Wskazówki dotyczące ocen energetycznych budynków

Aktualnie, na terenie gmin województwa małopolskiego prowadzone są oceny energetyczne budynków, których właściciele ubiegają się o dotację na wymianę urządzeń grzewczych w ramach RPO WM na lata 2014-2020.

Prawidłowo przeprowadzona ocena energetyczna budynku powinna obejmować kilka elementów: wizję lokalną i ocenę stanu danego budynku, w tym wykonanie dokumentacji fotograficznej, opracowanie świadectwa charakterystyki energetycznej budynku, a także informację na temat wymaganej mocy cieplnej montowanego pieca.

Szczegółowe wskazówki dotyczące prawidłowego wykonania oceny energetycznej budynku zamieszczone zostały na stronie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego. Zachęcamy do zapoznania się z nimi:

Wskazówki dla mieszkańców dotyczące prawidłowego wykonywania ocen energetycznych dla obszarów ZIT (z wyłączeniem Miasta Kraków) oraz Subregionów: Małopolski Zachodniej, Podhalańskiego i Tarnowskiego

W ramach  Projektu zintegrowanego LIFE Małopolska w zakresie wdrażania „Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” dnia 12 czerwca br. odbyły się zajęcia on-line przeprowadzone przy wykorzystaniu Małopolskiej Chmury Edukacyjnej. Tematyka dotyczyła wstępnych informacji nt. smogu:

  • Co to jest smog i jak powstaje?
  • Jakie niesie ze sobą skutki narażenie na smog?
  • Jak walczyć ze smogiem?

Wykładu,  przeprowadzonego przez Prof. dr hab. inż. Piotra Kleczkowskiego z Akademii Górniczo-Hutniczej, wysłuchała młodzież z 10 szkół średnich z województwa małopolskiego:

  1. Liceum Ogólnokształcące Marii Skłodowskiej-Curie w Andrychowie
  2. II Liceum Ogólnokształcące w Zespole  Szkół Ogólnokształcących Nr 2 im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnowie
  3. Liceum Ogólnokształcące w Powiatowym Zespole Nr 1 Szkół Ogólnokształcących im. Stanisława Konarskiego w Oświęcimiu
  4. I Liceum Ogólnokształcące im. Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie
  5. I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Chrzanowie
  6. Zespół Szkół Chemicznych im. Marii Skłodowskiej-Curie w Krakowie
  7. Zespół Szkół Łączności im. Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku w Krakowie
  8. Zespół Szkół Ekonomicznych im. Jana Pawła II w Gorlicach
  9. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. W. Witosa w Nawojowej
  10. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Józefa Piłsudskiego w Zakliczynie

Główną ideą tych zajęć było podniesienie świadomości młodzieży w odniesieniu do zagrożeń jakie niesie ze sobą powstawanie smogu. Dla młodych ludzi zajęcia tego typu są doskonałym źródłem informacji nt. otaczającego nas powietrza oraz bodźcem do czynnego udziału w walce z jego zanieczyszczeniem. Świadomość każdego mieszkańca Małopolski, jest kolejnym krokiem w kierunku poprawy jakości powietrza, którym oddychamy.

Szkolenie było przeprowadzone w ramach realizacji działania „E.2. Lokalna kampania edukacyjna i informacyjna promująca czyste powietrze” projektu zintegrowanego LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” / LIFE-IP MALOPOLSKA / LIFE14 IPE PL 021.

Dnia 14 lipca 2017 r. odbyło się szkolenie dla pracowników CASTORAMY w związku z wejściem w życie uchwały antysmogowej dla Krakowa i Małopolski. W szkoleniu wzięli udział pracownicy zajmujący się sprzedażą urządzeń grzewczych i opału. Na spotkaniu przedstawione zostały wymogi uchwał antysmogowych, które nie dopuszczają od 1 lipca 2017 r. stosowania nowych kotłów lub kominków nie spełniających wymagań ekoprojektu oraz złej jakości opału. Szczegółowo omówione zostały wymagania ekoprojektu dla urządzeń grzewczych na paliwa stałe. Istotnym było, aby pracownicy sklepu dzięki zdobytej wiedzy mogli informować klientów, że eksploatacja nowego kotła, pieca lub kominka, który nie spełnia wymagań ekoprojektu będzie niezgodna z prawem i zagrożona karą finansową ze strony organów kontrolnych. Zakazane jest również stosowanie złej jakości opału. Pracownicy zainteresowani byli również tematem dofinansowania do dostosowania instalacji i wymiany urządzeń grzewczych oraz termomodernizacji budynków. Jak sami podkreślają, chcą nabyć wszelką niezbędną wiedzę, aby w sposób rzetelny i kompleksowy umieć doradzić i odpowiedzieć na wszystkie pytania zadawane przez klientów.

