Przyjęte zostały kryteria wyboru projektów na wymianę źródeł ciepła w ramach RPOWM 2014-2020

Przyjęte zostały kryteria wyboru projektów na wymianę źródeł ciepła w indywidualnych gospodarstwach domowych w ramach działania 4.4 „Redukcja emisji zanieczyszczeń do powietrza” Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020.

Najważniejsze warunki wstępne przy ocenie składanych projektów to:

  • Zobowiązanie odbiorców końcowych do poddania się ocenie energetycznej budynku wykonanej przed realizacją projektu i wykonania modernizacji energetycznej budynku w zakresie wynikającym z ww. oceny. W przypadku, gdy budynek posiada maksymalną wartość wskaźnika EPH+W (nieodnawialna energia pierwotna na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej) nie większą niż 150 kWh/(m² x rok) dla domów jednorodzinnych lub 135 kWh/(m² x rok) dla domów wielorodzinnych modernizacja energetyczna budynku nie będzie wymagana. W przypadku zabytkowych budynków mieszkalnych możliwe będzie odstąpienie od oceny w oparciu o wskaźnik EPH+W i określenie minimalnego zakresu prac termomodernizacyjnych koniecznych do wykonania.
  • Uwzględnienie projektu w Planie gospodarki niskoemisyjnej dla danego obszaru, który został zaopiniowany i uzyskał potwierdzenie z WFOŚiGW w Krakowie lub NFOŚiGW o poprawności opracowania dokumentu.
  • Osiągnięcie redukcji emisji CO₂ o co najmniej 30% w odniesieniu do istniejących instalacji.
  • Zastosowanie właściwego rodzaju systemów grzewczych opartych o kotły lub ogrzewacze pomieszczeń spalające biomasę, węgiel lub paliwa gazowe lub wykorzystujących odnawialne źródła energii lub polegających na podłączeniu do sieci ciepłowniczej. Wspierane urządzenia do ogrzewania muszą charakteryzować się minimalnym poziomem efektywności energetycznej i normami emisji zanieczyszczeń, które zostały określone w przepisach wykonawczych do dyrektywy 2009/125/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiającej ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią (tzw. dyrektywy Ecodesign). Wymóg ten dotyczy wszystkich paliw dopuszczonych do stosowania w instrukcji użytkowania urządzenia. Dodatkowo kotły spalające biomasę lub węgiel muszą być wyposażone w automatyczny podajnik paliwa (nie dotyczy kotłów zgazowujących) i nie mogą posiadać rusztu awaryjnego ani elementów umożliwiających jego zamontowanie.
  • Zapewnienie systemu kontroli eksploatacji urządzeń grzewczych w zakresie wykonania obowiązku likwidacji starego kotła, użytkowania wyłącznie dofinansowanego systemu ogrzewania jako podstawowego źródła ciepła w budynku, braku nieuprawnionych modyfikacji kotła umożliwiających spalanie odpadów (np. dorobiony dodatkowy ruszt), przestrzegania parametrów paliwa dopuszczonego przez producenta urządzenia w instrukcji użytkowania urządzenia, w tym wyrażenia zgody przez odbiorcę końcowego na pobranie i zbadanie parametrów próbki paliwa oraz zapewnienia prawidłowych warunków składowania opału w celu jego ochrony przed zawilgoceniem.
  • Zapewnienie zgodności projektu z planami rozwoju sieci ciepłowniczej – jeżeli na obszarze objętym projektem podłączenie do sieci ciepłowniczej jest planowane do końca września 2019, projekt musi obejmować likwidację starego źródła ciepła i podłączenie do sieci ciepłowniczej.

Dodatkowe punkty przyznawane będą projektom, które przewidują podłączenie do lokalnej sieci ciepłowniczej, działania podnoszące świadomość ekologiczną społeczeństwa, przygotowanie programu osłonowego dla osób, które ponoszą zwiększone koszty grzewcze lokalu związane z trwałą zmianą systemu ogrzewania oraz gdy projekt jest realizowany na terenie gmin zaklasyfikowanych do obszarów, na których konieczne jest podjęcie działań naprawczych polegających na likwidacji starych niskosprawnych urządzeń grzewczych i wyszczególnionych w obowiązującym Programie ochrony powietrza dla województwa małopolskiego. Promowane będą również projekty, których rezultatem będzie wyższa redukcja emisji CO₂ oraz pyłu PM10 i PM2,5 (powyżej 40%).

