Zaproszenie do udziału w debacie „Gra o czyste powietrze”

Serdecznie zapraszamy Państwa do udziału w debacie pn. Gra o czyste powietrze, która odbędzie się 3 kwietnia 2017 roku, w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie przy Rynku Głównym 25. Spotkanie rozpoczyna się o godzinie 10:30.

Wśród tematów znajdą się:

Jak walczyć ze smogiem: informować i edukować czy straszyć i karać?
Inicjatywy obywatelskie: jak samemu zawalczyć o czyste powietrze?
Paragrafy na smog: jak przepisy mogą nam pomóc?
Węgiel i drewno kontra sieć ciepłownicza i odnawialne źródła energii
Czy samorządy stać na walkę o czyste powietrze?
Fundusze europejskie wspierają walkę ze smogiem
Ekodoradcy w gminach: jak pomagają mieszkańcom?

Program debaty pn. Gra o czyste powietrze

Do udziału w debacie zostały zaproszone osoby aktywnie działające w obywatelskich ruchach antysmogowych, przedstawiciele administracji samorządowej, straży miejskiej oraz osoby ze świata nauki.

Spotkanie poprowadzi redaktor Zbigniew Bartuś.

Debata będzie drugim z cyklu spotkań pn. Małopolska. Tworzymy przyszłość, poświęconych kluczowym obszarom rozwoju regionu.

Debata jest współorganizowana przez Województwo Małopolskie (Małopolskie Obserwatorium Rozwoju Regionalnego) oraz Polska Press Sp. z o. o., wydawcę Gazety Krakowskiej.

Szczegółowe informacje znajdują się na stronie www.obserwatorium.malopolska.pl.

Zgłoszenie uczestnictwa w debacie należy wysłać na adres mailowy: [email protected].

W razie pytań prosimy o kontakt z pracownikami Obserwatorium (tel.: 12 29 90 829 lub 12 29 90 692, mail: [email protected]).

Konferencja Małopolska w zdrowej atmosferze-likwidacja niskiej emisji i modernizacja ciepłownictwa w kontekście wymagań dyrektywy MCP odbyła się 3 marca 2017 r. w Centrum Energetyki AGH przy ul. Czarnowiejskiej 36 w Krakowie.

W konferencji wzięli udział przedstawiciele szeregu krajowych i międzynarodowych instytucji zajmujących się ciepłownictwem, między innymi Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie, Regulatory Assistance Project, przedsiębiorstwa ciepłownicze z Małopolski i Śląska a także przedstawiciele nauki.

Adresaci, czyli przedstawiciele samorządów i ciepłownictwa, kadry zarządzającej systemami wytwórczymi energii cieplnej (zwłaszcza opartymi o paliwa stałe), ekodoradców oraz zainteresowanych instytucji dopisali w liczbie ponad 60 osób.

Konferencja składała się z 3 części:

Sesji prezentującej problemy strategiczne
Panelu dyskusyjnego pt. Dyrektywa MCP a wizja ciepłownictwa w 2030 roku.
Sesji technologicznej

W sesji poświęconej problemom formalnym i strategicznym głos zabrali:

Janusz Cieszyński, Kierujący Departamentem MŚP Ministerstwa Rozwoju, – Działania na rzecz ciepłownictwa w Polsce

Bogusław Regulski, Wiceprezes Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie – Wyzwania strategiczne ciepłownictwa w kontekście Dyrektywy MCP

Tomasz Pietrusiak, Wicedyrektor Departamentu Środowiska UMWM – Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego.

Wojciech Ignacok, Prezes Zarządu Geotermia Podhalańska – Doświadczenia z podłączania domów jednorodzinnych do sieci ciepłowniczych PEC Geotermia Podhalańska S.A.

Jan Rączka, Regulatory Assistance Project – Ciepłownictwo w Polsce – uwarunkowania i perspektywa.

Głównym punktem konferencji był panel dyskusyjny Dyrektywa MCP a wizja ciepłownictwa w 2030 roku. Wprowadzeniem do panelu była prezentacja przez Janusza Mazura wyników badań przedsiębiorstw ciepłowniczych w województwie małopolskim.

