Wnioski do aktualizacji Programu ochrony powietrza

Zebrane zostały wnioski mieszkańców, organizacji pozarządowych i władz gmin, które powinny zostać uwzględnione w pracach nad aktualizacją Programu ochrony powietrza. W wyznaczonym okresie od 22 czerwca do 29 lipca wpłynęły wnioski od łącznie 52 instytucji, w tym 35 od władz gmin, 13 od organizacji oraz 4 od osób prywatnych.

Zgłoszone uwagi w dużej części dotyczyły konieczności wyznaczenia w Programie ochrony powietrza potrzeby przygotowania i przyjęcia uchwały antysmogowej określającej parametry emisyjne dla kotłów małej mocy na terenie całego województwa małopolskiego. Pojawiły się komentarze dotyczące braku skutecznych instrumentów prawnych, które pozwoliłyby wymóc na mieszkańcach wymianę niskosprawnych instalacji grzewczych, a także wskazujące na problem braku środków finansowych na podjęcie tego przedsięwzięcia. Uwagi odnosiły się również do zjawiska nielegalnego spalania odpadów w domowych instalacjach grzewczych, które nadal powszechnie obserwowane jest na terenie całego województwa. Związane jest to z niedostateczną kontrolą lub jej brakiem w niektórych gminach, co wynika z nieznajomości przepisów lub trudności kadrowych.

Część gmin, dla których w poprzednim Programie z 2013 r. nie wyznaczono obowiązku wymiany starych kotłów, zwróciły się z prośbą o ich uwzględnienie w zaktualizowanym dokumencie i zadeklarowały podjęcie działań w zakresie likwidacji niskiej emisji. Natomiast niektóre z gmin, dla których obecny Program wyznaczał zadania w zakresie zmniejszenia emisji do powietrza, wnioskowało o ograniczenie skali wyznaczonych obowiązków.

We dniach 12-22 września odbędą się spotkania konsultacyjne w poszczególnych regionach województwa w celu zaprezentowania założeń nowego Programu. Prace nad przygotowaniem projektu zaktualizowanego Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego potrwają do października br. W listopadzie odbędą się oficjalne konsultacje społeczne i proces opiniowania dokumentu przez władze gmin i powiatów. Przedstawienie uchwały Sejmikowi Województwa Małopolskiego planowane jest w styczniu 2017 roku.

Zestawienie zgłoszonych wniosków do aktualizacji Programu ochrony powietrza

Województwo Małopolskie podjęło się prowadzenia na jasnych i przejrzystych warunkach listy niskoemisyjnych kotłów oraz ogrzewaczy pomieszczeń (np. kominków, pieców), które wykorzystują paliwa stałe – węgiel lub biomasę. Na liście może znaleźć się każde urządzenie, które posiada badania laboratorium akredytowanego w zakresie zgodności z wymaganiami klasy 5 według normy PN-EN 303-5:2012 lub zgodności z wymaganiami rozporządzenia Komisji UE 2015/1189 z dnia 28 kwietnia 2015 r. (w przypadku kotłów) lub rozporządzenia Komisji UE 2015/1185 z dnia 24 kwietnia 2015 r. (w przypadku ogrzewaczy pomieszczeń).

Dodatkowe warunki, które muszą spełniać urządzenia, które będą umieszczane na liście to:

  • kotły, za wyjątkiem kotłów zgazowujących, muszą być wyposażone w automatyczny podajnik paliwa,
  • kotły nie mogą posiadać rusztu awaryjnego ani elementów umożliwiających jego zamontowanie,
  • urządzenia grzewcze działające z elektrofiltrem nie mogą mieć technicznej możliwości pracy przy wyłączonym elektrofiltrze.