Małopolska przeznaczyła na projekty w zakresie Regionalnej polityki energetycznej łącznie 420 mln euro, w tym 100 mln euro na działania w zakresie redukcji emisji zanieczyszczeń do powietrza. Planowany termin rozpoczęcia naboru wniosków o dofinansowanie dla subregionów w ramach poddziałania 4.4.2 Obniżenie poziomu niskiej emisji i 4.4.3 Obniżenie poziomu niskiej emisji (paliwa stałe) – SPR to IV kwartał 2016.

Uchwała Zarządu Województwa Małopolskiego w sprawie przyjęcia propozycji kryteriów wyboru projektów w ramach 4. Osi priorytetowej RPOWM 2014-2020 pn. Regionalna polityka energetyczna

Harmonogram naborów wniosków o dofinansowanie w trybie konkursowym dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014 – 2020

W środę 25 maja br. odbyło się spotkanie organizacyjne dla gmin, które zgłosiły chęć realizowania projektue zintegrowanego LIFE w zakresie wdrażania Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze, współfinansowanego ze środków Komisji Europejskiej oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie.

Spotkanie zainaugurował Wojciech Kozak, Wicemarszałek Województwa Małopolskiego, dziękując gminom za aktywną postawę i chęć uczestnictwa w projekcie. Gośćmi oraz prelegentami spotkania byli również doradcy energetyczni Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie realizujący  na terenie województwa małopolskiego projekt ogólnopolskiego systemu wsparcia doradczego w zakresie efektywności energetycznej oraz OZE. W trakcie kilkugodzinnego spotkania współbeneficjenci projektu otrzymali najważniejsze informacje,  niezbędne do uruchomienia procedury zatrudnienia Eko-doradców w gminach.

Projekt zintegrowany LIFE Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze

Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora publicznego, mieszkalnictwa oraz przedsiębiorców w zakresie efektywności energetycznej oraz OZE

Aspekty techniczne zatrudniania Eko-doradców

Na zaproszenie węgierskiego Ministerstwa Rolnictwa, przedstawiciele Województwa Małopolskiego uczestniczyli 19 maja 2016 w konferencji zorganizowanej w Budapeszcie na temat projektów zintegrowanych LIFE. Celem spotkania było przedstawienie doświadczeń Małopolski oraz niemieckiego regionu Hesja w skutecznym ubieganiu się o środki z programu LIFE.

W konferencji uczestniczyli przedstawiciele węgierskiego Ministerstwa Rolnictwa na czele z Podsekretarzem Stanu ds. Środowiska, dr Andrásem Ráczem, ale również Ministerstwa Rozwoju, agencji rządowych oraz regionów i organizacji, które są potencjalnymi beneficjentami projektów zintegrowanych LIFE w zakresie ochrony powietrza i gospodarki wodnej. Ze strony Województwa Małopolskiego doświadczenia w przygotowaniu wniosku do programu LIFE zaprezentował Tomasz Pietrusiak, Zastępca Dyrektora Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego.

Uczestnicy spotkania wyrazili chęć współpracy i wymiany doświadczeń przy opracowywaniu i wdrażaniu programów ochrony powietrza oraz przygotowywania projektów do programu LIFE.

Aż 59 gmin z Małopolski oraz jeden związek gmin zadeklarowały udział w roli partnerów projektu zintegrowanego LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze”.

Ze względu na wycofanie się Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z dotowania realizacji projektu LIFE w Małopolsce, partnerzy stanęli przed koniecznością zwiększenia własnego udziału finansowego w budżecie projektu. W tej sytuacji 10 gmin i Przedsiębiorstwo Oszczędzania Energii ESCO Sp. z o.o. z Krakowa zmuszone były zrezygnować z udziału w jego realizacji.

Jednocześnie jednak aż 31 nowych gmin zadeklarowało chęć dołączenia do projektu i udziału w głównych działaniach mających na celu poprawę jakości powietrza w Małopolsce.

