Szkolenie dla samorządów nt. aktualizacji Programu ochrony powietrza

Kontynuując cykl szkoleń, dedykowanych pracownikom merytorycznym urzędów gmin oraz starostw powiatowych, Departament Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego zorganizował kolejne wydarzenie. Tematem przewodnim spotkania była aktualizacja Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego.

Szkolenie odbyło się 29 lutego br. w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Łącznie wzięło w nim udział 212 uczestników. Wśród nich znaleźli się pracownicy gmin i starostw powiatowych województwa małopolskiego, którzy na co dzień zajmują się tematyką związaną z ochroną powietrza oraz adaptacją do zmian klimatu.

Nowości w programach dotacyjnych

W pierwszej części spotkania przedstawiciele Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie – Justyna Jesionek i Mariusz Sałega – omówili różne źródła finansowania przedsięwzięć z zakresu efektywności energetycznej. Przedstawili oni planowane zmiany w Programie „Czyste Powietrze” oraz opowiedzieli o programach priorytetowych Agroenergia i Energia dla wsi. Prelegenci poinformowali również uczestników o finansowaniach w ramach uruchomionych naborów prowadzonych przez WFOŚiGW w Krakowie oraz przez NFOŚiGW.

Aktualizacja Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego

Kolejnym punktem spotkania było omówienie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego, którego aktualizacja została przyjęta w listopadzie 2023 r. Zastępca Dyrektora Departamentu Środowiska Tomasz Pietrusiak przedstawił główne zadania gmin i powiatów wynikające z aktualnego Programu ochrony powietrza wraz z dobrymi praktykami. Wspomniał również o wsparciu Województwa w realizacji poszczególnych działań określonych w Programie.

W jaki sposób egzekwować zapisy uchwały antysmogowej?

Ostatnim punktem spotkania było wystąpienie przedstawiciela Fundacji Frank Bold – Miłosza Jakubowskiego, który omówił podstawowe kwestie związane z uchwałą antysmogową dla Małopolski. Kolejno wspomniał o obowiązkach, jakie nakłada Program ochrony powietrza w zakresie kontroli palenisk indywidualnych. Odpowiedział również na pytanie, w jaki sposób egzekwować zapisy wspomnianej uchwały antysmogowej. Prelegent zwrócił także uwagę na dodatkowe instrumenty służące poprawie jakości powietrza, jakimi są m.in. decyzje naprawcze.

Mieszkańcy Województwa Małopolskiego otrzymali dodatkowo rok i cztery miesiące na wymianę nieekologicznych, niskoefektywnych urządzeń grzewczych. Sejmik Województwa Małopolskiego zdecydował o przedłużeniu do 30 kwietnia 2024 roku terminu wejścia w życie zakazu użytkowania tzw. kotłów bezklasowych.

Radni Województwa Małopolskiego, zdecydowaną większością głosów (25 głosów za, 11 przeciw) przyjęli projekt zmiany tzw. uchwały antysmogowej, przygotowany przez Zarząd Województwa Małopolskiego. Zaproponowane w uchwale wydłużenie terminu wymiany pieców i kotłów bezklasowych było efektem kierowanych do Zarządu próśb i petycji samorządów oraz mieszkańców regionu zaniepokojonych rosnącymi kosztami życia, sytuacją za naszą wschodnią granicą i wywołanym przez nią światowym kryzysem energetycznym.  

Konieczność zmiany zapisów dotychczasowych regulacji potwierdziły przeprowadzone konsultacje społeczne projektu uchwały. Biorąc pod uwagę wszystkie opinie, uwagi i wnioski Radni Województwa Małopolskiego pozytywnie odpowiedzieli na prośby Małopolan i zdecydowali o przesunięciu wejścia w życie wspomnianych przepisów (przyjętych w uchwale antysmogowej 23 stycznia 2017 roku) do końca sezonu grzewczego 2023/2024.

Zmieniona uchwała antysmogowa jest aktem prawa miejscowego i obowiązuje w całej Małopolsce z wyłączeniem miast i gmin, dla których w przeszłości wprowadzono odrębne regulacje prawne normujące kwestie jakości powietrza, tj.

  • Miasta Kraków
  • Gminy Niepołomice,
  • Gminy Krzeszowice,
  • Gminy Skawina,
  • Gminy Czarny Dunajec,
  • Miasta Oświęcim,
  • Gminy Rabka Zdrój – tylko strefa uzdrowiskowa A i B
  • Miasta Nowy Targ – tylko obszar centrum miasta.

Warto podkreślić, że Województwo Małopolskie nie ustaje w walce o czyste powietrze. Samorząd Województwa zgodnie z przyjętymi celami strategicznymi podejmuje kolejne działania zmierzające do poprawy jakości powietrza, wspiera rozwój energetyki opartej na alternatywnych źródłach energii, promuje energooszczędność gospodarstw domowych. Urząd Marszałkowski WM realizuje wiele projektów na rzecz ochrony środowiska, m. in. Projekt „EkoMałopolska” czy unijny projekt „LIFE – Małopolska w zdrowej atmosferze”. W przygotowaniu są nowe inicjatywy w kontekście planowania budżetu WM na 2024 rok:  projekty wsparcia rodzin ubogich energetycznie, dofinansowania przedsięwzięć umożliwiających wykorzystanie drewna (biomasy) jako paliwa odnawialnego, ekologicznego.

