Wymagania ekoprojektu dla kotłów i ogrzewaczy na paliwa stałe

Już za kilka miesięcy – od 1 kwietnia 2017 roku dostawcy kotłów na paliwa stałe będą zobligowani, by zadbać o ich oznaczenie etykietą efektywności energetycznej. Etykiety będą obowiązywać również dla zestawów zawierających kocioł na paliwo stałe, ogrzewacze dodatkowe, regulatory temperatury i urządzenia słoneczne. Klasy energetyczne będą przypisywane na podstawie współczynnika efektywności energetycznej (EEI) kotła lub zestawu od najgorszej klasy G (EEI poniżej 30) do najlepszej klasy A+++ (EEI co najmniej 150).

Wymagania ekoprojektu

Natomiast od 1 stycznia 2020 roku kotły na paliwa stałe wprowadzane do obrotu i do użytkowania będą musiały spełniać wymogi efektywności energetycznej i emisji zanieczyszczeń dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń określone w przepisach rozporządzenia wykonawczego Komisji UE do dyrektywy 2009/125/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiającej ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu. Od 1 stycznia 2022 r. podobne wymagania obejmą również miejscowe ogrzewacze pomieszczeń (kominki, piece, kuchenki).

Ocena wpływu regulacji przygotowana przez Komisję Europejską wskazała, że wdrożenie nowych wymogów dla kotłów na paliwa stałe spowoduje w skali Unii Europejskiej oszczędność zużycia energii rzędu 17-22 PJ (petadżul = 1 J * 10¹⁵) w 2040 roku oraz ograniczenie emisji pyłów o 59-78% przy jednoczesnym pobudzeniu wzrostu miejsc pracy w tym sektorze. W przypadku miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń oszczędności zużycia energii wyniosą rzędu 207-313 PJ w 2030 roku a redukcja emisji pyłów o 36-42%.

Już obecnie kocioł grzewczy opalany paliwem stałym z mechanicznym podawaniem paliwa, mający napęd jest “maszyną” w rozumieniu dyrektywy maszynowej 89/392/EEC i podlega ocenie zgodności z zasadniczymi wymaganiami ustalonymi w dyrektywie. Musi zostać przebadany przez niezależną jednostkę badawczą, która posiada akredytację na badania kotłów zgodnie z normą PN EN 303-5:2012.

Lista kotłów

Na stronie powietrze.malopolska.pl/kotly publikowana jest lista kotłów, które spełniają wymagania klasy 5 według normy PN-EN 303-5:2012 lub wymagania dotyczące ekoprojektu potwierdzone badaniami przeprowadzonymi przez laboratorium akredytowane. Lista ma służyć mieszkańcom w wyborze najbardziej ekologicznych kotłów grzewczych na paliwa stałe oraz władzom gmin w celu identyfikacji urządzeń, które mogą być dofinansowane w ramach dostępnych programów ze środków krajowych i unijnych. Obecnie trwają przygotowania docelowego regulaminu prowadzenia listy, aby ujednolicić prezentowane informacje i precyzyjniej wskazywać spełniane wymagania.

Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego jest strategią, która ma wskazać sposób osiągnięcia stanu zgodności z normami jakości powietrza w Małopolsce. Przyjęty w 2013 r. przez Sejmik Województwa Małopolskiego Program wskazywał, kto jest odpowiedzialny za przekroczenia norm oraz co należy zrobić, aby mieszkańcy Małopolski oddychali zdrowym powietrzem. Główną przyczyną przedostawania się do powietrza znacznej ilości zanieczyszczeń okazały się niskosprawne, przestarzałe urządzenia na paliwa stałe użytkowane w sektorze komunalno-bytowym, ale również duże natężenie transportu wpływające na wysokie poziomy dwutlenku azotu w Krakowie.

Od tego momentu minęły trzy lata, a efekty wdrożonych działań to 22 tysiące wymienionych starych źródeł spalania węgla i inwestycje warte 585 mln zł. Przyniosło to efekt redukcji ponad 350 ton pyłów i 180 kg szkodliwego benzo(a)pirenu. Obecnie opracowywana aktualizacja Programu ochrony powietrza wynikająca z przepisów prawnych ma zweryfikować, na ile cele i działania postawione w poprzednim Programie mają szanse na realizację oraz co można dodatkowo wykonać, aby osiągnąć znaczącą poprawę powietrza. W oparciu o nową diagnozę przyczyn złej jakości powietrza wyznaczona zostanie nowa strategia działania, dzięki której Małopolska będzie funkcjonować w zdrowej atmosferze.

Oczekujemy, że Program będzie współtworzony z mieszkańcami, samorządami i instytucjami mającymi wpływ na kreowanie świadomości ekologicznej. Zachęcamy wszystkich do czynnego udziału w tworzeniu strategii poprawy jakości powietrza w Małopolsce poprzez udział w konsultacjach społecznych oraz przesyłanie swoich propozycji i uwag. Do 29 lipca br. każdy mieszkaniec, organizacja lub instytucja może zgłosić uwagi i wnioski, które będą przeanalizowane w ramach przygotowywanego dokumentu. Zgłoszenia można kierować elektronicznie na adres e-mail: powietrze@umwm.pl lub pisemnie na adres: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Departament Środowiska, ul. Racławicka 56, 30-017 Kraków.