Realizacja projektu zintegrowanego LIFE będzie uzależniona od wyniku negocjacji z Komisją Europejską, która musi wyrazić zgodę na zmianę partnerów projektu.

Partnerzy projektu LIFE IP MAŁOPOLSKA:

1. Województwo Małopolskie
2. Kraków
3. Andrychów
4. Bochnia (miejska)
5. Bolesław (pow. dąbrowski)
6. Bolesław (pow. olkuski)
7. Bukowina Tatrzańska
8. Bystra Sidzina
9. Chełmiec
10. Ciężkowice
11. Czernichów
12. Dąbrowa Tarnowska
13. Dobczyce
14. Gdów
15. Gołcza
16. Gorlice (miejska)
17. Jordanów (miejska)
18. Kalwaria Zebrzydowska
19. Kamionka Wielka
20. Kłaj
21. Kocmyrzów-Luborzyca
22. Koniusza
23. Limanowa (miejska)
24. Liszki
25. Łapsze Niżne
26. Łącko
27. Mędrzechów
28. Miechów
29. Mszana Dolna (wiejska)
30. Mucharz
31. Nawojowa
32. Nowy Targ (wiejska)
33. Nowy Targ (miejska)
34. Oświęcim (wiejska)
35. Pałecznica
36. Piwniczna Zdrój
37. Podegrodzie
38. Poronin
39. Raciechowice
40. Radziemice
41. Ryglice
42. Rzepiennik Strzyżewski
43. Skawina
44. Słomniki
45. Spytkowice (pow. nowotarski)
46. Stary Sącz
47. Sucha Beskidzka
48. Szczucin
49. Szczurowa
50. Świątniki Górne
51. Tarnów
52. Tomice
53. Tuchów
54. Wadowice
55. Wieliczka
56. Wieprz
57. Wierzchosławice
58. Wolbrom
59. Zakliczyn
60. Zakopane
61. Związek Gmin Dolnego Dorzecza Rzeki Raby
62. Stowarzyszenie Krakowski Alarm Smogowy
63. Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.
64. Instytut VITO z Belgii
65. Słowacki Instytut Hydrometeorologiczny
66. Ministerstwo Środowiska Republiki Czeskiej

W trakcie posiedzenia komisji sejmowej ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa w dniu 9 marca 2016 r. odbyła się dyskusja nad realizacją i finansowaniem projektu zintegrowanego LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze”.

Wicemarszałek Małopolski Wojciech Kozak podkreślił konieczność podejmowania pilnych i konkretnych działań w walce o czyste powietrze, zwłaszcza w Małopolsce, gdzie jakość powietrza znacznie odbiega od dopuszczalnych norm. Podkreślił, że ocena projektu LIFE Małopolska jako najlepszego ze wszystkich 39 zgłoszonych do Komisji Europejskiej jest sukcesem województwa, a jego realizacja jest konieczna dla osiągnięcia założeń Programu ochrony powietrza. O ratowanie projektu apelowali również Witold Śmiałek – Doradca Prezydenta Krakowa ds. jakości powietrza i parlamentarzyści z województwa małopolskiego i innych regionów.

Aprobatę dla projektu wyraził także Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska Mariusz Gajda, który uznał inicjatywę województwa małopolskiego jako pożyteczną. Podkreślił jednak, że NFOŚiGW nie jest w stanie udzielić finansowego wsparcia da projektu w postaci dotacji, a jedyną formą pomocy może być niskooprocentowana pożyczka.

Transmisja posiedzenia komisji na stronie Sejmu RP

Według nieoficjalnych informacji w piątek 19 lutego, rada nadzorcza Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej odmówiła współfinansowania projektu zintegrowanego LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze”, realizowanego przez Województwo Małopolskie wraz z 44 partnerami. Dotacja Funduszu do projektu miała wynieść ponad 20 mln zł.

Województwo Małopolskie będzie walczyć o realizację projektu LIFE mimo braku dofinansowania z NFOŚiGW. Część brakujących kosztów pokryją partnerzy, którzy zadeklarowali swój udział w LIFE i zwiększenie udziału finansowego. Obecnie 28 partnerów (w tym 22 gminy) potwierdziło udział w projekcie a 17 partnerów (w tym 16 gmin) wycofało się. W tej sytuacji Marszałek województwa, ze względu na duże zainteresowanie dołączeniem do LIFE ze strony innych gmin, zwrócił się z propozycją przystąpienia do projektu na nowych warunkach do wszystkich pozostałych gmin w Małopolsce.