Na ostatnią chwilę przed rozpoczęciem sezonu grzewczego na skawińskim rynku pojawił się pomnik starego pieca węglowego, tzw. kopciucha. Będzie tutaj stać do końca zimy, a jego zadaniem jest przypominanie mieszkańcom o obowiązku wymiany starych, nieefektywnych urządzeń grzewczych do końca 2022 roku zgodnie z zapisami uchwały antysmogowej dla Małopolski.

Jesień zbliża się wielkimi krokami, a wraz z nią powraca temat ogrzewania naszych domów, a co za tym idzie również temat smogu. Urzędnicy w Skawinie rozpoczynają właśnie nietypową akcję promocyjną w swojej gminie, w ramach której zachęcają mieszkańców do wymiany starych, nieekologicznych urządzeń grzewczych. Pomnik „kopciucha” ustawiony na środku skawińskiego rynku ma zadanie przypominać mieszkańcom o upływającym czasie na wymianę kotłów ,niespełniających żadnych norm emisji zanieczyszczeń . Warto rozważyć wymianę urządzeń już teraz i skorzystać z wysokich dofinansowań z Programu Czyste Powietrze.

Niekonwencjonalny pomysł

W walce o czyste powietrze często niekonwencjonalne metody okazują się być najbardziej skuteczne w informowaniu mieszkańców. Głównym zamierzeniem umieszczenia „kopciucha” jest skupienie uwagi mieszkańców na temat nieefektywnego ogrzewania budynków i zachęcenie do likwidacji urządzeń tego typu. – Pomysł wziął się z potrzeby. – mówi Burmistrz Miasta i Gminy Skawina Norbert Rzepisko. – Mimo wielu akcji informacyjnych w internecie, na zebraniach wiejskich, w szkołach i w trakcie kontroli domowych kotłowni, wciąż są mieszkańcy, którzy mogą nie wiedzieć o obowiązku wymiany “kopciucha” do końca 2022 roku. Stary, zużyty piec na rynku przyciąga uwagę i może zachęcić do jego zlikwidowania. – dodaje burmistrz.

Lokalizacja pomnika została wybrana nieprzypadkowo. Rynek w Skawinie jest jednym z najbardziej uczęszczanych miejsc w gminie. Celem akcji jest dotarcie do jak największej liczby mieszkańców, również tych młodszych. –Zostanie wykorzystany do edukowania młodzieży. Dzieci ze szkół i przedszkoli wezmą udział w zajęciach prowadzonych przez ekodoradcę, który pokaże im stary piec, wyjaśni, jak szkodliwe jest korzystanie z niego i opowie, co należy zrobić, by w przyszłości zmniejszyć zanieczyszczenie skawińskiego powietrza – wyjaśniają urzędnicy.

Weź dofinansowanie na wymianę starego pieca i ocieplenie domu

W ramach uchwały antysmogowej wszystkie urządzenia pozaklasowe, niespełniające żadnych norm emisyjnych muszą zniknąć z terenu województwa małopolskiego do końca 2022 roku, zatem czasu pozostało naprawdę niewiele. Jednak mieszkańcy nie są pozostawieni sami z tym obowiązkiem. W prawie każdej małopolskiej gminie w Małopolsce istnieje punkt informacyjny Programu „Czyste Powietrze”. Program ten przewiduje nawet 37 tysięcy złotych dotacji, dzięki której mieszkańcy mogą wymienić stary piec oraz przeprowadzić termomodernizację budynku. W każdym z tych punktów możemy liczyć na specjalistyczną poradę ekodoradcy lub konsultanta oraz uzyskamy pomoc w wypełnieniu wniosku dotacyjnego. – Żeby ułatwić zdobycie tak dużego dofinansowania, potrzebny jest ekodoradca, który stanie się „tłumaczem” zawiłości dotacyjnych. Pomoże wypełnić całą dokumentację w taki sposób, by mieszkańcy uzyskali jak największe wsparcie – informują skawińscy urzędnicy.

W gminie Skawina punkt konsultacyjno-społeczny Programu „Czyste Powietrze” zlokalizowany jest w Wydziale Ochrony Powietrza Urzędu Miasta i Gminy w Skawinie ul. Rynek 12 (wejście od ulicy Krzywej). Punkt jest czynny od poniedziałku do piątku w godzinach pracy Urzędu, tj.:

poniedziałek w godzinach 8:00 – 17:00

wtorek – czwartek w godzinach 7.30 – 15.30

piątek w godzinach 7:30 – 14:30

Z Ekodoradcami można również skontaktować się telefonicznie lub mailowo:

EkodoradcaTelefon kontaktowyAdres mailowy
Aneta Błaszczyk
(EKO-TEAM)
12 2770 167
lub
882 353 455
a.blaszczyk@gminaskawina.pl
Piotr Drzyżdżyk
(EKO-TEAM)
12 2770 014
lub
532 458 080
p.drzyzdzyk@gminaskawina.pl
Ewelina Podkopacz
(EKO-TEAM)
12 2770 167
lub
532 085 350
e.podkopacz@gminaskawina.pl
Krzysztof Szulada
(Projekt LIFE)
12 2770 168
lub
789 204 751
ekodoradca@gminaskawina.pl
źródło: https://www.gminaskawina.pl/urzad/struktura-urzedu/wydzial-ochrony-powietrza-op/informacje