We wrześniu w Krakowie, Tarnowie, Nowym Sączu, Chrzanowie oraz w Nowym Targu odbędzie się seria spotkań konsultacyjnych, podczas których zaprezentowane zostaną analizy w zakresie proponowanych działań ograniczających emisję zanieczyszczeń w ramach nowego Programu. Opracowany projekt Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego w listopadzie 2016 poddany zostanie właściwym konsultacjom społecznym i opiniowaniu przez gminy i powiaty. Również w tym czasie każdy mieszkaniec będzie mógł przedstawić swoje stanowisko, zgłosić uwagi i wnioski do przygotowanego projektu dokumentu.

Na stronie internetowej www.powietrze.malopolska.pl/aktualizacja-pop dostępne będą informacje o bieżącym postępie prac, planowanych spotkaniach konsultacyjnych oraz materiały źródłowe, które są wykorzystywane przy pracach nad aktualizacją Programu.

Zachęcamy do aktywnej współpracy przy aktualizacji strategii poprawy jakości powietrza w Małopolsce.

Komisja Europejska przekazała 22 czerwca Pełnomocnikowi RP przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej skargę przeciwko Polsce w zakresie naruszenia wymagań dyrektywy 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (dyrektywa CAFE – Clean Air for Europe). Polska ma czas do 1 września na przygotowanie odpowiedzi na zarzuty Komisji Europejskiej.

W skardze Komisja wnosi o stwierdzenie, że Polska uchybiła zobowiązaniom powyższej dyrektywy poprzez:

  • przekroczenia od 2007 do 2013 roku dobowych wartości dopuszczalnych dla pyłu PM10 w 35 strefach jakości powietrza (w tym w 9 strefach sytuacja przez te lata nie uległa poprawie),
  • brak przyjęcia odpowiednich działań w programach ochrony powietrza zmierzających do jak najkrótszego okresu występowania przekroczeń wartości dopuszczalnych PM10 w powietrzu,
  • niewłaściwą transpozycję dyrektywy CAFE do polskiego porządku prawnego.

Obowiązek nieprzekraczania rocznych i dziennych wartości dopuszczalnych dla pyłu zawieszonego PM10 wszedł w życie już 1 stycznia 2005 Komisja zaznaczyła, iż zgodnie ze sprawozdaniami przekazywanymi do Komisji Europejskiej sytuacja przekroczeń dziennych wartości dopuszczalnych PM10 w Polsce nie uległa polepszeniu po 2013 roku, w związku z powyższym zdecydowano się na wszczęcie postępowania w sprawie naruszeń dyrektywy CAFE.

Komisja Europejska powołuje się m. in. na wyznaczone w Programie ochrony powietrza dla województwa małopolskiego uchwalenie zakazu spalania węgla i innych paliw stałych w celu ogrzewania mieszkań i domów w Krakowie. Uchwała ta została podjęta w 2013 roku, jednakże uchylona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w sierpniu 2014 z powodu braku odpowiedniego umocowania ustawowego. Dopiero nowelizacja ustawy Prawo ochrony środowiska (tzw. ustawa antysmogowa), przyjęta ostatecznie w październiku 2015, umożliwiła samorządom wojewódzkim w całej Polsce wprowadzać zakazy palenia węglem w gminach i ogrzewanie jedynie węglem wysokiej jakości lub nowoczesnymi piecami. Sejmik Województwa Małopolskiego przyjął 15 stycznia 2016 uchwałę zakazującą stosowania paliw stałych w Krakowie od 1 września 2019. Komisja podkreśla, że jest to jak dotychczas jedyne województwo, które skorzystało z tej możliwości.

W Oświęcimiu odbyła się debata z udziałem Marszałka Województwa Małopolskiego o wykorzystaniu środków unijnych z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020 na wymianę starych kotłów na paliwa stałe.

Tylko do 25 lipca 2016 gminy mogą składać do Urzędu Marszałkowskiego karty projektów na likwidację niskiej emisji w ramach poddziałania 4.4.2 i 4.4.3. Złożenie karty w terminie jest niezbędne aby gmina mogła uczestniczyć we właściwym naborze projektów zaplanowanym w IV kwartale 2016.

Nabór kart projektów dla poddziałania 4.4.2

Nabór kart projektów dla poddziałania 4.4.3

Do 25 lipca 2016 trwa nabór kart projektów subregionalnych na poddziałanie 4.4.2 i 4.4.3 Obniżenie poziomu niskiej emisji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego 2014-2020.

O środki mogą aplikować jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne samorządów posiadające osobowość prawną oraz podmioty odpowiedzialne za rozwój sieci ciepłowniczych.

W ramach poddziałania 4.4.2 dofinansowanie jest przeznaczone na wymianę źródeł ciepła w indywidualnych gospodarstwach domowych na źródła na biomasę i paliwa gazowe, pompy ciepła oraz rozwój sieci ciepłowniczych natomiast w ramach poddziałania 4.4.3 na wymianę źródeł ciepła w indywidualnych gospodarstwach domowych na nowoczesne kotły węglowe.

Przewidywany maksymalny poziom dofinansowania na nowe urządzenie grzewcze wynosi 350 zł/kW mocy urządzenia, ale nie więcej niż 8 000 zł.

Zgłoszenie karty projektu jest niezbędne, aby wziąć udział w późniejszej właściwej procedurze konkursowej.

Regulamin naboru i wzór karty projektu dostępny jest na stronach internetowych Województwa Małopolskiego:

Nabór kart projektów dla poddziałania 4.4.2

Nabór kart projektów dla poddziałania 4.4.3