Partnerstwo na rzecz czystego powietrza – wizyta studyjna Grupy ds. Ochrony Powietrza w Madrycie
W dniach 9–12 czerwca br. członkowie Grupy ds. Ochrony Powietrza, koordynowanej przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, wzięli udział w wizycie studyjnej w Madrycie. Wyjazd został zorganizowany w ramach projektu „Partnerstwo: Środowisko dla Rozwoju” i miał na celu wymianę wiedzy oraz dobrych praktyk w zakresie ochrony powietrza z hiszpańskimi instytucjami oraz rozwój kompetencji uczestników w obszarze implementacji przepisów unijnych.
Wizyta była okazją do nawiązania współpracy z szeregiem instytucji, w tym m.in. z Ministerio para la Transición Ecológica y el Reto Demográfico, Dirección General de Transición Energética y Economía Circular, Ayuntamiento de Madrid, organizacją INVERENCE, a także z Ambasadą RP w Madrycie.
Tematyka spotkań i wymiany doświadczeń
Podczas licznych spotkań eksperci z Polski zapoznali się z działaniami podejmowanymi na poziomie lokalnym i regionalnym we Wspólnocie Madrytu, mającymi na celu poprawę jakości powietrza i ograniczenie emisji zanieczyszczeń oraz gazów cieplarnianych. Przedstawiono m.in.:
- strategię klimatyczno-energetyczną Madrytu,
- system krótkoterminowych działań interwencyjnych podejmowanych w przypadku przekroczenia dopuszczalnych poziomów NO₂,
- wdrażanie Strefy Czystego Transportu,
- programy wsparcia dla mieszkańców, w tym dotacje na wymianę pieców, okien, klimatyzatorów, pojazdów i flot taksówkowych,
- rozwój efektywności energetycznej i samowystarczalności energetycznej budynków.
Polska delegacja miała również okazję zwiedzić stację pomiarową jakości powietrza oraz zapoznać się z działaniami w zakresie monitoringu, modelowania i systemów ostrzegania o ryzyku przekroczenia poziomów alarmowych.
Wnioski i inspiracje
Podczas wizyty uczestnicy zapoznali się z konkretnymi efektami działań realizowanych w Madrycie. W ciągu ostatnich siedmiu lat poziom NO₂ spadł z 42 µg/m³ do 36 µg/m³. Kluczowym elementem było wprowadzenie Strefy Czystego Transportu, obejmującej obszar wewnątrz głównej obwodnicy miasta. Od stycznia 2022 r. obowiązuje także całkowity zakaz użytkowania kotłów węglowych, a w jego ramach wymieniono aż 400 dużych instalacji dzięki dotacjom pokrywającym do 80% kosztów inwestycji.
Władze Madrytu realizują ambitną politykę dotacyjną, m.in. do wymiany pojazdów (także nieelektrycznych), floty taksówek, klimatyzatorów i – w przyszłości – również pojazdów dostawczych. Prace nad wdrażaniem ograniczeń (SCT) prowadzono w ścisłej współpracy z uczelniami, takimi jak Politechnika w Madrycie, co pozwoliło na precyzyjne modelowanie efektów proponowanych rozwiązań.
Mimo postępów, hiszpańscy eksperci podkreślali, że spełnienie nowych, bardziej rygorystycznych norm jakości powietrza (zgodnie z dyrektywą 2024/2881) będzie dużym wyzwaniem – szczególnie w odniesieniu do poziomów NO₂ i ozonu.
Współpraca na rzecz czystego powietrza
Wizyta była również okazją do spotkania z przedstawicielką Ambasady RP w Madrycie – Panią Moniką Krzepkowską – oraz do pogłębienia wiedzy o procesach legislacyjnych, konsultacyjnych i planistycznych związanych z wdrażaniem unijnych regulacji w Hiszpanii, takich jak przygotowanie planów jakości powietrza i krajowych „roadmaps”.
Wymiana doświadczeń między Polską a Hiszpanią stanowi cenny element rozwoju wspólnej polityki europejskiej na rzecz czystego powietrza, przeciwdziałania zmianom klimatu i ochrony zdrowia obywateli.