Pamiętaj o złożeniu deklaracji do CEEB

Od 1 lipca rozpoczęło się składanie deklaracji do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Jej celem jest zebranie danych dotyczących źródeł ciepła i spalania paliw w budynkach mieszkalnych i niemieszkalnych w całej Polsce. Złożenie deklaracji jest obowiązkowe. Można to zrobić samodzielnie, bez wychodzenia z z domu. Wystarczy posiadać profil zaufany, podpis elektroniczny lub e-dowód. Aby wypełnić deklarację należy wejść na stronę www.zone.gunb.gov.pl i wybrać opcję „złóż deklarację”. Ostatnim krokiem jest już tylko wypełnienie jej i wysłanie. Jeśli masz pytania warto skontaktować się z Ekodoradcą w swojej gminie lub zapoznać się ze stroną Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, na której można znaleźć najczęstsze pytania wraz z odpowiedziami. Deklarację możesz złożyć również w wersji tradycyjnej (papierowej) w urzędzie gminy. Pamiętaj, że możesz pomóc w poprawie jakości powietrza w swojej okolicy, składając deklarację CEEB do końca bieżącego roku.

Zarząd Województwa Małopolskiego skierował właśnie do konsultacji społecznych projekty lokalnych uchwał antysmogowych dla gmin Rabka-Zdrój oraz Czarny Dunajec. Niebawem na ich terenach w ramach konsultacji społecznych rozpoczną się spotkania z mieszkańcami. Gminy, które zdecydują się na lokalne prawo antysmogowe, uzyskają preferencje w dostępie do środków Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2021-2027.

Ogromnie cieszy fakt, że kolejne gminy małopolski decydują się na odważne kroki w walce o czyste powietrze. To ważny dzień w polityce antysmogowej województwa. Największą korzyścią z przyjęcia uchwał lokalnych jest wpływ na zdrowie mieszkańców – szybsze osiągnięcie jakości powietrza zgodnej z polskimi i europejskimi normami. Dodatkowa korzyść to przyznawanie środków z Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2021-2027 na preferencyjnych warunkach.

– podkreśla Wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

Lokalne uchwały antysmogowe wyprzedzają regulacje wojewódzkie. Wg uchwały antysmogowej dla Małopolski, do końca 2022 roku należy wymienić piece pozaklasowe, tzw. kopciuchy. Nadal jednak można będzie stosować węgiel w nowoczesnych urządzeniach grzewczych. Coraz więcej małopolskich samorządów decyduje się na odważniejsze kroki. Zachęca do tego znacząca poprawa jakości powietrza w Krakowie, gdzie od września 2019 obowiązuje całkowity zakaz stosowania paliw stałych.

Najważniejszym założeniem lokalnych uchwał antysmogowych jest całkowite odejście od węgla od 2030 roku. Od początku 2022 roku nie będzie również możliwe instalowanie nowych kotłów węglowych, a rok później zaostrzone zostaną wymagania w zakresie emisji dla nowo instalowanych kotłów, kominków i ogrzewaczy na drewno i pelet. Lokalna uchwała nadal zobowiązuje samorządy do przestrzegania terminów wymiany źródeł ciepła określonych już w uchwale antysmogowej dla Małopolski. 

Lokalne uchwały antysmogowe będą przyjmowane przez Sejmik Województwa Małopolskiego na wniosek gmin i po podjęciu przez Radę Gminy odpowiedniej uchwały kierunkowej, wypracowanej w procesie konsultacji. Jednak aby wprowadzać ograniczenia, samorządy lokalne muszą także zapewnić mieszkańcom pomoc w wymianie pieców: przede wszystkim aktywność ekodoradców, funkcjonowanie punktu obsługi programu dotacyjnego Czyste Powietrze oraz wsparcie dla osób dotkniętych tzw. ubóstwem energetycznym.

Jeżeli przełamiemy stereotyp, że walka o powietrze to tylko wyobraźnia dużych miast, to naprawdę będzie wielka rewolucja środowiskowa i świadomościowa.

– dodaje Wicemarszałek.

Opinie i uwagi do projektu można przesyłać do 13 sierpnia 2021 roku za pomocą formularza internetowego, dostępnego na stronie: https://powietrze.malopolska.pl/konsultacje/.

Skawina, Niepołomice, Krzeszowice, miasta Nowy Targ i Oświęcim – to małopolskie samorządy, które chcą wprowadzić całkowity zakaz palenia węglem od 1 stycznia 2030. Na ich terenach właśnie rozpoczynają się konsultacje społeczne lokalnych uchwał antysmogowych. Gminy, które zdecydują się na lokalne prawo antysmogowe, uzyskają preferencje w dostępie do środków Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2021-2027.

