Zapoznaj się z „Poradnikiem dobrych praktyk prowadzenia kontroli palenisk domowych oraz uchwał antysmogowych”
Zanieczyszczenie powietrza nie zna granic administracyjnych – dlatego skuteczność polityki antysmogowej zależy zarówno od konsekwencji władz krajowych, jak i determinacji samorządów wprowadzających oraz egzekwujących przestrzeganie przepisów prawa, w szczególności uchwał antysmogowych.
W odpowiedzi na potrzebę ujednolicenia podejścia do kontroli palenisk domowych w całym kraju, przy jednoczesnym uwzględnieniu lokalnych uwarunkowań, Ministerstwo Klimatu i Środowiska opracowało „Poradnik dla gmin dotyczący dobrych praktyk prowadzenia kontroli palenisk domowych oraz uchwał antysmogowych”.
Publikacja jest dostępna pod adresem:
Cel opracowania poradnika
Publikacja stanowi narzędzie wsparcia dla pracowników urzędów miast i gmin oraz funkcjonariuszy straży gminnych i miejskich. To praktyczny przewodnik mający wspierać w realizacji zadań związanych z poprawą jakości powietrza, dostarczający rzetelnej wiedzy na temat obowiązujących wymagań prawnych i ich interpretacji, a także rekomendacji dotyczących prawidłowego przeprowadzania kontroli.
Zakres i struktura poradnika
Poradnik składa się z dwóch części:
- Część opisowa – omawia podstawy prawne, zasady funkcjonowania uchwał antysmogowych oraz rolę organów kontrolnych
- Część praktyczna – zawiera przykłady procedur, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania, wskazówki dotyczące komunikacji z mieszkańcami oraz wzory niezbędnych dokumentów, które można bezpośrednio wykorzystać w pracy kontrolerów.
Autorzy podkreślają, że celem kontroli nie jest wyłącznie wykrywanie wykroczeń i karanie sprawców, ale przede wszystkim edukowanie i wspieranie mieszkańców w dostosowywaniu się do przepisów prawa oraz w korzystaniu z dostępnych form pomocy, np. programów wymiany źródeł ciepła.
Dlaczego to ważne?
Poprawa jakości powietrza pozostaje jednym z największych wyzwań współczesnej Polski. Zanieczyszczenia powietrza przyczyniają się co roku do dziesiątek tysięcy przedwczesnych zgonów i chorób układu oddechowego, krążenia oraz nowotworów.
Choć dzięki wdrażaniu programów ochrony powietrza i uchwał antysmogowych w ostatnich latach obserwuje się poprawę – liczba stref z przekroczeniem dopuszczalnych poziomów pyłów PM10 spadła z 39 w 2018 r. do 2 w 2023 r. – nadal w wielu regionach notuje się wartości niebezpieczne dla zdrowia.
Dlatego w najbliższych latach konieczne będzie zintensyfikowanie działań kontrolnych w gminach. Kontrola palenisk domowych to kluczowe narzędzie w egzekwowaniu przepisów uchwał antysmogowych i osiąganiu trwałej poprawy jakości powietrza.
Obowiązki gmin w zakresie kontroli
Zgodnie z art. 379 ustawy Prawo ochrony środowiska, wójt, burmistrz lub prezydent miasta są organami upoważnionymi i zobowiązanymi do prowadzenia kontroli przestrzegania przepisów o ochronie środowiska.
W wielu województwach obowiązujące Programy Ochrony Powietrza (POP) określają minimalną liczbę kontroli, jakie gmina powinna przeprowadzić w ciągu roku, zależnie od liczby mieszkańców i lokalnych uwarunkowań.
Kontrole te powinny być prowadzone nie tylko w ramach planowych działań, ale również interwencyjnie – w odpowiedzi na zgłoszenia mieszkańców dotyczące spalania odpadów lub nieprzestrzegania przepisów uchwał antysmogowych.
Zapoznaj się z poradnikiem
Zachęcamy wszystkich pracowników samorządowych, funkcjonariuszy straży gminnych oraz osoby zaangażowane w działania na rzecz ochrony powietrza do zapoznania się z treścią poradnika i stosowania jego zapisów w codziennej praktyce.
Stosowanie dobrych praktyk opisanych w publikacji przyczyni się do:
- podniesienia jakości i skuteczności kontroli,
- usprawnienia organizacji pracy w gminach,
- zwiększenia świadomości ekologicznej mieszkańców,
- realnej poprawy jakości powietrza w naszych miejscowościach.