Zgłaszający urządzenia grzewcze na listę powinni przesłać na adres e-mail powietrze@umwm.pl:

  1. skan wypełnionego i podpisanego wniosku o wpis na listę,
  2. wersję elektroniczną lub skan dokumentacji technicznej oraz instrukcji dla instalatorów i użytkowników urządzenia grzewczego,
  3. skan podpisanego dokumentu wydanego przez stosowną jednostkę akredytowaną, zawierający sprawozdanie z badań emisji zanieczyszczeń i sprawności cieplnej lub sezonowej efektywności energetycznej,
  4. jedno zdjęcie lub grafikę przedstawiającą urządzenie grzewcze (jpg lub png, 1200×1200 pikseli)

Weryfikacja zgłaszanych wniosków o wpis na listę będzie prowadzona przez pracowników Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego lub zewnętrznych ekspertów.

Prowadzona lista ma służyć mieszkańcom i pracownikom gmin w prawidłowym doborze urządzeń grzewczych na paliwa stałe, które spełnią wymagania programów dofinansowania oraz gwarantują znaczną redukcję szkodliwej emisji do powietrza.

Regulamin będzie obowiązywał od 1 września 2016 roku i zastąpi obecnie prowadzoną listę zgłaszanych dotychczas kotłów na węgiel i biomasę na stronie powietrze.malopolska.pl/kotly.

Regulamin prowadzenia listy niskoemisyjnych urządzeń grzewczych – obowiązuje od 01.09.2016

Wniosek o wpis na listę niskoemisyjnych urządzeń grzewczych

W ramach prowadzonego od 24 czerwca do 25 lipca 2016 naboru kart projektów do Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego, złożono łącznie 101 projektów związanych z obniżeniem niskiej emisji poprzez zastosowanie nowoczesnych kotłów na węgiel (poddziałanie 4.4.3). Działania dotyczą gmin w 5 subregionach: Krakowskim Obszarze Metropolitalnym, Subregionie Tarnowskim, Subregionie Sądeckim, Subregionie Podhalańskim i Małopolsce Zachodniej.  Całkowity koszt wymiany ogrzewania z wszystkich projektów wynosi ponad 190 mln zł, z czego wnioskowane dofinansowanie unijne to około 147 mln zł.

Natomiast w przypadku działań polegających na wymianie źródeł ciepła w indywidualnych gospodarstwach domowych na nowoczesne kotły na biomasę, paliwa gazowe i inne oraz rozwój sieci ciepłowniczych (poddziałanie 4.4.2), złożono dla gmin w 5 subregionach łącznie 97 kart projektów. Całkowity koszt działań wynosi ponad 222 mln zł, z czego 162 mln zł to kwota wnioskowanego dofinansowania.

Nabór kart projektów na działanie 4.4.2

Nabór kart projektów na działanie 4.4.3

Już za kilka miesięcy – od 1 kwietnia 2017 roku dostawcy kotłów na paliwa stałe będą zobligowani, by zadbać o ich oznaczenie etykietą efektywności energetycznej. Etykiety będą obowiązywać również dla zestawów zawierających kocioł na paliwo stałe, ogrzewacze dodatkowe, regulatory temperatury i urządzenia słoneczne. Klasy energetyczne będą przypisywane na podstawie współczynnika efektywności energetycznej (EEI) kotła lub zestawu od najgorszej klasy G (EEI poniżej 30) do najlepszej klasy A+++ (EEI co najmniej 150).

Wymagania ekoprojektu

Natomiast od 1 stycznia 2020 roku kotły na paliwa stałe wprowadzane do obrotu i do użytkowania będą musiały spełniać wymogi efektywności energetycznej i emisji zanieczyszczeń dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń określone w przepisach rozporządzenia wykonawczego Komisji UE do dyrektywy 2009/125/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiającej ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu. Od 1 stycznia 2022 r. podobne wymagania obejmą również miejscowe ogrzewacze pomieszczeń (kominki, piece, kuchenki).