To milowy krok w walce o czyste powietrze w Małopolsce. Wyraźnie widzimy, że ten temat jest coraz ważniejszy, że zmienia się podejście do kwestii środowiskowych. Dyskusja o lokalnych uchwałach antysmogowych to początek rewolucji

– podkreśla wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

Lokalne uchwały antysmogowe wyprzedzają regulacje wojewódzkie. Wg uchwały antysmogowej dla Małopolski, do końca 2022 roku należy wymienić piece pozaklasowe, tzw. kopciuchy. Nadal jednak można będzie stosować węgiel w nowoczesnych urządzeniach grzewczych. Coraz więcej małopolskich samorządów decyduje się na odważniejsze kroki. Zachęca do tego znacząca poprawa jakości powietrza w Krakowie, gdzie od września 2019 obowiązuje całkowity zakaz stosowania paliw stałych. Oprócz wymienionych Skawiny, Niepołomic, Krzeszowic, miast Nowy Targ i Oświęcim, o lokalnym zakazie stosowania węgla dyskutują samorządy miast Tarnów, Rabka-Zdrój i gmin Zabierzów, Czarny Dunajec.

Lokalne uchwały antysmogowe będą przyjmowane przez Sejmik Województwa Małopolskiego na wniosek gmin i po podjęciu przez Radę Gminy odpowiedniej uchwały kierunkowej, wypracowanej w procesie konsultacji. Największą korzyścią z przyjęcia uchwał lokalnych będzie zdrowie mieszkańców – szybsze osiągnięcie jakości powietrza zgodnej z polskimi i europejskimi normami. Dodatkowa korzyść to preferencyjne traktowanie takich gmin przy podziale środków z Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2021-2027.

Jednak aby wprowadzać ograniczenia, samorządy lokalne muszą także zapewnić mieszkańcom pomoc w wymianie pieców. Przede wszystkim aktywność ekodoradców, funkcjonowanie punktu obsługi programu dotacyjnego Czyste Powietrze oraz wsparcie dla osób dotkniętych tzw. ubóstwem energetycznym.

Działania te wpisują się w krajową politykę energetyczną, a aktywne samorządy dostają wszelką możliwą pomoc merytoryczną ze strony Zarządu Województwa Małopolskiego

– dodaje wicemarszałek Tomasz Urynowicz.

Z treścią projektów lokalnych uchwał antysmogowych można zapoznać się: tu

Na tej samej stronie można również do 14 lipca 2021 roku przesłać opinię do projektów uchwał, biorąc udział w konsultacjach społecznych.

Naczelny Sąd Administracyjny odrzucił złożoną przez sprzedawców węgla skargę kasacyjną w sprawie uchwały antysmogowej dla Małopolski. Wyrok najwyższej instancji oznacza, że przepisów antysmogowych dla Małopolski nie można już unieważnić.

To doskonała wiadomość. Nie mieliśmy wątpliwości, że małopolskie przepisy antysmogowe, które zresztą stały się wzorcem dla reszty kraju, są zgodne z prawem i pożytkiem publicznym. Orzeczenie najwyższej instancji tylko utwierdza nas w tym przekonaniu

– komentuje wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Wcześniej skargi dotyczące uchwały antysmogowej dla Małopolski oddalił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie. Przeciwnicy uchwały wystąpili wówczas o kasację wyroku w Naczelnym Sądzie Administracyjnym, ten odrzucił jednak wniosek, zamykając tym samym możliwość dalszych odwołań.

Uchwała antysmogowa dla Małopolski obowiązuje od lipca 2017 roku i wyznacza kolejne etapy walki o czyste powietrze. Na początku wprowadziła zakaz instalacji przestarzałych pieców węglowych, a także zakaz spalania węgla złej jakości, miałów, mułów i tzw. flotów. Kolejne kroki milowe to m.in. wymiana kopciuchów (czyli pieców, które nie spełniają wymogów co najmniej 3. klasy tzw. ekoprojektu) do końca roku 2022 oraz kotłów klasy 3. i 4. do końca 2026 roku. W realizacji uchwały, w tym pozyskaniu przez mieszkańców dotacji i ulg na wymianę pieców, pomaga przyjęty w roku 2020 Program ochrony powietrza dla Małopolski.

Odrębna uchwała antysmogowa, całkowicie zakazująca spalania węgla i drewna obowiązuje od września 2019 w Krakowie. Poprawa powietrza w stolicy Małopolski jest wyraźnie zauważalna i potwierdzona przez badania ekspertów m.in. AGH oraz Europejskiego Centrum Czystego Powietrza.

Dlatego w ślad za Krakowem chcą podążyć kolejne samorządy Małopolski, przygotowując własne lokalne uchwały antysmogowe. To m.ingminy: Czarny Dunajec, Nowy Targ, Rabka-Zdrój, Chrzanów, Skawina, Zabierzów, Krzeszowice, Niepołomice, oraz miasto Oświęcim i miasto Tarnów.

Skawina, Tarnów, Oświęcim oraz Rabka-Zdrój, a także Krzeszowice to kolejne małopolskie gminy, które zamierzają wprowadzić na swoim terenie lokalne uchwały antysmogowe. Chodzi o ograniczenia stosowania paliw stałych, przede wszystkim węgla. Przedstawiciele samorządów wymienionych gmin dyskutowali proponowane zapisy w poniedziałek 1 lutego br. podczas zdalnego spotkania, w którym uczestniczyli także wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz oraz wicedyrektor Departamentu Środowiska UMWM Piotr Łyczko.

