Prezentacja pierwszych efektów działań programu LIFE w Brukseli

W dniu 10 października 2017 przedstawiciele Województwa Małopolskiego, zaproszeni przez Parlament Europejski, uczestniczyli w konferencji zorganizowanej w Brukseli, której tematem były pierwsze efekty realizacji projektów zintegrowanych LIFE w Unii Europejskiej.

Projekty zintegrowane LIFE

Celem spotkania było przedstawienie członkom Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego oraz Komisji Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (ENVI) Parlamentu Europejskiego, a także wszystkim osobom realizującym projekty w ramach Programu LIFE na lata 2014-2020, pierwszych efektów działań projektów zintegrowanych.

W konferencji uczestniczyli: Jean-Claude Mericol – Dyrektor Programu LIFE Komisji Europejskiej, Peter Heck – Dyrektor Zarządzający Programu LIFE-IP Zenapa, Rolf Johnsen – Koordynator Programu LIFE-IP C2CCC, Elisabetta Maria Rossi – Koordynator Techniczny Programu LIFE-IP GESTIRE2020. Ze strony Województwa Małopolskiego efekty działań projektu zintegrowanego LIFE pn.”Wdrażanie Programu Ochrony Powietrza dla Województwa Małopolskiego” zaprezentował Pan Tomasz Pietrusiak – Zastępca Dyrektora Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego.

[easy_image_gallery gallery=”144″]

W poniedziałek (2 października 2017 r.) rozpoczęła się w Polsce kontrola w zakresie jakości powietrza prowadzona przez Europejski Trybunał Obrachunkowy. Kontrola ma na celu sprawdzenie projektów realizowanych w zakresie poprawy jakości powietrza, które finansowane są przez Komisję Europejską.

Od 3 do 6 października br. audyt prowadzony jest w Małopolsce. Sprawdzeniu podlegają następujące projekty:

  • Projekt zintegrowany LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze”
  • Program ograniczenia niskiej emisji dla miasta Krakowa
  • Termomodernizacja budynków oświatowych w Gminie Miejskiej Kraków
  • Zintegrowany transport publiczny w aglomeracji krakowskiej – II etap
  • Budowa instalacji odazotowania spalin dla kotłów nr 3 i 4 w EDF Polska S.A. Oddział nr 1 w Krakowie

Program ochrony powietrza

W trakcie pierwszego dnia kontroli omówiono strategię poprawy jakości powietrza dla Małopolski – Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego, wsparcie finansowe na regionalną politykę energetyczną ze środków RPO WM na lata 2014 – 2020, działania Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie w zakresie prowadzonych kontroli w gminach. Na zakończenie tego dnia, kontrolerzy z ETO odbyli wizytę na stacji pomiarowej zlokalizowanej przy al. Karsińskiego oraz w Krajowym Laboratorium Referencyjnym i Wzorcującym Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

Projekt LIFE

W drugim dniu kontroli zaprezentowano cele i założenia projektu zintegrowanego LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” wraz ze wskazaniem dotychczasowych efektów wdrażania programu. Zatrudnieni w ramach projektu Eko-doradcy, z gminy Gdów, Wolbrom Wadowice oraz Zakopane zaprezentowali swoje działania podejmowane lokalnie w zakresie poprawy jakości powietrza. Działania w projekcie LIFE zaprezentowało także miasto Kraków oraz Krakowski Alarm Smogowy. Warto przypomnieć, iż projekt LIFE-IP MALOPOLSKA został pozytywnie oceniony przez Komisję Europejską i uznany za najlepszy spośród 39 projektów zintegrowanych zgłoszonych z obszaru Unii Europejskiej.

W trakcie spotkań wielokrotnie wskazywano na bariery skutecznego wdrażania działań, wskazując m.in. na brak przepisów prawa regulujących parametry jakościowe paliw stałych dopuszczonych do sprzedaży osobom indywidualnym, określających procedury kontroli emisji z eksploatowanych kotłów na paliwa stałe czy przepisów umożliwiających wdrożenie stref ograniczonej emisji komunikacyjnej w centrach miast. Zwrócono także uwagę na wstrzymanie na szczeblu krajowym dofinansowania do wymiany urządzeń grzewczych (program KAWKA) oraz do termomodernizacji budynków jednorodzinnych (program RYŚ).

Kontrola NIK

Jednocześnie w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego kontrolę w zakresie planowania, realizacji i monitorowania działań mających na celu osiągnięcia wymaganej jakości powietrza na obszarze województwa rozpoczęła Najwyższa Izba Kontroli.

Województwo Małopolskie od lat podejmuje nowatorskie w skali Polski działania w ramach posiadanych kompetencji, które służą poprawie jakości powietrza i warunków życia mieszkańców. Jednakże brak wsparcia na poziomie krajowym powoduje, że skuteczność podejmowanych działań jest ograniczona oraz zagrożona jest możliwość osiągnięcie szybkich efektów poprawy jakości powietrza w regionie.

Przypomnijmy, iż Europejski Trybunał Obrachunkowy jest niezależnym zewnętrznym kontrolerem Komisji Europejskiej. Odpowiada za kontrolowanie prawidłowego gromadzenia i wykorzystywania funduszy UE oraz pomaga w doskonaleniu zarządzania finansami UE. Kontrola ETO w Polsce potrwa do 6 października 2017 r. Kontrolę koordynuje Ministerstwo Środowiska. Podobne kontrole realizowane są w Niemczech, Belgii, Włoszech, Czechach oraz Bułgarii.

W dniu 27 września 2017 roku odbyło się drugie posiedzenie Rady Programowej projektu zintegrowanego LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze”.

Do zadań Rady należy pełnienie roli doradcy programowego, wspieranie działań towarzyszących realizacji projektu oraz formułowanie propozycji ewentualnych zmian i modyfikacji rozwiązań składających się na system Ekodoradców.

Spotkanie otworzył Wojciech Kozak, Wicemarszałek Województwa Małopolskiego. Zostały omówione działania zrealizowane w I fazie projektu LIFE w Małopolsce, w szczególności podsumowanie działań Ekodoradców, kampanii regionalnych oraz lokalnych, a także działania informacyjno-edukacyjne i badawcze w zakresie ochrony powietrza, przedstawione przez Tomasza Pietrusiaka, Zastępcę Dyrektora Departamentu Środowiska oraz partnerów projektu LIFE, Krakowski Alarm Smogowy, Krajową Agencję Poszanowania Energii oraz miejską gminę Kraków.

W trakcie spotkania zostały omówione działania zrealizowane w I fazie projektu oraz przedstawiono i przeanalizowano propozycje na II fazę projektu zaplanowane przez poszczególnych partnerów.

Prezentacje

Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze

Działania KAS w projekcie LIFE

Zadania KAPE w ramach I fazy projektu

Projekt zintegrowany LIFE Gmina Miejska Kraków

Komisja Europejska uruchomiła kampanię informacyjną InvestEU, która ma na celu zwiększenie świadomości społeczeństwa w zakresie projektów i zadań finansowanych z funduszy unijnych mających bezpośredni wpływ na wzrost jakości życia mieszkańców państw członkowskich.

W ramach kampanii zostały stworzone materiały informacyjne na temat zasad działania oraz finansowania Unii Europejskiej.

Jednym z wyróżniających się projektów współfinansowanych z funduszy europejskich,  które zostały pokazane w kampanii informacyjnej InvestEU, jest projekt zintegrowany LIFE „Wdrażanie programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze”.  W ramach projektu zintegrowanego LIFE, stworzono miejsca pracy dla 60 Eko-doradców, którzy pomagają mieszkańcom w wymianie nieefektywnych urządzeń grzewczych i poprawie efektywności energetycznej domów.

Jak działa Unia Europejska?

Jakie są źródła przychodów Unii Europejskiej? Kto decyduje, ile i na co będą wydane unijne pieniądze?

Poprawa jakości powietrza nie jest możliwa bez udziału i zaangażowania społeczeństwa, dlatego kampanie edukacyjne odgrywają kluczową rolę w działaniach związanych z redukcją zanieczyszczeń. Jednym z projektów mającym na celu zwiększenie świadomości społeczeństwa w zakresie polityki klimatycznej jest LIFE_WZROST_PL – Wdrażanie Zrównoważonego Rozwoju na podstawie Odpowiedzialnej Społecznie Transformacji, posługujący się także nazwą Energia odNowa.

Projekt ten głosi hasła związane ze zrównoważonym rozwojem i prowadzeniem odpowiedzialnej polityki klimatycznej oraz stanowi kampanię informacyjną na temat zmian klimatycznych, wydajności energetycznej oraz zrównoważonego wykorzystania energii. W ramach projektu stworzony został film dokumentalny „Punkt Krytyczny. Energia odNowa”. Przedstawia on możliwości stosowania zasad zrównoważonego rozwoju w Polsce, szczególnie co do redukcji emisji zanieczyszczeń, a także proponuje rozwiązania mające przeciwdziałać zmianom klimatycznym.

Film dostępny jest na stronie: http://energiaodnowa.pl/pl/

Projekt LIFE_WZROST_PL realizowany jest przez Fundację WWF Polska, a finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach funduszu LIFE, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz współbeneficjentów projektu. Do partnerów projektu należą Instytut Energetyki Odnawialnej, Instytut na rzecz Ekorozwoju oraz Krajowa Agencja Poszanowania Energii.

 

Komisja Europejska uruchomiła kampanię informacyjną InvestEU, która ma na celu zwiększenie świadomości społeczeństwa w zakresie projektów i zadań finansowanych z funduszy unijnych mających bezpośredni wpływ na wzrost jakości życia mieszkańców państw członkowskich.

Kampania informuje o inwestycjach Unii Europejskiej w lokalne projekty, organizowane przez firmy, instytucje czy też przedsiębiorców. Projekty te przyczyniają się do tworzenia nowych miejsc pracy, a co za tym idzie rozwoju gospodarczego regionu w dziedzinach takich jak m.in. edukacja, służba zdrowia, infrastruktura transportowa, energia odnawialna. Środki na realizację projektów przyznawane są w postaci pożyczki, dofinansowania lub ukierunkowanych funduszy.

Kampania InvestEU przedstawia także przykłady zrealizowanych już projektów oraz ich pozytywny wpływ na otoczenie. Wybrane zostały najbardziej efektywne projekty, które mogą być uważane za wzorcowe. Do grona wyróżnionych projektów należy także koordynowany przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego projekt zintegrowany LIFE „Wdrażanie programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze”.

Wdrażanie programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze

Głównym celem projektu LIFE jest poprawa jakości powietrza na terenie województwa małopolskiego. Przy współpracy samorządu województwa oraz gmin, stworzona została sieć eko-doradców, których zadaniem jest zaangażowanie mieszkańców w działania związane z redukcją emisji zanieczyszczeń. Eko-doradcy informują mieszkańców w zakresie zwiększania energooszczędności ich domów oraz wyboru ekologicznych urządzeń grzewczych i sposobu ich finansowania.

Materiały  przygotowane na potrzeby prowadzonych działań dostępne są do wykorzystania pod adresem: www.europa.eu/investeu/content/materials-partners_pl

W dniu 21 września 2017 r. w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego odbyło się szkolenie dla Ekodoradców zatrudnionych w małopolskich gminach w ramach projektu zintegrowanego LIFE pn. „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze”.

Szkolenie w zakresie  wsparcia na rozwój infrastruktury produkcji energii ze źródeł odnawialnych w ramach RPO WM 2014-2020 oraz dostępnych środków z Funduszy Europejskich przeprowadził Dawid Przepiórka – pracownik Zespołu ds. Informacji o Funduszach Europejskich UMWM.  Ekodoradcy mogli zapoznać się z informacjami dotyczącymi działania 4.1. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii w ramach RPO. Szczegółowo przedstawiono poddziałanie 4.1.1. ROZWÓJ INFRASTRUKTURY PRODUKCJI ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH.

Podziałanie to dedykowane jest do: jednostek samorządu terytorialnego,  ich związków i stowarzyszeń; administracji rządowej; jednostek naukowych; uczelni; spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych; instytucji kulturowych; podmiotów leczniczych działających w publicznym systemie ochrony zdrowia; organizacji pozarządowych; kościołów i związków wyznaniowych oraz osób prawnych, kościołów i związków wyznaniowych.  Wsparciem zostaną objęte projekty polegające na budowie, rozbudowie oraz przebudowie infrastruktury (w tym zakup niezbędnych urządzeń) mające na celu produkcję energii elektrycznej i/lub cieplnej.

Kluczowe w ramach oceny projektów dotyczących wytwarzania energii z OZE będzie kryterium efektywności kosztowej oraz osiągniętych rezultatów wpisujących się w cele priorytetu inwestycyjnego. Jednym z czynników branych pod uwagę przy wyborze inwestycji do wsparcia będzie koncepcja opłacalności, czyli najlepszego stosunku wielkości środków unijnych przeznaczonych na uzyskanie np. 1MWh energii lub 1MW mocy zainstalowanej wynikających z budowy danej instalacji. Pula środków dostępna w aktualnym naborze wynosi 84 986 000,00 zł. Maksymalny całkowity poziom dofinansowania projektu wynosi 60%, z zastrzeżeniem projektów objętych pomocą publiczną i/lub pomocą de minimis. Minimalny wkład własny Wnioskodawcy wynosi 40% wydatków kwalifikowanych projektu.

Szczegółowe informacje dostępne są na stronie:

www.rpo.malopolska.pl/skorzystaj/nabory/poddzialanie-4-1-1–rozwoj-infrastruktury-produkcji-energii-ze-zrodel-odnawialnych—rpmp-04-01-01-iz-00-12-082-17

W dalszej kolejności odbyło się spotkanie organizacyjne na którym omówiono planowane działania na II fazę projektu oraz najczęściej popełniane błędy podczas wypełniania sprawozdania finansowego.

Materiały szkoleniowe:

Wsparcie na rozwój infrastruktury produkcji energii ze źródeł odnawialnych w ramach RPO WM 2014-2020 oraz dostępnych środkówz Funduszy Europejskich”

Propozycje działań 2 fazy projektu

Najczęściej popełniane błędy w sprawozdaniach finansowych

Aktualnie, na terenie gmin województwa małopolskiego prowadzone są oceny energetyczne budynków, których właściciele ubiegają się o dotację na wymianę urządzeń grzewczych w ramach RPO WM na lata 2014-2020.

Prawidłowo przeprowadzona ocena energetyczna budynku powinna obejmować kilka elementów: wizję lokalną i ocenę stanu danego budynku, w tym wykonanie dokumentacji fotograficznej, opracowanie świadectwa charakterystyki energetycznej budynku, a także informację na temat wymaganej mocy cieplnej montowanego pieca.

Szczegółowe wskazówki dotyczące prawidłowego wykonania oceny energetycznej budynku zamieszczone zostały na stronie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego. Zachęcamy do zapoznania się z nimi:

Wskazówki dla mieszkańców dotyczące prawidłowego wykonywania ocen energetycznych dla obszarów ZIT (z wyłączeniem Miasta Kraków) oraz Subregionów: Małopolski Zachodniej, Podhalańskiego i Tarnowskiego

W ramach  Projektu zintegrowanego LIFE Małopolska w zakresie wdrażania „Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” dnia 12 czerwca br. odbyły się zajęcia on-line przeprowadzone przy wykorzystaniu Małopolskiej Chmury Edukacyjnej. Tematyka dotyczyła wstępnych informacji nt. smogu:

  • Co to jest smog i jak powstaje?
  • Jakie niesie ze sobą skutki narażenie na smog?
  • Jak walczyć ze smogiem?

Wykładu,  przeprowadzonego przez Prof. dr hab. inż. Piotra Kleczkowskiego z Akademii Górniczo-Hutniczej, wysłuchała młodzież z 10 szkół średnich z województwa małopolskiego:

  1. Liceum Ogólnokształcące Marii Skłodowskiej-Curie w Andrychowie
  2. II Liceum Ogólnokształcące w Zespole  Szkół Ogólnokształcących Nr 2 im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnowie
  3. Liceum Ogólnokształcące w Powiatowym Zespole Nr 1 Szkół Ogólnokształcących im. Stanisława Konarskiego w Oświęcimiu
  4. I Liceum Ogólnokształcące im. Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie
  5. I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Chrzanowie
  6. Zespół Szkół Chemicznych im. Marii Skłodowskiej-Curie w Krakowie
  7. Zespół Szkół Łączności im. Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku w Krakowie
  8. Zespół Szkół Ekonomicznych im. Jana Pawła II w Gorlicach
  9. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. W. Witosa w Nawojowej
  10. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Józefa Piłsudskiego w Zakliczynie

Główną ideą tych zajęć było podniesienie świadomości młodzieży w odniesieniu do zagrożeń jakie niesie ze sobą powstawanie smogu. Dla młodych ludzi zajęcia tego typu są doskonałym źródłem informacji nt. otaczającego nas powietrza oraz bodźcem do czynnego udziału w walce z jego zanieczyszczeniem. Świadomość każdego mieszkańca Małopolski, jest kolejnym krokiem w kierunku poprawy jakości powietrza, którym oddychamy.

Szkolenie było przeprowadzone w ramach realizacji działania „E.2. Lokalna kampania edukacyjna i informacyjna promująca czyste powietrze” projektu zintegrowanego LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” / LIFE-IP MALOPOLSKA / LIFE14 IPE PL 021.

Małopolska nie jest sama w walce o czyste powietrze w regionie. Kolejny raz starania naszego regionu dostrzeżono na arenie międzynarodowej. Po projekcie LIFE, teraz Województwo Małopolskie zostało partnerem Banku Światowego i Komisji Europejskiej przy realizacji projektu „Catching-up regions”, który ma pomóc w likwidacji smogu.

W ramach projektu Małopolskę odwiedzili już eksperci Banku Światowego: Ashok Sarkar i Anand Subbiah. Żeby jeszcze lepiej rozeznać się w problemie smogu wizytowali oni kilka gmin w regionie: Wadowice, Jordanów i  Maków Podhalański. Rozmawiali też z przedstawicielami Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. W tym tygodniu eksperci udadzą się na Śląsk. Teraz przedstawiciele Banku Światowego przeprowadzą m.in. analizę wymogów prawnych i sprawdzą czy w Małopolsce uda się wprowadzić dodatkowe narzędzia, które pozwolą przeprowadzić termomodernizację domów jednorodzinnych. Oszacują też zapotrzebowanie na dodatkowe wsparcie, biorąc pod uwagę demografię, uwarunkowania regionu oraz charakterystykę poszczególnych budynków.

Z wypracowanych w Małopolsce rozwiązań poprawiających efektywność energetyczną budynków w przyszłości będą mogły korzystać też inne regiony w Polsce.

Program „Catching-up regions” (wcześniej Lagging Regions) jest skierowany jest do słabiej rozwiniętych regionów UE. Ma charakter badawczy i doradczy. Do tej pory w projekcie uczestniczyły dwa województwa: świętokrzyskie i podkarpackie. W ich przypadku główną osią współpracy był rozwój gospodarczy i pomoc przedsiębiorcom. Teraz do projektu dołączyły: Śląsk i Małopolska – regiony, które borykają się z problemem zanieczyszczonego powietrza i podejmują najdalej idące działania w walce ze smogiem.