Janusz Mazur – Dylematy strategiczne małych i średnich systemów ciepłowniczych w Małopolsce – przegląd wyników badań

Główne wątki dyskusyjne panelu to:

Ciepłownictwo a niska emisja;
Granice małych systemów zdalaczynnych;
Kierunki zmian – czysty węgiel, kogeneracja, oczyszczanie spalin, czy atomizacja gazowa?; –
Kierunki i szanse rozwoju ciepłownictwa w małych i średnich miastach – CWU, domki jednorodzinne,
Chłód z adsorpcji – realny rynek czy rozwiązanie dla następnego pokolenia?
Efektywny Energetycznie System Ciepłowniczy w dużych miastach a „upośledzone”; systemy w Polsce powiatowej,
Master Plany dla ciepłownictwa.

W panelu prowadzonym przez Janusza Mazura udział wzięli:

Dr Mateusz Klinowski Burmistrz Miasta Wadowice,
Bogusław Regulski Wiceprezes Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie,
Jacek Boroń – Prezes Zarządu Węglokoks Energia,
Edward Wypych – Prezes Zarządu KZGM w Proszowicach,
Andrzej Guła – Prezes Krakowskiego Alarmu Smogowego.

Ostatnim blokiem tematycznym konferencji były zagadnienia technologiczne prezentowane przez naukowców Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie i Instytutu Certyfikacji Emisji Budynków:

Wojciech Nowak – Program działalności Centrum Energetyki AGH w aspekcie wsparcia projektów ochrony powietrza

Jan Górski – Oferta rynku małych i średnich układów kogeneracyjnych w kontekście potrzeby branży ciepłowniczej

Dr Adolf Mirowski, Instytut Certyfikacji Emisji Budynków – Rola ciepłownictwa systemowego w walce z niską emisją zanieczyszczeń

Tematami wielokrotnie pojawiającymi się podczas dyskusji były m.in.:

Istnieje konieczność wprowadzenia odpowiednich regulacji na szczeblu krajowym, by wspomóc samorządy w walce z niską emisją i wspierać firmy ciepłownicze, szczególnie w małych miastach.
Formalno – prawne warunki funkcjonowania przedsiębiorstw ciepłowniczych kupujących ciepło w elektrociepłowniach w dużych miastach (tzw. efektywne energetycznie systemy ciepłownicze) są dużo korzystniejsze niż przedsiębiorstw z własnymi ciepłowniami w małych i średnich miastach.
Pojawia się konieczność wykonania przez firmy ciepłownicze restrukturyzacji technologicznej aby dostosować się do wymagań Dyrektywy MCP a także zapisów ustawy prawo energetyczne o efektywnym energetycznie systemie ciepłowniczym.
Dyrektywa MCP nie jest zagrożeniem dla branży, ale może skutkować niewielkim wzrostem cen z ciepłowni wymagających modernizacji.
Ciepłownictwo może być ważnym partnerem w procesach ograniczenia niskiej emisji. Potrzebne są szybkie rozwiązania ustawowe w zakresie uproszczenia procedur budowlanych przy inwestycjach liniowych („ustawa korytarzowa”), poprawienie procedur regulacyjnych w zakresie taryfowania, zdjęcie ograniczeń w zakresie pomocy publicznej czy poszerzenie obowiązków przyłączeniowych.
Istnieje potrzeba dalszego budowaniu świadomości ekologicznej społeczeństwa i promowania nisko-emisyjnego ciepła systemowego jako jednego z kierunków rozwiązywania problemów smogu.
Skuteczna walka z niską emisją wymaga równoległych działań nakierowanych na zmniejszenie ubóstwa energetycznego.

Szersze podsumowanie konferencji będzie dostępne w raporcie zamykającym projekt, w którym znajdą się przede wszystkim wyniki i podsumowanie badań (jakościowych i ilościowych) ale także rekomendacje wynikające z analizy badań i wysłuchania głosów podczas panelu dyskusyjnego na konferencji.