Bardzo się cieszę, że kolejne małopolskie samorządy nie tylko respektują regionalną uchwałę antysmogową, ale chcą pójść o krok dalej. Przykład Krakowa, który wprowadził zakaz używania paliw stałych w połowie 2019 roku, pokazuje że takie działanie ma bardzo realny wpływ na jakość powietrza. Potwierdziły to badania ekspertów w Akademii Górniczo-Hutniczej, opublikowane kilka dni temu

– mówi wicemarszałek Małopolski Tomasz Urynowicz.

Lokalne uchwały antysmogowe- wytyczne

Jednym z zadań Województwa Małopolskiego w ramach Programu ochrony powietrza jest opracowanie jednolitych zasad wprowadzania lokalnych uchwał antysmogowych, zgodnych z już obowiązującymi regulacjami. Gotowe są już wstępne wytyczne. Najważniejsze propozycje, to:

  •  Zachowanie terminów wynikających z uchwały antysmogowej:
    – obowiązek wymiany pozaklasowych pieców na węgiel i drewno do końca 2022 r.,
    – obowiązek wymiany pieców 3. i 4. klasy na węgiel i drewno do końca 2026 r.
  • Zakaz instalacji nowych kotłów i ogrzewaczy na węgiel – od 1 stycznia 2022 r.
  • likwidacja wszystkich funkcjonujących urządzeń węglowych – do 31 grudnia 2029 r.
  • Przeprowadzenie przez gminy analizy skali ubóstwa energetycznego do 30 czerwca 2022 r. (zgodnie z Programem ochrony powietrza)
  • Utworzenie lokalnych programów dopłat do wymiany pieca oraz osłonowego (dopłaty do wyższych kosztów ogrzewania) dla najuboższych mieszkańców.

–  Radni Gminy Skawina już w marcu 2019 roku podjęli uchwałę intencyjną w sprawie opracowania lokalnych przepisów antysmogowych. O tym, jak ważny jest to dla nas problem, niech świadczy fakt, że nie było wówczas ani jednego głosu przeciw – mówi wiceburmistrz Skawiny Tomasz Ożóg. – Fakt, że samorząd wojewódzki opracowuje jednolite zasady dla lokalnych uchwał antysmogowych jest zatem dla nas dużym ułatwieniem: możemy być na przykład pewni, że podjęte przez nas zobowiązania będą zgodne z przepisami wojewódzkimi, krajowymi i unijnymi – dodaje.

Wicemarszałek Tomasz Urynowicz dodał, że lokalne uchwały antysmogowe powinny być oparte o rządowy program dopłat „Czyste powietrze”. Skutecznością w pozyskiwaniu subwencji z tego programu mogą się poszczycić zwłaszcza te gminy, w których działają ekodoradcy zatrudnieni w ramach projektu LIFE „Małopolska w zdrowej atmosferze”. Natomiast Program ochrony powietrza zobowiązuje także wszystkie samorządy lokalne, by od 1 stycznia 2021 roku uruchomiły punkt obsługi Programu Czyste Powietrze. W wielu gminach taki punkt doradczy już działa.

Gminy, które zdecydują się na wprowadzenie lokalnych uchwał antysmogowych, mogą liczyć na preferencje w finansowania w ramach środków Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2021-2027.

Galeria zdjęć:

Podsumowanie działań II fazy projektu LIFE w Gminie Bukowina Tatrzańska

Jednym z działań podjętych w ramach Projektu była organizacja konkursu plastycznego pod nazwą „Oddycham czystym powietrzem”. Konkurs zrealizowano w formie wspólnego przedsięwzięcia trzech gmin Powiatu Tatrzańskiego (Bukowina Tatrzańska, Poronin, Gmina Miasto Zakopane) przy wsparciu Podhalańskiego Alarmu Antysmogowego. W ramach wydarzenia wpłynęło 168 prac, które podzielono na trzy kategorie wiekowe, a następnie wyłoniono zwycięzców: trzy najlepsze prace i trzy wyróżnienia w każdej z grup. Przeprowadzono spotkania z mieszkańcami gminy dotyczące programów dofinansowań, uchwały antysmogowej oraz szkodliwości spalania odpadów.

W kwietniu 2018 r. wsparto 20 rodzin wykluczonych energetycznie z terenu gminy Bukowina Tatrzańska zestawami obniżającymi zużycie energii.

Akcja plakatowa związana z uchwałą antysmogową

W czerwcu 2018 r. zorganizowano plakatową akcję mającą na celu informowanie społeczności o podjętej uchwale antysmogowej. Przy pomocy służb komunalnych gminy obwieszczono treść uchwały oraz rozpowszechniono plakaty KAS.

W miesiącu tym gmina otrzymała również dofinansowanie na montaż odnawialnych źródeł energii w ramach działania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020, działanie 4.1.1 Rozwój infrastruktury produkcji energii ze źródeł odnawialnych.

Rozpoczęto rozmowy z mieszkańcami i potencjalnymi beneficjentami programu w celu rozwoju miejscowej infrastruktury produkcji energii ze źródeł odnawialnych.

