Miejskie powietrze czystsze, ale problem hałasu pozostaje – raport Europejskiego Trybunału Obrachunkowego
W dniach 9-13 października 2023 roku Polska znalazła się w gronie trzech państw Unii Europejskiej objętych kontrolą Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO) dotyczącą jakości powietrza i hałasu w miastach. Kraków, obok Barcelony i Aten, został poddany szczegółowej analizie. Celem audytu było sprawdzenie skuteczności działań podejmowanych przez państwa członkowskie w zakresie realizacji polityki ochrony środowiska UE, zwłaszcza w kontekście zanieczyszczenia powietrza i hałasu komunikacyjnego, które mają istotny wpływ na zdrowie mieszkańców i jakość życia.
Plan działań na rzecz poprawy jakości powietrza
Jednym z kluczowych elementów strategii Unii Europejskiej dotyczącej poprawy jakości powietrza jest Europejski Zielony Ład. W 2021 roku określono ambitne cele na 2030 rok, obejmujące m.in. redukcję wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie o 55%, zmniejszenie zagrożeń dla bioróżnorodności o 25% oraz ograniczenie liczby osób narażonych na hałas komunikacyjny o 30%.
Wyniki kontroli ETO
1. Poprawa jakości powietrza w miastach
W ostatnich latach w wielu miastach UE, w tym w Krakowie, regularnie odnotowywano przekroczenia norm dla zanieczyszczeń takich jak PM2,5 i NO2. Władze miejskie wdrożyły plany ochrony powietrza, które były na bieżąco aktualizowane. Dzięki podjętym działaniom Kraków odnotował znaczącą poprawę jakości powietrza, a w 2022 roku poziom cząstek stałych istotnie spadł, co można uznać za sukces w walce ze smogiem.
W Barcelonie plany ochrony powietrza opracowano w 2007 i 2014 roku, jednak miasto nadal nie wdrożyło nowej strategii, co budzi wątpliwości co do skuteczności przyszłych działań. Z kolei Ateny, mimo wieloletnich przekroczeń norm, wciąż nie opracowały kompleksowego planu ochrony powietrza, co utrudnia dalsze postępy w tej dziedzinie.
2. Hałas komunikacyjny – problem wciąż nierozwiązany
Hałas, będący równie poważnym zagrożeniem jak zanieczyszczenie powietrza, nadal stanowi istotny problem w wielu miastach Unii Europejskiej. Dyrektywa dotycząca hałasu w środowisku zobowiązuje państwa członkowskie do tworzenia strategicznych map hałasu. W Krakowie aż 30% mieszkańców jest narażonych na poziomy przekraczające unijne normy. Choć władze miasta sporządziły wymagane mapy hałasu, problem ten pozostaje nierozwiązany.
Jeszcze poważniejsza sytuacja ma miejsce w Barcelonie i Atenach, gdzie na nadmierny hałas cierpi odpowiednio 66% i 98% mieszkańców. Wyniki kontroli wskazują na konieczność intensyfikacji działań w tej dziedzinie.
3. Potrzeba dalszych działań na rzecz ochrony środowiska
Raport ETO wskazuje na konieczność wzmocnienia i lepszej koordynacji działań na poziomie lokalnym i krajowym w celu spełnienia unijnych norm dotyczących jakości powietrza i ograniczenia hałasu.
W szczególności w Krakowie i innych miastach należy kontynuować działania na rzecz ograniczenia emisji z sektora transportowego i energetycznego.
4. Wyzwania związane z realizacją celów Europejskiego Zielonego Ładu
Choć w Krakowie widoczne są postępy, pełna realizacja celów Europejskiego Zielonego Ładu wymaga dalszych inwestycji w odnawialne źródła energii, rozwój transportu publicznego i zieloną infrastrukturę.
Podsumowanie
Raport Europejskiego Trybunału Obrachunkowego potwierdza, że działania na rzecz poprawy jakości powietrza przynoszą pozytywne efekty, jednak problem hałasu w miastach nadal wymaga skutecznych rozwiązań. Kraków, podobnie jak inne metropolie, wdraża strategię poprawy jakości powietrza, ale stoi przed wyzwaniem związanym z redukcją hałasu komunikacyjnego. Unia Europejska stawia ambitne cele środowiskowe, których osiągnięcie będzie wymagało dalszych wysiłków oraz intensyfikacji działań na rzecz czystszego i cichszego miasta.
Z pełną wersją raportu zapoznać się można tutaj