Konferencja została zorganizowana wspólnie przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Centrum Energetyki AGH oraz Krakowski Alarm Smogowy i Instytut Ekonomii Środowiska, który zainicjował i zlecił badania jakościowe i ilościowe przeprowadzone przez eksperta w zakresie ciepłownictwa Janusza Mazura.

1 lipca 2017 roku w Małopolsce zacznie obowiązywać uchwała antysmogowa dla całego regionu. Oznacza to, że do jej przepisów będą musieli dostosować się wszyscy mieszkańcy województwa małopolskiego. Dotyczy to również osób mieszkających w Krakowie – uchwała antysmogowa dla tego miasta zacznie co prawda obowiązywać dopiero od 1 września 2019 roku, ale w tej chwili samorząd województwa pracuje nad tzw. tymczasową uchwałą antysmogową dla Krakowa. Właśnie trwają konsultacje społeczne przepisów, które mają obowiązywać od 1 lipca 2017 roku do momentu wejścia w życie pierwszej uchwały antysmogowej dla Krakowa (czyli 1 września 2019 roku). Co w praktyce oznaczają wprowadzane przepisy? Sprawdź, co się zmieni.

Antysmogowe ABC

Zarząd Województwa Małopolskiego przyjął projekt przejściowej uchwały antysmogowej dla Krakowa.

Dokument zakłada wprowadzenie od 1 lipca 2017 r. zakazu używania niskiej jakości węgla do ogrzewania domów i mieszkań. Te regulacje dotyczą terenu gminy miejskiej Kraków i będą obowiązywać do momentu wejścia w życie całkowitego zakazu palenia węglem czyli do końca sierpnia 2019 r.

W projekcie tymczasowej uchwały wprowadza się zakaz stosowania w piecach paliw niskiej jakości, które uwalniają do atmosfery najwięcej toksycznych związków i pyłów. Oznacza to, że do ogrzewania domu nie będzie można używać:

paliw, w których udział masowy węgla kamiennego lub węgla brunatnego o uziarnieniu 0-5 mm wynosi powyżej 5%,
paliw zawierających węgiel kamienny lub węgiel brunatny spełniających w stanie roboczym co najmniej jeden z następujących parametrów:
- wartość opałowa poniżej 26 MJ/kg,
- zawartość popiołu powyżej 10%,
- zawartość siarki powyżej 0,8%;
paliw zawierających biomasę o wilgotności w stanie roboczym powyżej 20%.

Przepisy będą obowiązywać do momentu wejścia w życie uchwały antysmogowej dla Krakowa z 2016 r. , która wprowadziła całkowity zakaz palenia węglem i drewnem w piecach, kotłach i kominkach od 1 września 2019 roku.

Teraz nowe przepisy trafiły do konsultacji społecznych – na ich ostateczny kształt będą mogli mieć wpływ zarówno mieszkańcy, organizacje pozarządowej, jak i władze miasta. Konsultacje potrwają do końca marca, a potem, jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, sejmik województwa będzie mógł głosować uchwałę pod koniec kwietnia.

Oficjalnie rozpoczęto akcję pomiarów porównawczych dostępnych na rynku sensorów pyłu zawieszonego PM10. Organizatorem akcji jest Województwo Małopolskie, we współpracy z Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska, Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska w Krakowie, Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie, Gminą Rabka-Zdrój oraz Stowarzyszeniem Krakowski Alarm Smogowy. Celem akcji jest weryfikacja i ocena wiarygodności szeroko dostępnych urządzeń pomiarowych poprzez porównanie otrzymanych wyników z wynikami uzyskanymi pomiarem metodą referencyjną urządzeń GIOŚ. Pomiary są przeprowadzane od dnia 18 lutego br. na stacji pomiarowej w Rabce-Zdrój i będą trwały do 15 czerwca br. Akcja porównawcza zakończy się sporządzeniem raportu z przeprowadzonych badań, który będzie publikowany i powszechnie dostępny dla gmin i mieszkańców. Pomiary odbywają się w ramach projektu zintegrowanego LIFE Małopolska realizowanego przy wsparciu programu LIFE Unii Europejskiej.

Zaproszenia do udziału w pomiarach skierowano do wszystkich wiodących firm oferujących mierniki pyłu zawieszonego PM10. Wyzwanie zweryfikowania swoich urządzeń podjęło 5 z nich – Envimet Services, Solutions for Technology, Elkomp Jacek Kędziołka, TETABIT oraz Politechnika Warszawska. Raport podsumowujący wyniki pomiarów zostanie przygotowany przez naukowców z Akademii Górniczo-Hutniczej wspólnie z ekspertami Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

Regulamin akcji pomiarów porównawczych

W dniu 16 lutego 2017 roku odbyło się szkolenie dotyczące przygotowania wniosków o dotacje do wymiany kotłów na paliwa stałe ze środków programu PONE Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. Szkolenie poprowadził Pan Robert Bażela – Kierownik ds. Dotacji w WFOŚiGW w Krakowie. Wzięło w nim udział ok. 120 osób z gmin na terenie województwa Małopolskiego. Obecni mieli okazję zapoznać się jak gminy mogą skorzystać z dofinansowania ze środków WFOŚiGW w Krakowie w ramach „Programu Ograniczenia Niskiej Emisji na terenie województwa małopolskiego”.

Dofinansowanie zadań ze środków WFOŚiGW 2017r. – PONE

W dniu 15 lutego 2017 roku w Urzędzie Marszałkowskim odbyło się pierwsze posiedzenie Rady Programowej projektu zintegrowanego LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze”. Do zadań Rady należy pełnienie roli doradcy programowego, wspieranie działań towarzyszących realizacji projektu oraz formułowanie propozycji ewentualnych zmian i modyfikacji rozwiązań składających się na system Ekodoradców. Do Rady powołani zostali:

Wojciech Kozak – Wicemarszałek Województwa Małopolskiego jako Przewodniczący Rady,
Adam Domagała – Przewodniczący Komisji Ochrony Środowiska i Bezpieczeństwa Publicznego Sejmiku Województwa Małopolskiego jako I Zastępca Przewodniczącego Rady,
Karolina Laszczak – Dyrektor Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego jako II Zastępca Przewodniczącego Rady,
Małgorzata Mrugała – Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie,
Paweł Ciećko – Małopolski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska,
Łukasz Szewczyk – Zastępca Dyrektora Wydziału Gospodarki Komunalnej Urząd Miasta Krakowa,
Roman Ciepiela – Prezydent Miasta Tarnowa,
Mateusz Klinowski – Burmistrz Wadowic,
Paweł Knafel – Burmistrz Gminy Słomniki,
Jakub Jamruz – Wójt Gminy Łapsze Niżne,
Zbigniew Szpak – Prezes Zarządu KAPE S.A.,
Andrzej Guła – Prezes Zarządu Stowarzyszenia Krakowski Alarm Smogowy,
Prof. dr hab. inż. Piotr Kleczkowski – Akademia Górniczo – Hutnicza w Krakowie, ekspert środowiska naukowego,
Dr hab. n. med. Ewa Konduracka, prof. UJ – ekspert środowiska medycznego

Spotkanie poprowadził Wojciech Kozak, Wicemarszałek Województwa Małopolskiego. Omówione zostały dotychczasowe osiągnięcia realizacji projektu LIFE w Małopolsce, rola Ekodoradców, Centrum Kompetencji, realizowana kampania regionalna i lokalne działania informacyjno-edukacyjnych w zakresie ochrony powietrza. Poruszone zostały zagadnienia monitoringu jakości powietrza na terenie województwa, systemu informowania o jakości powietrza oraz zgłoszone pomysły zakupu oczyszczaczy powietrza do przedszkoli i żłobków. Działania w ramach projektu na szczeblu gminy zaprezentowała Aleksandra Fraś-Zdeb – Ekodoradca w gminie Słomniki.

Wdrażanie projektu LIFE Małopolska

Wdrażanie projektu LIFE Małopolska w gminie Słomniki

Sejmik Województwa Małopolskiego przyjął jednogłośnie 23 stycznia 2017 roku uchwałę w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa małopolskiego ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw. Jest to pierwsza regulacja w Polsce, która na poziomie całego województwa wprowadza standardy emisji dla kotłów i kominków dopuszczonych do użytkowania oraz eliminuje spalanie paliw złej jakości. Jednocześnie to drugi krok, po przyjęciu 15 stycznia 2016 roku uchwały zakazującej stosowania paliw stałych w Krakowie, do szybkiej poprawy jakości powietrza w całej Małopolsce.

Uchwała zakłada stopniowe wdrażanie przepisów, które w pierwszej kolejności ograniczą powstawanie nowych źródeł emisji, a w perspektywie do roku 2023 wyeliminowane zostaną wszystkie kotły nie spełniające norm emisji.

Od 1 lipca 2017 roku zakazane zostanie spalanie mułów i flotów węglowych, a więc węgla o uziarnieniu poniżej 3mm. Nie będzie również dopuszczone spalanie paliw, które zawierają więcej niż 15% tej drobnej frakcji węgla, co uniemożliwi stosowanie dodatków mułów i flotów węglowych do grubszych frakcji węgla. Uchwała zabrania również spalania drewna i innej biomasy o wilgotności powyżej 20%. W praktyce osiągnięcie wskazanej wilgotności drewna możliwe jest poprzez jego sezonowanie co najmniej 2 lata.

Wszystkie kotły, kominki, piece czy piece typu „koza”, których eksploatacja rozpocznie się po 1 lipca 2017 roku będą musiały spełnić wymagania ekoprojektu w zakresie efektywności energetycznej i norm emisji. Przepis ten dotyczy zarówno nowo powstających budynków, jak również instalowania nowych urządzeń grzewczych w ramach wymiany w istniejących budynkach np. po awarii lub zużyciu starego kotła lub kominka. Wymagania dla kotłów zostały określone w Rozporządzeniu Komisji (UE) 2015/1189 z dnia 28 kwietnia 2015 r. natomiast wymagania dla ogrzewaczy pomieszczeń (kominki, piece) zostały określone w Rozporządzeniu Komisji (UE) 2015/1185 z dnia 24 kwietnia 2015 r. Na stronie powietrze.malopolska.pl/kotly prowadzona jest lista kotłów, kominków i piecy, które spełniają wymagania tych rozporządzeń.

Od 1 stycznia 2023 roku uchwała zakazuje stosowania wszystkich istniejących kotłów nie spełniających norm emisji. W przypadku kotłów, które spełniają wymagania klasy 3 lub klasy 4 termin zakazu ich stosowania został przesunięty na 1 stycznia 2027 roku. Oznacza to, że w ciągu najbliższych 6 lat (w przypadku kotłów klasy 3 lub 4 – w ciągu 10 lat) obecnie stosowane kotły muszą być zastąpione kotłami spełniającymi wymagania ekoprojektu w zakresie efektywności energetycznej i emisji. Kotły klasy 5, których eksploatacja rozpocznie się do 30 czerwca 2017 roku będą mogły być stosowane bez ograniczeń czasowych.

Od 1 stycznia 2023 roku dopuszczone będzie stosowanie jedynie ogrzewaczy pomieszczeń (kominków i piecy), które spełniają wymagania ekoprojektu albo ich sprawność cieplna wynosi co najmniej 80%. Wystarczające jest spełnienie jednego z tych warunków. W przypadku kominka lub pieca, który nie spełnia tych wymagań, dopuszczone jest zastosowanie urządzenia redukującego emisję pyłu np. elektrofiltra, który obniży emisję pyłu do poziomu określonego w przepisach ekoprojektu.

Uchwała nie wprowadza dodatkowych kompetencji dla organów kontrolnych, gdyż wynikają one z już obowiązujących przepisów Prawa ochrony środowiska, ustawy o Policji i innych ustaw. Kontrole przestrzegania wymagań uchwały mogą być prowadzone przez straż miejską i gminną, upoważnionych pracowników gmin, policję i inne organy (powiatowy inspektorat nadzoru budowlanego, wojewódzki inspektorat ochrony środowiska), a w przypadku naruszenia przepisów uchwały, mieszkaniec może być ukarany mandatem do 500 zł lub grzywną do 5 000 zł.

Informacje o uchwale antysmogowej