Dla nowego instrumentu Komisji Europejskiej – projektów zintegrowanych LIFE NFOŚiGW w 2014 r. przygotował program priorytetowy, w ramach którego zakładał współfinansowanie potencjalnych polskich projektów w formie dotacji do 30%. Te obowiązujące zasady były podstawą do skonstruowania budżetu projektu LIFE w Małopolsce. NFOŚiGW po szczegółowej ocenie i analizie małopolskiego projektu zadeklarował współfinansowanie w wysokości 20 mln zł już w kwietniu 2015 r. Pozytywną decyzję o dofinansowaniu podjął również zarząd NFOŚiGW w grudniu 2015 r, jednak wymagała ona potwierdzenia ze strony rady nadzorczej.

Współfinansowanie ze strony NFOŚiGW zapewniało pełny budżet projektu i było niezbędnym elementem wniosku złożonego przez Województwo Małopolskie do Komisji Europejskiej. Małopolski projekt LIFE został oceniony jako najlepszy spośród 39 zgłoszonych z całej Unii Europejskiej i jako jeden z 6 został wybrany do dofinansowania przez Komisję Europejską. Okazuje się jednak, że obecnie nie zyskał zrozumienia w krajowej instytucji, której celem jest finansowanie działań w zakresie ochrony środowiska.

Władze gmin uczestniczących w roli partnerów projektu zintegrowanego LIFE spotkały się z Marszałkiem Województwa Małopolskiego Jackiem Krupą, aby omówić bieżącą sytuację z finansowaniem projektu. Uzgodniono, że w ciągu dwóch tygodni podjęte zostaną decyzje co do kontynuacji realizacji projektu.

Projekt zintegrowany LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” został we wrześniu 2015 r. wybrany przez Komisję Europejską jako najlepszy projekt w Europie i uzyskał dofinansowanie ze środków programu LIFE w wysokości 10 mln Euro. Jego celem jest wsparcie gmin w Małopolsce w realizacji zadań z zakresu ochrony powietrza. Realizacja projektu jest jednak opóźniona i niepewna ze względu na oczekiwanie na decyzję Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej o współfinansowaniu projektu.

W trakcie oficjalnego spotkania w Brukseli, 26 stycznia przedstawione zostało 6 pierwszych projektów zintegrowanych LIFE w Europie. Komisja Europejska wybrała do dofinansowania trzy projekty służące ochronie przyrody na obszarach NATURA 2000 z Włoch, Belgii i Finlandii, dwa projekty służące wdrażaniu planów gospodarowania wodami w dorzeczach w Wielkiej Brytanii i w Niemczech oraz jeden projekt służący poprawie jakości powietrza, którego koordynatorem jest Województwo Małopolskie. W spotkaniu inauguracyjnym prowadzonym przez Dyrektora Generalnego Dyrektoriatu ds. Środowiska Unii Europejskiej Daniela Calleja Crespo, wziął udział Marszałek Województwa Małopolskiego Jacek Krupa.

Projekty zintegrowane LIFE to nowy instrument Unii Europejskiej służący wdrażaniu istotnych strategii poprawy jakości środowiska, które angażują najważniejsze instytucje i partnerów w celu osiągnięcia założonego celu.

Projekt LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” angażuje 45 partnerów, w tym 38 gmin z Małopolski, Krakowa Agencja Poszanowania Energii (KAPE), Przedsiębiorstwo Oszczędzania Energii (ESCO), Stowarzyszenie Krakowski Alarm Smogowy, Instytut VITO z Belgii, Czeskie Ministerstwo Środowiska, Słowacki Instytut Hydrometeorologiczny. Koszt projektu wynosi 71 mln zł.