Akcje edukacyjne w szkołach i przedszkolach

W październiku 2018 r. przeprowadzono trzy akcje edukacyjne w przedszkolach gminnych  związane z przekazaniem przez Marszałka Województwa Małopolskiego oczyszczaczy powietrza.

Światowy Dzień Czystego Powietrza

Z okazji światowego Dnia Czystego Powietrza w dniu 14 listopada 2018 r. w Domu Ludowym w Bukowinie Tatrzańskiej odbył się spektakl ekologiczny „Rajska Wyspa”. Przedstawiony przez Krakowskie Biuro Promocji Kultury. Tematyką spektaklu były zagadnienia związane z niską emisją, smogiem, zanieczyszczeniem powietrza i degradacją środowiska naturalnego. Przedstawienie zgromadziło około 200 dzieci ze szkół i przedszkoli zlokalizowanych na terenie Gminy Bukowina Tatrzańska. Spektakl finansowany był ze środków programu LIFE – Małopolska w zdrowej Atmosferze.

Spektakle ekologiczne dla najmłodszych

W dniach 19 i 20 listopada 2019 r. w Szkole Podstawowej w Bukowinie Tatrzańskiej i Szkole Podstawowej w Leśnicy odbyły się dwa spektakle ekologiczne dla najmłodszych.

  • Pierwszy z nich pt.: „Dusza lasu” to spektakl o tematyce i zagadnieniach związanych z:
    • niską emisją i smogiem,
    • segregacją odpadów oraz dbałość o ekosystem.
  • Drugi spektakl przedstawiony starszej młodzieży nosił tytuł „Najważniejsza lekcja” i poruszał kwestie:
    • kształtowania postaw świadomej współodpowiedzialności za stan środowiska naturalnego wśród młodzieży,
    • separacji i recyklingu, uświadamiając również jak ważną kwestią jest ograniczenie niskiej emisji,
    • dbałości o czyste powietrze.

Rozwój odnawialnych źródeł energii

Program rozwoju miejscowej infrastruktury produkcji energii ze źródeł odnawialnych znalazł finał w postaci akcesu gminy do przetargu w ramach „Partnerskiego projektu budowy instalacji odnawialnych źródeł energii dla Gmin Województwa Małopolskiego”. Przetarg dotyczył 18 zestawów instalacji solarnych, 52 zestawów powietrznych pomp ciepła CWU, 1 zestawu powietrznej pompy ciepła CO, 52 instalacji kotłów na pellet, oraz 86 zestawów mikro-instalacji fotowoltaicznych. W gminie obecnie eksploatowana jest w ramach w/w programu operacyjnego instalacja fotowoltaiczna na dwóch obiektach użyteczności publicznej.    

Podsumowanie II fazy projektu LIFE w Gminie Bukowina Tatrzańska:

Zintegrowany projekt LIFE „Małopolska w zdrowej atmosferze” jest świetnym przykładem działań na rzecz poprawy jakości powietrza. Projekt koordynowany jest przez Województwo Małopolskie, angażuje łącznie 69 partnerów. Jednym z nich jest Gmina Wieliczka, na terenie której zorganizowano wiele wydarzeń, których celem było propagowanie dobrych nawyków ekologicznych.


Wielicki Ekopiknik

W dniu 15 września 2018 r. na Placu Skulimowskiego w Wieliczce odbył się II Wielicki Ekopiknik. Podczas wydarzenia mieszkańcy mogli skorzystać z porad ekodoradcy oraz wymienić elektroodpady na rośliny oczyszczające powietrze (skrzydłokwiaty). Swoje produkty przedstawiali producenci kotłów, zaprezentowano autobus energetyczny Krajowej Agencji Poszanowania Energii. Odbyła się także edukacja ekologiczna dla dzieci szkoły podstawowej w Sierczy, po której rozdano eko-gadżety. Dodatkową atrakcją była prezentacja „słonecznej gitary” zasilanej fotowoltaiką.
Najmłodsi uczestnicy z radością obejrzeli spektakl teatralny BARON- SMOG oraz uczestniczyli aktywnie w innych atrakcjach dla nich przygotowanych.

Ważną częścią Wielickiego Ekopikniku było rozdanie nagród w Rodzinnym Konkursie Ekologicznym, który odbywał się pod hasłem „Czyste powietrze to wielki skarb, pokaż ile dla nas jest wart”. Do zadań uczestników konkursu należało wykonanie plakatu nawiązującego do hasła konkursowego. Najlepszą pracą okazał się poster o wymownym tytule „Obudźmy się zanim ten zły sen stanie się rzeczywistością”. Nagrody główne, tj. rower, piłka nożna oraz inne upominki wręczył zwycięzcom wice Burmistrz Wieliczki Piotr Krupa.