Ocena wpływu regulacji przygotowana przez Komisję Europejską wskazała, że wdrożenie nowych wymogów dla kotłów na paliwa stałe spowoduje w skali Unii Europejskiej oszczędność zużycia energii rzędu 17-22 PJ (petadżul = 1 J * 10¹⁵) w 2040 roku oraz ograniczenie emisji pyłów o 59-78% przy jednoczesnym pobudzeniu wzrostu miejsc pracy w tym sektorze. W przypadku miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń oszczędności zużycia energii wyniosą rzędu 207-313 PJ w 2030 roku a redukcja emisji pyłów o 36-42%.

Już obecnie kocioł grzewczy opalany paliwem stałym z mechanicznym podawaniem paliwa, mający napęd jest “maszyną” w rozumieniu dyrektywy maszynowej 89/392/EEC i podlega ocenie zgodności z zasadniczymi wymaganiami ustalonymi w dyrektywie. Musi zostać przebadany przez niezależną jednostkę badawczą, która posiada akredytację na badania kotłów zgodnie z normą PN EN 303-5:2012.

Lista kotłów

Na stronie powietrze.malopolska.pl/kotly publikowana jest lista kotłów, które spełniają wymagania klasy 5 według normy PN-EN 303-5:2012 lub wymagania dotyczące ekoprojektu potwierdzone badaniami przeprowadzonymi przez laboratorium akredytowane. Lista ma służyć mieszkańcom w wyborze najbardziej ekologicznych kotłów grzewczych na paliwa stałe oraz władzom gmin w celu identyfikacji urządzeń, które mogą być dofinansowane w ramach dostępnych programów ze środków krajowych i unijnych. Obecnie trwają przygotowania docelowego regulaminu prowadzenia listy, aby ujednolicić prezentowane informacje i precyzyjniej wskazywać spełniane wymagania.

W Oświęcimiu odbyła się debata z udziałem Marszałka Województwa Małopolskiego o wykorzystaniu środków unijnych z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020 na wymianę starych kotłów na paliwa stałe.

Tylko do 25 lipca 2016 gminy mogą składać do Urzędu Marszałkowskiego karty projektów na likwidację niskiej emisji w ramach poddziałania 4.4.2 i 4.4.3. Złożenie karty w terminie jest niezbędne aby gmina mogła uczestniczyć we właściwym naborze projektów zaplanowanym w IV kwartale 2016.

Nabór kart projektów dla poddziałania 4.4.2

Nabór kart projektów dla poddziałania 4.4.3

Do 25 lipca 2016 trwa nabór kart projektów subregionalnych na poddziałanie 4.4.2 i 4.4.3 Obniżenie poziomu niskiej emisji w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego 2014-2020.

O środki mogą aplikować jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne samorządów posiadające osobowość prawną oraz podmioty odpowiedzialne za rozwój sieci ciepłowniczych.

W ramach poddziałania 4.4.2 dofinansowanie jest przeznaczone na wymianę źródeł ciepła w indywidualnych gospodarstwach domowych na źródła na biomasę i paliwa gazowe, pompy ciepła oraz rozwój sieci ciepłowniczych natomiast w ramach poddziałania 4.4.3 na wymianę źródeł ciepła w indywidualnych gospodarstwach domowych na nowoczesne kotły węglowe.

Przewidywany maksymalny poziom dofinansowania na nowe urządzenie grzewcze wynosi 350 zł/kW mocy urządzenia, ale nie więcej niż 8 000 zł.

Zgłoszenie karty projektu jest niezbędne, aby wziąć udział w późniejszej właściwej procedurze konkursowej.

Regulamin naboru i wzór karty projektu dostępny jest na stronach internetowych Województwa Małopolskiego:

Nabór kart projektów dla poddziałania 4.4.2

Nabór kart projektów dla poddziałania 4.4.3

Przyjęte zostały kryteria wyboru projektów na wymianę źródeł ciepła w indywidualnych gospodarstwach domowych w ramach działania 4.4 „Redukcja emisji zanieczyszczeń do powietrza” Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020.

Najważniejsze warunki wstępne przy ocenie składanych projektów to:

  • Zobowiązanie odbiorców końcowych do poddania się ocenie energetycznej budynku wykonanej przed realizacją projektu i wykonania modernizacji energetycznej budynku w zakresie wynikającym z ww. oceny. W przypadku, gdy budynek posiada maksymalną wartość wskaźnika EPH+W (nieodnawialna energia pierwotna na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej) nie większą niż 150 kWh/(m² x rok) dla domów jednorodzinnych lub 135 kWh/(m² x rok) dla domów wielorodzinnych modernizacja energetyczna budynku nie będzie wymagana. W przypadku zabytkowych budynków mieszkalnych możliwe będzie odstąpienie od oceny w oparciu o wskaźnik EPH+W i określenie minimalnego zakresu prac termomodernizacyjnych koniecznych do wykonania.
  • Uwzględnienie projektu w Planie gospodarki niskoemisyjnej dla danego obszaru, który został zaopiniowany i uzyskał potwierdzenie z WFOŚiGW w Krakowie lub NFOŚiGW o poprawności opracowania dokumentu.
  • Osiągnięcie redukcji emisji CO₂ o co najmniej 30% w odniesieniu do istniejących instalacji.
  • Zastosowanie właściwego rodzaju systemów grzewczych opartych o kotły lub ogrzewacze pomieszczeń spalające biomasę, węgiel lub paliwa gazowe lub wykorzystujących odnawialne źródła energii lub polegających na podłączeniu do sieci ciepłowniczej. Wspierane urządzenia do ogrzewania muszą charakteryzować się minimalnym poziomem efektywności energetycznej i normami emisji zanieczyszczeń, które zostały określone w przepisach wykonawczych do dyrektywy 2009/125/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiającej ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią (tzw. dyrektywy Ecodesign). Wymóg ten dotyczy wszystkich paliw dopuszczonych do stosowania w instrukcji użytkowania urządzenia. Dodatkowo kotły spalające biomasę lub węgiel muszą być wyposażone w automatyczny podajnik paliwa (nie dotyczy kotłów zgazowujących) i nie mogą posiadać rusztu awaryjnego ani elementów umożliwiających jego zamontowanie.
  • Zapewnienie systemu kontroli eksploatacji urządzeń grzewczych w zakresie wykonania obowiązku likwidacji starego kotła, użytkowania wyłącznie dofinansowanego systemu ogrzewania jako podstawowego źródła ciepła w budynku, braku nieuprawnionych modyfikacji kotła umożliwiających spalanie odpadów (np. dorobiony dodatkowy ruszt), przestrzegania parametrów paliwa dopuszczonego przez producenta urządzenia w instrukcji użytkowania urządzenia, w tym wyrażenia zgody przez odbiorcę końcowego na pobranie i zbadanie parametrów próbki paliwa oraz zapewnienia prawidłowych warunków składowania opału w celu jego ochrony przed zawilgoceniem.
  • Zapewnienie zgodności projektu z planami rozwoju sieci ciepłowniczej – jeżeli na obszarze objętym projektem podłączenie do sieci ciepłowniczej jest planowane do końca września 2019, projekt musi obejmować likwidację starego źródła ciepła i podłączenie do sieci ciepłowniczej.

Dodatkowe punkty przyznawane będą projektom, które przewidują podłączenie do lokalnej sieci ciepłowniczej, działania podnoszące świadomość ekologiczną społeczeństwa, przygotowanie programu osłonowego dla osób, które ponoszą zwiększone koszty grzewcze lokalu związane z trwałą zmianą systemu ogrzewania oraz gdy projekt jest realizowany na terenie gmin zaklasyfikowanych do obszarów, na których konieczne jest podjęcie działań naprawczych polegających na likwidacji starych niskosprawnych urządzeń grzewczych i wyszczególnionych w obowiązującym Programie ochrony powietrza dla województwa małopolskiego. Promowane będą również projekty, których rezultatem będzie wyższa redukcja emisji CO₂ oraz pyłu PM10 i PM2,5 (powyżej 40%).

Małopolska przeznaczyła na projekty w zakresie Regionalnej polityki energetycznej łącznie 420 mln euro, w tym 100 mln euro na działania w zakresie redukcji emisji zanieczyszczeń do powietrza. Planowany termin rozpoczęcia naboru wniosków o dofinansowanie dla subregionów w ramach poddziałania 4.4.2 Obniżenie poziomu niskiej emisji i 4.4.3 Obniżenie poziomu niskiej emisji (paliwa stałe) – SPR to IV kwartał 2016.

Uchwała Zarządu Województwa Małopolskiego w sprawie przyjęcia propozycji kryteriów wyboru projektów w ramach 4. Osi priorytetowej RPOWM 2014-2020 pn. Regionalna polityka energetyczna

Harmonogram naborów wniosków o dofinansowanie w trybie konkursowym dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014 – 2020

Rada Nadzorcza Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie zwiększyła poziom dotacji do wymiany starych kotłów węglowych w ramach programu PONE do wysokości 50% kosztów.

Nowe zasady programu PONE przewidują maksymalne dofinansowanie do inwestycji w zależności od rodzaju zastosowanego nowego ogrzewania:

  • do 8 tys. zł (750-830 zł/kW) przy podłączeniu do sieci ciepłowniczej lub geotermii,
  • do 7,5 tys. zł (1100-1300 zł/kW) do kotła gazowego,
  • do 4,7 tys. zł (760-840 zł/kW) do kotła olejowego,
  • do 4,5 tys. zł (620-650 zł/kW) do nowoczesnych kotłów na węgiel,
  • do 4,5 tys. zł (1050-1150 zł/kW) do nowoczesnych kotłów na biomasę,
  • do 3,4 tys. zł (530-580 zł/kW) do ogrzewania elektrycznego.

Gminy mogą składać wnioski do WFOŚiGW do 23 maja 2016 r. a alokacja środków na 2016 rok wynosi 10 mln zł.

Więcej informacji na stronie WFOŚiGW w Krakowie.

Sejmik Województwa Małopolskiego przyjął uchwałę w sprawie wprowadzenia na obszarze Gminy Miejskiej Kraków ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw.

Uchwała antysmogowa dotyczy obszaru miasta Krakowa i wprowadza całkowity zakaz palenia węglem i drewnem w kotłach, piecach i kominkach od 1 września 2019 roku. Dopuszcza się stosowanie wyłącznie paliw gazowych i lekkiego oleju opałowego.

Zdecydowana większość Krakowian biorących udział w konsultacjach społecznych opowiedziała się za wprowadzeniem restrykcyjnych zapisów uchwały. Uwagi i wnioski zgłosiło prawie 4,8 tys. osób prywatnych oraz organizacji i instytucji, w tym ponad 96% poparło wprowadzenie całkowitego zakazu stosowania paliw stałych w Krakowie.

Kraków stał się pierwszym miastem w Polsce, które objęte zostało takimi przepisami.

W ramach konsultacji społecznych projektu uchwały Sejmiku Województwa Małopolskiego w sprawie wprowadzenia na obszarze Gminy Miejskiej Kraków ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, w piątek 27 listopada odbyło się wysłuchanie publiczne dotyczące tego projektu.

Każdy uczestnik spotkania miał możliwość zabrania głosu i wyrażenia swojej opinii, zgłoszenia uwag lub wniosków do projektu uchwały. Głos zabrało blisko 30 osób.

Konsultacje społeczne projektu uchwały trwają do 8 grudnia 2015 r. a treść dokumentu można znaleźć na stronie internetowej: www.malopolska.pl/antysmogowa.

[easy_image_gallery gallery=”194″]