Projekt LIFE – Małopolska w zdrowej atmosferze zakłada:

  • Sieć Eko-doradców w 37 gminach w Małopolsce, którzy będą wspierać wdrażanie Programu ochrony powietrza, będą pozyskiwać środki zewnętrzne na działania ograniczające emisję zanieczyszczeń oraz mobilizować mieszkańców w zakresie włączenia się w te działania,
  • Doradztwo dla mieszkańców Małopolski w zakresie najbardziej efektywnych sposobów ograniczenia emisji i źródeł finansowania, w tym zapobieganie ubóstwu energetycznemu poprzez działania służące oszczędności kosztów energii.
  • Centrum Kompetencji na poziomie regionalnym obejmujące szkolenia i bazę wiedzy dla wszystkich samorządów lokalnych (182 gminy), aby wspomóc gminy w realizacji prowadzonych działań,
  • Wzmocnienie doradztwa i obsługi administracyjnej dla mieszkańców Krakowa
    w zakresie likwidacji starych pieców i kotłów na paliwa stałe, w tym udzielanie pomocy osobom zainteresowanym ubieganiem się o dofinansowanie przedsięwzięć oszczędzających energię,
  • Kampanie informacyjno-edukacyjne na poziomie regionalnym i lokalnym,
  • Narzędzie do wysokorozdzielczego modelowania rozkładu zanieczyszczeń w Krakowie oraz analizę modelowych wariantów wdrożenia działań ograniczających emisje zanieczyszczeń do powietrza na przykładzie Krakowa i Rabki-Zdroju – do wykorzystania przez inne gminy,
  • Międzyregionalną bazę źródeł emisji dla Małopolski, Czech i Słowacji wraz z modelowaniem jakości powietrza.

Komunikat prasowy Komisji Europejskiej

Województwo Małopolskie w imieniu wszystkich 45 partnerów projektu zintegrowanego LIFE zgłosiło do Komisji Europejskiej pełną aplikację na realizację projektu. Przygotowanie wniosku było możliwe dzięki zaangażowaniu i wsparciu ze strony wszystkich partnerów, którzy aktywnie na każdym etapie uczestniczyli w uzgodnieniu zakresu projektu i dostarczeniu niezbędnych informacji.

Całkowita wartość projektu to 16,8 mln euro, w tym wnioskowane dofinansowanie ze środków instrumentu LIFE wynosi 9,9 mln euro. Dodatkowo wsparcie ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przewidziano w wysokości 4,8 mln euro oraz ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie 0,9 mln euro.

Zgodnie z przewidywanym harmonogramem do sierpnia br. będzie trwała ocena wniosku przez ekspertów Komisji Europejskiej. W przypadku pozytywnej decyzji o współfinansowaniu projektu, jego realizacja rozpocznie się w październiku 2015 r. i potrwa 8 lat – do grudnia 2023 r.

Podpisanie porozumienia przyszłych partnerów projektu zintegrowanego LIFE było okazją do wypromowania projektu w regionalnych i lokalnych mediach w Małopolsce. Inicjatywa budzi duże zainteresowanie, gdyż umożliwi wykorzystanie dodatkowych środków finansowych na działania związane z poprawą jakości powietrza.

Warto zaznaczyć, że środki z instrumentu finansowego LIFE przyznawane są bezpośrednio przez Komisję Europejską dla najlepszych projektów w Europie. Fundusze te nie mogą być przeznaczone na działania inwestycyjne (np. wymianę kotłów grzewczych), a jedynie na projekty innowacyjne i demonstracyjne, które poprzez działania podnoszące świadomość i budujące potencjał wiedzy, doprowadzą do realizacji głównych celów programu ochrony powietrza.

Projekt zintegrowany LIFE w mediach:

http://krakow.tvp.pl/19610669/walka-o-czyste-powietrze-w-malopolsce

http://www.radiokrakow.pl/wyczyn-i-blamaz/plebiscyt-na-wyczyn-i-blamaz-tygodnia-zaglosuj-30182

http://samorzad.pap.pl/depesze/wiadomosci_centralne/150272/Wietrza-w-regionie–37-malopolskich-gmin-w-programie-walki-o-czyste-powietrze

http://podhaleregion.pl/index.php/wiadomo%C5%9Bci/powiat-nowotarski/12896-zadbaj%C4%85-o-czyste-powietrze

http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/3827663,ekodoradcy-pomoga-w-likwidacji-smogu,id,t.html