Inwestycje UE zmieniają krajobraz energetyczny regionu

W ostatnich latach Małopolska przeszła transformację energetyczną, do której przyczynił się m.in. Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego (RPO WM). Projekty finansowane ze środków RPO wpłynęły na poprawę jakości życia mieszkańców rozwijając nowoczesny sektor energetyczny oraz zapewniając bezpieczeństwo energetyczne regionu.

Ocena wpływu projektów na sektor energetyczny

Małopolskie Obserwatorium Rozwoju Regionalnego działające w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego przygotowało raport mający na celu ocenę wpływu projektów wspartych w ramach 4. osi RPO WM na lata 2014-2020 (Regionalna polityka energetyczna) na rozwój sektora energetycznego w województwie. W badaniu skupiono się na analizie dokumentów oraz wywiadach z mieszkańcami i przedstawicielami różnorodnych instytucji zaangażowanych w realizację projektów.

Nowe źródła energii

Ocena wykazała, że środki alokowane w ramach 4. osi RPO WM odegrały znaczącą rolę w promocji wykorzystania odnawialnych źródeł energii w regionie. Szczególnie istotny był ich udział w rozwoju indywidualnych instalacji produkujących energię cieplną z OZE. Fundusze stanowiły także ważny element finansowania inwestycji publicznych związanych z rozwojem sieci elektroenergetycznych.

Dzięki RPO WM zainstalowano ponad 12,5 tysiąca instalacji fotowoltaicznych oraz blisko 11,5 tysiąca indywidualnych instalacji ciepłowniczych z odnawialnych źródeł energii (OZE). To krok w kierunku zrównoważonego rozwoju, przekładający się na mniejsze zużycie energii konwencjonalnej. Nowe instalacje mają potencjał wyprodukowania znacznej ilości energii elektrycznej i cieplnej, zmniejszając tym samym emisję szkodliwych substancji do atmosfery.

Poprawa Efektywności Energetycznej

Wsparcie RPO WM skierowane było również na poprawę efektywności energetycznej budynków, zarówno w sektorze publicznym, mieszkaniowym, jak i wśród przedsiębiorstw. Dzięki temu przeprowadzono modernizację ponad 870 budynków. Zaowocowało to znaczną oszczędnością energii cieplnej, zmniejszeniem zużycia energii elektrycznej oraz obniżeniem kosztów eksploatacji.

Poprawa Jakości Powietrza i Ograniczenie Emisji

Modernizacja nieefektywnych źródeł ciepła miała istotny wpływ na poprawę jakości powietrza, przyczyniając się do redukcji emisji pyłów PM10 i PM2,5. Programy wsparcia dobrze odpowiadały na potrzeby związane z uchwałami antysmogowymi, stanowiąc skuteczne narzędzia w walce z zanieczyszczeniem powietrza. Ponadto, inwestycje w rozwój OZE oraz modernizację infrastruktury energetycznej przyczyniły się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. To istotny krok w kierunku realizacji celów klimatycznych i ochrony środowiska naturalnego.

Inwestycje wspierane przez RPO WM nie tylko przyniosły korzyści środowiskowe, ale również zwiększyły świadomość ekologiczną mieszkańców. Programy edukacyjne i informacyjne zwiększyły wiedzę mieszkańców na temat jakości powietrza oraz roli, jaką mogą odegrać w jej poprawie.

Analiza wykazała, że programy wsparcia, w tym program Czyste Powietrze, stanowiły skuteczne narzędzia w walce z ubóstwem energetycznym. Istotną rolę odegrały także lokalne inicjatywy wspierające termomodernizację budynków oraz wymianę nieefektywnych źródeł ciepła. Dzięki temu, coraz większa liczba gospodarstw domowych, zwłaszcza tych znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, mogła skorzystać z programów wsparcia. Przyczyniło się to do poprawy jakości życia oraz zmniejszenia nierówności społecznych.

Ponadto, wyniki oceny wskazały, że Ekodoradcy zatrudnieni w małopolskich gminach pełnią kluczową funkcję w procesie transformacji energetycznej regionu oraz ograniczania ubóstwa energetycznego.

Kluczowe wnioski i rekomendacje

Raport jednoznacznie wskazuje, że działania podejmowane w ramach 4. osi RPO miały istotny wpływ na rozwój sektora energetycznego Małopolski. Szczególnie dużą skalę efektów osiągnięto w zakresie modernizacji energetycznej budynków publicznych.

Regionalny Program Operacyjny miał istotne znaczenie dla realizacji celów Programu Ochrony Powietrza (POP). Odpowiadał on za ok. 40% efektów w zakresie liczby zlikwidowanych pieców na paliwa stałe oraz redukcji emisji PM10, osiągniętych w latach 2017-2022 (wg sprawozdawczości z POP). Należy zaznaczyć, że najwięcej środków w 4. osi RPO WM trafiło do gmin charakteryzujących się najwyższym stężeniem zanieczyszczeń pyłowych.

Podsumowując, RPO WM okazał się być skutecznym narzędziem w dążeniu do zrównoważonej przyszłości energetycznej regionu Małopolski. Działania podejmowane w ramach 4. osi programu przyczyniły się do poprawy jakości życia mieszkańców oraz ochrony środowiska naturalnego.

Z pełną wersją raportu można zapoznać się na oficjalnej stronie internetowej Małopolskiego Obserwatorium Rozwoju Regionalnego UMWM pod linkiem: www.obserwatorium.malopolska.pl

Dokumenty zostały także umieszczone poniżej.