14.09.2019 odbyła się kolejna edycja Wielickiego Ekopikniku. Impreza przyciągnęła tłumy mieszkańców. Korzystano m.in. z porad dotyczących dotacji na wymianę starych pieców i odnawialnych źródeł energii oraz bezpłatnego badania płuc (w spirobusie). Degustowano eko-przekąski, dużym zainteresowaniem cieszyło się m.in. kino rowerowe. Dla dzieci przygotowano spektakle teatralne, pokazy cyrkowe i wiele innych atrakcji. Podczas pikniku odbyła się promocja adopcji psów i kotów oraz zbiórka karmy dla bezdomnych zwierząt. Doszło również do rozstrzygnięcia oraz wręczenia nagród w konkursie ekologicznym pn. „Eko-zabawka”. Na zakończenie przedstawiciele AGH Miękinia przeprowadzili akcję edukacyjną wraz z pokazem ekologicznych kotłów oraz instalacji OZE –Mobilne laboratorium OZE

„Dni Św. Kingi”

W dniu 22.07.2019 podczas Wydarzenia Gminnego jakim były „Dni Św. Kingi” zorganizowano stoisko Ekodoradcy. W miejscu tym mieszkańcy mogli uzyskać porady dot. uchwały antysmogowej, Programów dotacyjnych do wymiany kotłów oraz instalacji OZE. Uczestników informowano także o problemie smogu.

„Rozmowy przy wspólnym stole” pod hasłem: ZERO WASTE

W dniu 13.09.2019 r. zorganizowano spotkanie z cyklu „Rozmowy przy wspólnym stole” pod hasłem: ZERO WASTE – czy to możliwe? W rozmowach wzięły udział 52 osoby, w tym czytelnicy indywidualni oraz uczniowie klas 5 i 6 ze Szkoły Podstawowej nr 4 w Wieliczce i przedstawiciele Gminy Wieliczka. Wspólnie z rozmówcami dyskutowano o tym jak w naszym codziennym życiu ograniczyć wytwarzanie śmieci.
Aby przyłączyć się do ruchu Zero Waste, nie musimy od razu rezygnować ze wszystkich opakowań, przestawać używać kosmetyków, ani pozbywać się samochodu. Zdecydowanie lepiej sprawdzi się metoda małych kroków.

Podsumowanie II fazy projektu LIFE w Gminie Wieliczka:

infografika wieliczka

„Powietrze nie ma granic i ich nie zna, stąd troska o jego jak najlepszą jakość, która powinna być rozpowszechniona nie tylko w Małopolsce.  Szczególnie cieszy mnie jako włodarza gminy Świątniki Górne fakt, iż dzięki pracy Ekodoradcy temat ochrony powietrza zyskał nowe, większe niż dawniej znaczenie” – burmistrz Małgorzata Duży.

„Biorąc pod uwagę to, że kluczowe w dbaniu o środowisko jest kształtowanie świadomości ekologicznej mieszkańców, w II fazie projektu „LIFE Małopolska w zdrowej atmosferze” kładliśmy duży nacisk na edukację różnych grup wiekowych”ekodoradca Aleksandra Piegza.

Stoisko podczas święta miasta i gminy

10 czerwca 2018 r. podczas obchodów Święta Miasta mieszkańcy odwiedzili stoisko, w ramach którego prowadzona była kampania edukacyjna dotycząca jakości powietrza i niskiej emisji. Odwiedzający mogli porozmawiać z ekodoradcą o możliwości dofinansowania wymiany starego, nieekologicznego źródła ciepła oraz wymiany na nowe, niskoemisyjne, które są dofinansowane z funduszy unijnych. Poruszano również kwestię oszczędności zasobów naturalnych i poprawy efektywności energetycznej. Osoby zainteresowane tą tematyką otrzymywały na stoisku ekologiczne gadżety. Podczas wydarzenia odbyły się pokazy antysmogowe dla rodzin. Aktywności te w atrakcyjny sposób poszerzały wiedzę na temat zanieczyszczeń powietrza, ich wpływu na środowisko i zdrowie. Dzięki pokazom zwiększyła się świadomość ekologiczna uczestników i ich zainteresowanie wymianą kotłów na bardziej ekologiczne.

“Świadomy senior”– spotkanie dla seniorów organizowane w ramach „GREEN WEEK 2019”

W dniu 14 maja 2019 r. w ramach Zielonego Tygodnia Unii Europejskiej w Klubie Senior w miejscowości Ochojno odbyło się spotkanie pt. “Świadomy Senior”. Spotkanie dotyczyło uchwały antysmogowej oraz wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie. Uczestnicy mogli dowiedzieć się o projektach wymiany kotłów realizowanych na terenie Gminy oraz obowiązujących przepisach dotyczących ochrony powietrza. W części warsztatowej Ekodoradca zaprezentował wilgotnościomierz, który służy do pomiaru wilgotności drewna oraz czujnik jakości powietrza, dzięki któremu możemy monitorować poziom zanieczyszczeń w naszym otoczeniu. Seniorzy to ważna grupa docelowa, którą warto informować o obowiązujących regulacjach prawnych oraz „nowinkach” z tematyki ekologicznej.

Na koniec spotkania każdy uczestnik otrzymał pakiet informacji o zanieczyszczeniach powietrza oraz ekologiczną torbę. To symboliczna zachęta do wspólnego dbania o środowisko. Korzystanie z toreb wielokrotnego użytku przypomina, że cykl życia tzw. „foliówek” jest niezwykle krótki.