Szkolenie przeprowadzili Pan Tomasz Pietrusiak – Zastępca Dyrektora Departamentu Środowiska UMWM oraz Pan Piotr Łyczko – Kierownik Zespołu ds. Ochrony Powietrza w Departamencie Środowiska UMWM.

Szkolenie było przeprowadzone w ramach realizacji działania „C.2. Centrum Kompetencji” projektu zintegrowanego LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” / LIFE-IP MALOPOLSKA / LIFE14 IPE PL 021

Materiały szkoleniowe:

Uchwały antysmogowe wynikiem działań zmierzających do poprawy jakości powietrza

Wymagania ekoprojektu

Pod koniec stycznia w ramach Projektu zintegrowanego LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” na wadowickim rynku został zainstalowany pyłomierz. Wyniki przeprowadzonych pomiarów pozwalają stwierdzić, że stan powietrza w tym mieście w trakcie sezonu grzewczego jest bardzo zły.

W ostatnim tygodniu stycznia średnia zawartość pyłu PM10 w wadowickim powietrzu wyniosła 289 ug/m3. W tym samym czasie w Krakowie, który mierzył się z potężnym smogiem, średnia była niższa o prawie 100 ug/m3 i wyniosła 198 ug/m3. Wyniki zarejestrowane w obu miastach znacząco przekraczały normy i osiągały poziom, który jest niebezpieczny dla ludzkiego zdrowia.

Bardzo źle było także w lutym. Poniżej granicy dopuszczalnego poziomu zanieczyszczeń, Wadowice zmieściły się dopiero w kwietniu – po zakończeniu sezonu grzewczego. W czasie prowadzenia pomiarów zarejestrowano w sumie 50 dni, w których została przekroczona norma dzienna dla stężenia pyłu PM10 – wszystkie w trakcie sezonu grzewczego. Wielokrotnie przekraczano polskie poziomy informowania i alarmowania o smogu, pomimo, że są one bardzo wysokie. Ten pierwszy (200 ug/m3) był przekroczony przez siedem dni, natomiast drugi (300 ug/m3) przez sześć. Dwukrotnie średnia dobowa przekroczyła poziom 400 ug/m3, sięgając 800% normy.

Szczegółowe informacje o wynikach pomiarów znajdują się w poniższej prezentacji.

Podsumowanie wyników pomiarów w Wadowicach

Działania na rzecz czystego powietrza podejmowane przez Miasto Wadowice

Małopolska nie jest sama w walce o czyste powietrze w regionie. Kolejny raz starania naszego regionu dostrzeżono na arenie międzynarodowej. Po projekcie LIFE, teraz Województwo Małopolskie zostało partnerem Banku Światowego i Komisji Europejskiej przy realizacji projektu „Catching-up regions”, który ma pomóc w likwidacji smogu.

W ramach projektu Małopolskę odwiedzili już eksperci Banku Światowego: Ashok Sarkar i Anand Subbiah. Żeby jeszcze lepiej rozeznać się w problemie smogu wizytowali oni kilka gmin w regionie: Wadowice, Jordanów i  Maków Podhalański. Rozmawiali też z przedstawicielami Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. W tym tygodniu eksperci udadzą się na Śląsk. Teraz przedstawiciele Banku Światowego przeprowadzą m.in. analizę wymogów prawnych i sprawdzą czy w Małopolsce uda się wprowadzić dodatkowe narzędzia, które pozwolą przeprowadzić termomodernizację domów jednorodzinnych. Oszacują też zapotrzebowanie na dodatkowe wsparcie, biorąc pod uwagę demografię, uwarunkowania regionu oraz charakterystykę poszczególnych budynków.

Z wypracowanych w Małopolsce rozwiązań poprawiających efektywność energetyczną budynków w przyszłości będą mogły korzystać też inne regiony w Polsce.

Program „Catching-up regions” (wcześniej Lagging Regions) jest skierowany jest do słabiej rozwiniętych regionów UE. Ma charakter badawczy i doradczy. Do tej pory w projekcie uczestniczyły dwa województwa: świętokrzyskie i podkarpackie. W ich przypadku główną osią współpracy był rozwój gospodarczy i pomoc przedsiębiorcom. Teraz do projektu dołączyły: Śląsk i Małopolska – regiony, które borykają się z problemem zanieczyszczonego powietrza i podejmują najdalej idące działania w walce ze smogiem.

Już 1 lipca 2017 roku wchodzą w życie przepisy uchwały antysmogowej dla Małopolski i zacznie obowiązywać zakaz spalania mułów i flotów węglowych oraz biomasy o wilgotności powyżej 20%, natomiast wszystkie nowo eksploatowane kotły, piece i kominki powinny spełniać wymagania ekoprojektu w zakresie emisji zanieczyszczeń i efektywności energetycznej. Kontrola przestrzegania wymogów uchwały należy do zadań gmin, które powinny ją realizować przy pomocy straży miejskich i gminnych lub pracowników urzędów gmin.

Aby przygotować gminy do kontroli i egzekwowania wymagań uchwały, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego zorganizował w dniach 13 i 14 czerwca 2017 roku szkolenie dla pracowników  wszystkich gmin w Małopolsce oraz przedstawicieli straży gminnych i miejskich. Szkolenie obejmowało zagadnienia techniczne związane z konstrukcjami i wymaganiami dla kotłów i ogrzewaczy pomieszczeń, sposobami identyfikacji mułów lub flotów węglowych, pobierania próbek paliwa, a także zagadnienia prawne związane z przygotowywaniem upoważnień do kontroli i procedury ich przeprowadzania. Wykłady poprowadzili specjaliści z Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu, Instytutu Nafty i Gazu w Krakowie oraz radca prawny fundacji Frank Bold. Doświadczeniami w zakresie prowadzenia kontroli indywidualnych gospodarstw domowych podzielili się również przedstawiciele Straży Miejskiej Miasta Krakowa. Natomiast Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska przedstawił informacje o kontrolach przestrzegania przez gminy obowiązków wynikających z Programu ochrony powietrza.

Tematyka szkolenia

  • Wymagania uchwały antysmogowej dla Małopolski – Tomasz Pietrusiak, Zastępca Dyrektora Departamentu Środowiska UMWM.
  • Kontrole realizacji przez gminy Programu ochrony powietrza – Ryszard Listwan, Zastępca Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska.
  • Omówienie rodzajów instalacji dla których wprowadzono ograniczenia – Katarzyna Matuszek, Kierownik Laboratorium Technologii Spalania i Energetyki w Instytucie Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu,
    • przedstawienie różnic pomiędzy kotłem automatycznym a ręcznym,
    • prezentacja kotłów automatycznych (różne typy np. z podajnikiem ślimakowym, szufladowym),
    • przedstawienie różnicy pomiędzy kotłami spełniającymi wymagania normy PN-EN 303-5:2012 a ekoprojektu,
    • rodzaje i weryfikacja (odczytanie, interpretacja) dokumentów potwierdzających, że eksploatowane urządzenia grzewcze spełniają wymogi normy PN-EN 303-5:2012 lub ekoprojektu,
    • prezentacja sposobów nielegalnych przeróbek konstrukcyjnych kotłów, montażu dodatkowych elementów w kotle,
    • wskazanie możliwości rozpoznania czy kocioł posiada ruszt awaryjny,
    • prezentacja przykładów nieprawidłowej eksploatacji kotłów, wskazanie złych nawyków, praktyk w tym zakresie,
    • omówienie kwestii obowiązku dokonywania przeglądów kominiarskich oraz negatywnych skutków braku czyszczenia przewodów kominowych.
  • Omówienie rodzaju paliw, dla których wprowadzono zakaz stosowania – Łukasz Smędowski, Kierownik Laboratorium Paliw i Węgli Aktywnych w Instytucie Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu,
    • przedstawienie sposobów organoleptycznej identyfikacji mułów i flotów węglowych – prezentacja próbek,
    • przedstawienie procedury badania uziarnienia węgla – wskazanie wytycznych jak pobrać próbkę, do jakiego laboratorium wysłać próbkę do badania,
    • przedstawienie wymaganych przy sprzedaży węgla dokumentów potwierdzających parametry paliwa (certyfikat jakościowy, potwierdzenie parametrów na fakturze),
    • przegląd certyfikatów węgla wraz ze sposobem odczytywania informacji w nich zawartych.
  • Omówienie zakresu obejmującego eksploatację kominków – Robert Wojtowicz, Kierownik Laboratorium Badań Urządzeń Gazowych i Grzewczych w Instytucie Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy w Krakowie,
    • omówienie kominków otwartych i zamkniętych, ogrzewaczy wolnostojących, typy i różnice między nimi,
    • prezentacja wymogów ekoprojektu dla kominków,
    • rodzaje i weryfikacja dokumentów potwierdzających, że eksploatowany kominek spełnia wymogi ekoprojektu, odczytywanie i interpretacja dokumentów,
    • sprawdzenie wilgotności drewna i prezentacja pomiaru wilgotnościomierzem.
  • Aspekt praktyczny prowadzenia kontroli – Andrzej Ryś, kierownik Referatu Kontroli Odpadów, Straż Miejska Miasta Krakowa.
  • Aspekt prawny prowadzenia kontroli – Miłosz Jakubowski, Radca Prawny w Fundacji Frank Bold,
    • praktyczne przedstawienie procedury i doświadczeń prowadzenia kontroli spalania paliw na przykładzie miasta Krakowa,
    • przedstawienie zakresu prowadzonej kontroli,
    • wydawanie upoważnienia uprawniającego do przeprowadzenia kontroli,
    • możliwość pobierania próbek popiołu do analizy,
    • sporządzenie protokołu z kontroli,
    • kierowanie wniosków o ukaranie do sądu,
    • wysokość kar finansowych.

Materiały szkoleniowe

Wymagania uchwały antysmogowej dla Małopolski

Wymagania dla kotłów na paliwa stałe

Wymagania dla paliw stałych

Wymagania dla kominków i ogrzewaczy

Praktyczne aspekty kontroli

Prawne aspekty kontroli

Wzór upoważnienia do kontroli

Wzór zawiadomienia o kontroli

Wzór wniosku o ukaranie

Szkolenia odbyły się w ramach realizacji projektu LIFE IP MALOPOLSKA / LIFE14 IPE PL 021 współfinansowanego ze środków LIFE Unii Europejskiej.

W dniach 5 – 6 czerwca 2017 r. odbędzie się XIII Ogólnopolskie Sympozjum z cyklu „Krakowskie Spotkania z INSPIRE” na temat „Jakość powietrza – od pomiarów do prezentacji” w Małopolskim Ogrodzie Sztuki, ul. Rajska 12, 31-124 Kraków.

Tegoroczne sympozjum poświęcone jest w całości zagadnieniom związanym z zarządzaniem jakością powietrza, modelowaniem i pomiarami zanieczyszczeń oraz rolą geoinformacji w analizach jakości powietrza.

Wszelkie informacje związane z organizacją Sympozjum zamieszczone są na stronie www.inspire.krakow.pl.

Serdecznie zapraszamy do udziału.

Organizatorzy:

Województwo Małopolskie,
Miasto Kraków,
Wojewoda Małopolski,
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Okręgowe Przedsiębiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne w Krakowie Sp. z o.o.

Sejmik Województwa Małopolskiego przyjął 24 kwietnia 2017 roku uchwałę w sprawie wprowadzenia na obszarze Gminy Miejskiej Kraków, w okresie od dnia 1 lipca 2017
roku do dnia 31 sierpnia 2019 roku, zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw. W efekcie od 1 lipca 2017 r. nie będzie można w Krakowie ogrzewać domów i mieszkań węglem niskiej jakości. Dotyczy to:

  • paliw, w których udział masowy węgla kamiennego lub węgla brunatnego o uziarnieniu 0-5 mm wynosi powyżej 5%,
  • paliw zawierających węgiel kamienny lub węgiel brunatny spełniających w stanie roboczym co najmniej jeden z następujących parametrów: wartość opałowa poniżej 26 MJ/kg, zawartość popiołu powyżej 10%, zawartość siarki powyżej 0,8%,
  • paliw zawierających biomasę o wilgotności w stanie roboczym powyżej 20%.

Te regulacje będą obowiązywać przez ok. dwa lata. Od 1 września 2019 r. w życie wchodzi całkowity zakaz palenia węglem na obszarze gminy miejskiej Krakowa.

Uchwała Nr XXXV/527/17 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 24 kwietnia 2017 r. w sprawie wprowadzenia na obszarze Gminy Miejskiej Kraków, w okresie od dnia 1 lipca 2017 roku do dnia 31 sierpnia 2019 roku, zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw

Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu, w ramach którego funkcjonuje akredytowane laboratorium do badania kotłów na paliwa stałe, przeprowadził pomiary rzeczywistych efektów stosowania metody górnego spalania na emisję pyłu i benzo(a)pirenu przy spalaniu węgla i drewna. Badania objęły 4 różne kotły z ręcznym zasypem paliwa i jeden ogrzewacz typu „koza”, w których spalany był zarówno węgiel jak i drewno.

Badania wykazały, że technika rozpału „od góry” ma nieprzewidywalny wpływ na wysokość emisji zanieczyszczeń. Jej stosowanie nie w każdym przypadku przekłada się na zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza. W wielu próbach nie odnotowano znacznych spadków, a wręcz przeciwnie, pomierzono wzrost emisji pyłu i benzo(a)pirenu, zarówno w przypadku węgla jak i drewna.

W żadnej próbie z przeprowadzonych 20 nie uzyskano wartości emisji zanieczyszczeń porównywalnej z kryteriami emisji dla urządzeń spełniających klasę 5 lub wymagania ekoprojektu, a nawet dla klasy 3. Najlepszy wynik uzyskano dla kotła, który został specjalnie zaprojektowany do stosowania górnego spalania – 127,9 mg/m³ dla węgla i 104,6 mg/m³ dla drewna. W przypadku stosowania metody „palenia od góry” w tradycyjnych kotłach zasypowych pomierzona wielkość emisji pyłu wyniosła od 297,3 do 547,0 mg/m³ przy spalaniu węgla oraz od 181,8 do 396,0 mg/m³ przy spalaniu drewna. Norma dla kotłów spełniających wymagania ekoprojektu wynosi 40 mg/m³.

Stosowanie metody „palenia od góry” w kotłach, które nie są do tego przeznaczone może znacznie zwiększyć ryzyko wybuchu kotła, zaczadzenia czy szybszej eksploatacji urządzenia. Badania pokazały, że może znacząco zwiększać obciążenia cieplne komory spalania, zmieniać rozkład temperatur i ciśnień w stosunku do wartości projektowych, a także prowadzić do gwałtownych reakcji spalania (spalanie wybuchowe). Każdy użytkownik kupując urządzenie grzewcze powinien je eksploatować w sposób zgodny z dołączoną przez producenta instrukcją obsługi. Inna eksploatacja może stwarzać zagrożenie dla zdrowia i życia użytkownika oraz być przyczyną awarii czy utraty gwarancji udzielonej na kocioł c.o.

Badania zlecone zostały przez Krakowski Alarm Smogowy w ramach realizacji projektu zintegrowanego LIFE-IP MALOPOLSKA współfinansowanego ze środków programu LIFE Unii Europejskiej.

Skrócony raport z badań IChPW

Prezentacja raportu


Poniżej przywołane zostały również testy przeprowadzone analizatorem pyłu przez Urząd Miasta w Gliwicach stosując zasyp tradycyjny oraz metodę „palenia od góry” w warunkach eksploatacji kotła w domowej kotłowni:

 

Sprawdź również:

Polska Izba Ekologii oraz Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii organizują konkurs dla kotłów grzewczych o mocy do 50kW, którego celem jest promowanie najbardziej efektywnych energetycznie i jednocześnie najmniej obciążających środowisko urządzeń. Nabór do konkursu trwa od 1 marca do 31 sierpnia 2017 roku.  Uczestnikami Konkursu mogą być producenci oraz dystrybutorzy kotłów opalanych paliwami stałymi o mocy do 50 kW przeznaczonych do instalowania w indywidualnym i komunalnym budownictwie.

Szczegóły konkursu opisane zostały na stronie: http://www.pie.pl/topten.html

Mieszkańcom Małopolski zwracamy uwagę, że nie wszystkie kotły spełniające wymagania klasy 5 według normy PN-EN 303-5:2012 spełniają również wymagania Ekoprojektu, więc w przypadku nowo eksploataowanych urządzeń nie będą mogły być stosowane w Małopolsce od 1 lipca 2017 roku. Zalecamy każdorazowo upewnić się u producenta lub sprzedawcy kotła czy posiada on potwierdzenie spełnienia wymagań Ekoprojektu. Lista urządzeń spełniających te wymagania znajduje się również na stronie: powietrze.malopolska.pl/ekoprojekt