Nowe, skuteczne standardy ochrony powietrza dla Małopolan
20 listopada 2023 r. małopolski Sejmik zaktualizował tzw. Program ochrony powietrza. To program kontynuacji projektu przyjętego w 2020 r. Autorzy postawili na zwiększenie efektywności działań na rzecz poprawy jakości powietrza. Celem nadrzędnym jest i pozostaje zdrowie małopolskich rodzin. Na większe wsparcie będą mogły liczyć małopolskie samorządy.
Prace nad przygotowaniem dokumentu trwały ponad rok i angażowały wiele środowisk. Przeprowadzono również konsultacje społeczne, dzięki którym mieszkańcy, samorządy i organizacje pozarządowe mogły włączyć się w proces tworzenia tego niezwykle ważnego dokumentu. Województwo zapewniło także środki m.in. z Funduszy Europejskich dla Małopolski (2021-2027) na realizację wybranych działań. Gminy będą mogły liczyć na wsparcie działań z zakresu zrównoważonego transportu, funkcjonowania straży gminnych/miejskich oraz działalności ekodoradców. Zyskają także dostęp do szkoleń i konferencji ułatwiających im wdrażanie zadań określonych w Programie.
Co ważne, Program zwraca uwagę na konieczność ochrony osób szczególnie wrażliwych. Przykładowo, znalazły się w nim rekomendacje dążenia do jak najszybszej poprawy jakości powietrza w otoczeniu żłobków, przedszkoli, szkół, szpitali i domów spokojnej starości. Można to osiągnąć np. poprzez intensywne nasadzenie zieleni izolującej od zanieczyszczenia powietrza na terenie wokół tych obiektów.
W każdej gminie nadal będą funkcjonowali ekodoradcy, czyli specjaliści w dziedzinie ochrony środowiska. Głównym celem ich działań będzie podnoszenie świadomości mieszkańców na temat ochrony powietrza oraz wspieranie działań proekologicznych. Co ważne, ekodoradca pomoże także przygotować wniosek o dofinansowanie do wymiany pieca lub ocieplenia domu.
Dzięki zaplanowanym działaniom mieszkańcy Małopolski zyskają czystsze powietrze, wsparcie finansowe w wymianie starych źródeł ciepła, profesjonalne doradztwo i ułatwiony dostęp do programów finansowych. Na podkreślenie zasługuje także fakt zwiększania dostępności do edukacji ekologicznej i dostęp do informacji o jakości powietrza.
Poprawa jakości powietrza w Krakowie i Małopolsce szczególnie widoczna jest w okresie grzewczym, od października do marca. Średnie stężenie pyłu PM10 między sezonem zimowym 2014-2015 a sezonem 2022-2023 spadło w Małopolsce o 44%, w tym w Krakowie aż o 53%, a poza Krakowem o 40%. Osiągnięte efekty to sukces konsekwentnej polityki środowiskowej. Intensywne działania naprawcze przyczyniają się do znaczącej poprawy jakości powietrza. Ilość szkodliwych substancji w powietrzu rokrocznie spada. Mimo to, zdarzają się jeszcze dni, kiedy przekraczane są normy wysokości stężeń substancji szkodliwych w powietrzu.