“Chodź z nami”– wydarzenie ekologiczne w ramach europejskiego tygodnia zrównoważonego transportu

W dniu 21 września 2019 r. w Gminie Świątniki Górne odbyło się wydarzenie o charakterze ekologicznym pn. “Chodź z nami”– poświęcone ekologii oraz zrównoważonemu transportowi. Miało ono miejsce na terenie Parkingu „Park & Ride”.

Na uczestników czekały 3 strefy:

Strefa EKO: Pokaz ekologicznych kotłów – mieszkańcy mogli dowiedzieć się jakich urządzeń grzewczych można używać zgodnie z Uchwałą Antysmogową dla woj. Małopolskiego. Stoisko Ekodoradcy gdzie można było skorzystać z doradztwa nt. wymiany urządzeń grzewczych i OZE. Roślinka za zakrętki – za zakrętki można było otrzymać roślinkę antysmogową.

Strefa ZDROWIA: Kurs pierwszej pomocy – Maltańska Służba Medyczna uczyła jak ratować życie. Spirobus – uczestnicy spotkania sprawdzili stan swoich płuc i wykonali bezpłatne badanie spirometryczne.

Strefa TRANSPORTU: Miasteczko ruchu rowerowego – dzieci pod okiem policjanta uczyły się bezpiecznej jazdy na rowerze. Serwis rowerowy – rowerzyści skorzystali z drobnych napraw i doradztwa związanego ze sposobem użytkowania rowerów. Blender Bike – uczestnicy przygotowywali pyszne i zdrowe koktajle za pomocą siły własnych mięśni.

Spotkania, konkursy w przedszkolach i szkołach

Ekodoradca podczas II fazy projektu przeprowadził spotkania z dziećmi w Przedszkolach Samorządowych w Świątnikach Górnych z zakresu ochrony powietrza i segregacji odpadów. Przedszkolaki dowiedziały się czym jest powietrze, skąd biorą się zanieczyszczenia oraz co można robić, żeby powietrze którym oddychamy było czystsze. Dzieci codziennie sprawdzają stan powietrza na specjalnie dedykowanej dla nich tablicy, która za pomocą emotikonek przedstawia aktualną jakość powietrza.

„Eko-zabawka, czyli coś z niczego”

W dniach 7-21 maja 2018 r. odbył się konkurs pn. „ EKO-ZABAWKA”, czyli coś z niczego. Prace były wynikiem wspólnego działania dzieci z rodzicami, a rozstrzygnięcie konkursu miało miejsce podczas pikniku ekologicznego organizowanego z Przedszkolem Samorządowym w Świątnikach Górnych. Konkurs realizowany był w ramach projektu współfinansowanego przez WFOŚiGW pn. „Przedszkolaki z Gminy Świątniki Górne mają zielone pojęcie”. Cele konkursu to propagowanie wśród przedszkolaków i ich rodzin zagadnień ekologicznych oraz zwrócenie uwagi na problem ochrony środowiska naturalnego.

Obchody Polskiego Zielonego Tygodnia

21 maja 2018 r. w ramach obchodów Polskiego Zielonego Tygodnia w Szkole Podstawowej nr 2 w Świątnikach Górnych ekodoradca spotkał się z gimnazjalistami. Odbyły się 2 spotkania, których celem była rozmowa o problemie jakim jest zanieczyszczenie powietrza. W lekcjach uczestniczyło około 80 uczniów klas 2 i 3 gimnazjum. Efektem jednego ze spotkań było powstanie antysmogowych haseł, które zostaną wykorzystane w najbliższym sezonie grzewczym jako apel do mieszkańców. Oto kilka z nich: „Smog to dla zdrowia szok!”, „Nie pal śmieci, bo niszczysz zdrowie dzieci!”, „Jedź na rowerze w zdrowej atmosferze!”, „Ratuj siebie, dbaj o ziemię!”, „Gdy powietrze czyste jest, lepiej czujesz się!”, „Ogranicz jazdę samochodem, każdy chce się cieszyć zdrowiem!”, „Smog gorszy niż smok!”, „Dusisz siebie, dusisz wszystkich!”, „Wybieram życie w zdrowiu, a nie nałóg od smogu!”.

Dzień czystego powietrza

14 listopada 2019 r. w związku z Dniem Czystego Powietrza miały miejsce spotkania w Przedszkolach Samorządowych na terenie Gminy Świątniki Górne. Wkrótce dzisiejsze przedszkolaki staną przed problemem złego stanu środowiska, jaki pozostawili im ich rodzice. W codziennym życiu będą podejmować decyzje jak dbać o powietrze. Przyczynią się do jego dalszej degradacji albo odwrócą ten niszczący proces. Ekodoradca przeprowadził 7 spotkań edukacyjnych w rożnych grupach wiekowych. Dzieci aktywnie brały udział w ćwiczeniach oraz odpowiadały na zadawane pytania. Podsumowaniem spotkania stał się film informacyjny, którego bohaterami były również dzieci. Opublikowano go na portalu społecznościowym, aby edukować starsze pokolenia mieszkańców. Dzieciom zaś pokazać, że są elementem natury, której należy się szacunek i ochrona oraz że warto by wiedzieli o tym również dorośli.

Podsumowanie II fazy projektu LIFE w Gminie Świątniki Górne: