Wymagania ekoprojektu dla urządzeń grzewczych na paliwa stałe

Publikacja: Piotr Łyczko, 25 marca 2018

Emisja zanieczyszczeń i efektywność energetyczna według wymagań ekoprojektu

Kotły na paliwa stałe

Kotły na paliwa stałe wprowadzane do obrotu i do użytkowania w całej Unii Europejskiej będą musiały spełniać wymogi sezonowej efektywności energetycznej i emisji zanieczyszczeń dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń określone w przepisach rozporządzenia Komisji UE ¹. Wymagane wartości dla paliwa zalecanego lub innego dopuszczonego do stosowania to:

sezonowa efektywność energetyczna:
- nie może być mniejsza niż 75% dla kotłów o znamionowej mocy cieplnej do 20 kW,
- nie może być mniejsza niż 77% dla kotłów o znamionowej mocy cieplnej przekraczającej 20 kW;
emisje cząstek stałych (PM):
- nie mogą przekraczać 40 mg/m³ w przypadku kotłów z automatycznym podawaniem paliwa,
- nie mogą przekraczać 60 mg/m³ w przypadku kotłów z ręcznym podawaniem paliwa;
emisje organicznych związków gazowych (OGC):
- nie mogą przekraczać 20 mg/m³ w przypadku kotłów z automatycznym podawaniem paliwa,
- nie mogą przekraczać 30 mg/m³ w przypadku kotłów z ręcznym podawaniem paliwa;
emisje tlenku węgla (CO):
- nie mogą przekraczać 500 mg/m³ w przypadku kotłów z automatycznym podawaniem paliwa,
- nie mogą przekraczać 700 mg/m³ w przypadku kotłów z ręcznym podawaniem paliwa;
emisje tlenków azotu (NOx):
- nie mogą przekraczać 200 mg/m³ w przypadku kotłów na biomasę,
- nie mogą przekraczać 350 mg/m³ w przypadku kotłów na paliwa kopalne.

Ogrzewacze pomieszczeń na paliwa stałe

Miejscowe ogrzewacze pomieszczeń na paliwa stałe (np. kominki, piece, kuchenki) wprowadzane do obrotu i do użytkowania w całej Unii Europejskiej będą musiały spełniać następujące wymogi sezonowej efektywności energetycznej i emisji zanieczyszczeń dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń określone w przepisach rozporządzenia Komisji UE ²:

sezonowa efektywność energetyczna:
- nie może być niższa niż 79% dla ogrzewaczy z zamkniętą komorą spalania wykorzystujących pelet,
- nie może być niższa niż 65% dla ogrzewaczy z zamkniętą komorą spalania wykorzystujących inne paliwo niż pelet i dla kuchenek,
- nie może być niższa niż 30% dla ogrzewaczy z otwartą komorą spalania;
emisje cząstek stałych (PM):
- nie mogą przekraczać 20 mg/m³ dla ogrzewaczy z zamkniętą komorą spalania wykorzystujących pelet,
- nie mogą przekraczać 40 mg/m³ dla ogrzewaczy z zamkniętą komorą spalania wykorzystujących inne paliwo niż pelet i dla kuchenek,
- nie mogą przekraczać 50 mg/m³ dla ogrzewaczy z otwartą komorą spalania;
emisje organicznych związków gazowych (OGC):
- nie mogą przekraczać 60 mgC/m³ dla ogrzewaczy z zamkniętą komorą spalania wykorzystujących pelet,
- nie mogą przekraczać 120 mgC/m³ dla ogrzewaczy z zamkniętą komorą spalania wykorzystujących inne paliwo niż pelet, dla kuchenek i dla ogrzewaczy z otwartą komorą spalania;
emisje tlenku węgla (CO):
- nie mogą przekraczać 300 mg/m³ dla ogrzewaczy z zamkniętą komorą spalania wykorzystujących pelet,
- nie mogą przekraczać 1500 mg/m³ dla ogrzewaczy z zamkniętą komorą spalania wykorzystujących inne paliwo niż pelet i dla kuchenek,
- nie mogą przekraczać 2000 mg/m³ dla ogrzewaczy z otwartą komorą spalania;
emisje tlenków azotu (NOx):
- nie mogą przekraczać 200 mg/m³ dla ogrzewaczy z zamkniętą komorą spalania i kuchenek wykorzystujących biomasę,
- nie mogą przekraczać 300 mg/m³ dla ogrzewaczy z zamkniętą komorą spalania i kuchenek wykorzystujących węgiel i dla ogrzewaczy z otwartą komorą spalania.

Podsumowanie wymagań dla kotłów i ogrzewaczy

Wymagania ekoprojektu dla kotłów automatycznych na paliwa stałe

Sezonowa emisja i efektywność wg ekoprojektu [przy 10% O2]	Pył (PM) [mg/m³]	Tlenek węgla (CO) [mg/m³]	Organiczne związki gazowe (OGC) [mg/m³]	Tlenki azotu (NOx) [mg/m³]	Sezonowa efektywność energetyczna
Kocioł automatyczny na biomasę o mocy powyżej 20kW	40	500	20	200	77%
Kocioł automatyczny na biomasę o mocy do 20kW	40	500	20	200	75%
Kocioł automatyczny na węgiel o mocy powyżej 20kW	40	500	20	350	77%
Kocioł automatyczny na węgiel o mocy do 20kW	40	500	20	350	75%

Wymagania ekoprojektu dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwa stałe

Sezonowa emisja i efektywność wg ekoprojektu [przy 13% O2]	Pył (PM) [mg/m³]	Tlenek węgla (CO) [mg/m³]	Organiczne związki gazowe (OGC) [mg/m³]	Tlenki azotu (NOx) [mg/m³]	Sezonowa efektywność energetyczna
Ogrzewacz (kominek, piec, koza) z zamkniętą komorą spalania wykorzystujący pelet	20	300	60	200	79%
Ogrzewacz (kominek, piec, koza) z zamkniętą komorą spalania lub kuchenka wykorzystujące biomasę inną niż pelet	40	1500	120	200	65%
Ogrzewacz (kominek, piec, koza) z zamkniętą komorą spalania lub kuchenka wykorzystujące węgiel	40	1500	120	300	65%
Ogrzewacz (kominek, piec, koza) z otwartą komorą spalania	50	2000	120	300	30%

Wymagania ekoprojektu a klasa 5 według normy PN-EN 303-5:2012

W obu przypadkach dopuszczalna emisja pyłu z kotła została określona na poziomie 40 mg/m³. Natomiast tylko kotły zgodne z ekoprojektem gwarantują dotrzymanie norm emisji w trakcie pracy przy niższym obciążeniu kotła. To ważne, gdyż kocioł rzadko pracuje na pełnej mocy. Przy niższym obciążeniu warunki spalania są gorsze, co powoduje wyższą emisję pyłu i tlenku węgla. Wymagania ekoprojektu wprowadzają w stosunku do wymagań normy PN-EN 303-5:2012³ konieczność weryfikacji sezonowej efektywności i emisji zanieczyszczeń, która uwzględnia pracę kotłów przy mniejszej mocy niż nominalna. Do wyznaczenia sezonowej emisji brana jest pod uwagę przede wszystkim emisja uzyskana przy 30% znamionowej mocy cieplnej (waga 0,85). Emisja uzyskana przy znamionowej mocy cieplnej ma znacznie mniejsze znaczenie (waga 0,15). Ekoprojekt określa również maksymalną emisją tlenków azotu. Wymagania ekoprojektu będą obowiązkowe dla wszystkich kotłów wprowadzanych do obrotu i do użytkowania w Unii Europejskiej.

Wymagania dla kotłów na paliwa stałe z automatycznym podawaniem paliwa	Klasa 5 według normy PN-EN 303-5:2012	Rozporządzenie Komisji (UE) 2015/1189 z 28 kwietnia 2015 r.
Efektywność energetyczna	Sprawność kotła: od 87% do 89% (ustalana wg wzoru η = 87 + log Q, gdzie Q to moc cieplna kotła w kW)	Sezonowa efektywność energetyczna kotła: 75% dla kotłów o znamionowej mocy cieplnej do 20 kW, 77% dla kotłów o znamionowej mocy cieplnej powyżej 20 kW
Emisja tlenku węgla (CO)	Maksymalna emisja przy nominalnym obciążeniu kotła i przy 30% obciążenia nominalnego: 500 mg/m³	Emisja dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń: 500 mg/m³
Emisja organicznych związków gazowych (OGC)	Maksymalna emisja przy nominalnym obciążeniu kotła i przy 30% obciążenia nominalnego: 20 mg/m³	Emisja dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń: 20 mg/m³
Emisja pyłu (PM)	Maksymalna emisja przy nominalnym obciążeniu kotła: 40 mg/m³	Emisja dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń: 40 mg/m³
Emisja tlenków azotu (NOx) wyrażonych jako ekwiwalent dwutlenku azotu (NO₂)	Brak wymagań	Emisja dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń: 200 mg/m³ dla kotłów na biomasę, 350 mg/m³ dla kotłów na paliwa kopalne
Sposób weryfikacji wymagań w zakresie efektywności i emisji	Wymagania muszą być spełnione dla pracy kotła przy nominalnej mocy cieplnej, a w przypadku emisji CO i OGC także przy 30% nominalnej mocy cieplnej	Wymagania muszą być spełnione dla średniej ważonej wartości uzyskanych dla znamionowej mocy cieplnej (z wagą 0,15) i przy 30% znamionowej mocy cieplnej (z wagą 0,85). Średnia ważona ustalana jest więc według wzoru Es = 0,85Esp + 0,15Esn, gdzie Esn to wartości uzyskane dla znamionowej mocy cieplnej a Esp to wartości uzyskane dla 30% znamionowej mocy cieplnej.

Porównanie wymagań klasy 5 oraz ekoprojektu dla kotłów na paliwa stałe z automatycznym podawaniem paliwa

Etykiety efektywności energetycznej

Od 1 kwietnia 2017 roku dostawcy kotłów na paliwa stałe są zobligowani, by zadbać o ich oznaczenie etykietą efektywności energetycznej⁴. Etykiety obowiązują również dla zestawów zawierających kocioł na paliwo stałe, ogrzewacze dodatkowe, regulatory temperatury i urządzenia słoneczne. Klasy energetyczne są przypisywane na podstawie współczynnika efektywności energetycznej (EEI) kotła lub zestawu. Najgorsza to klasa G (EEI poniżej 30) a najlepsza to klasa A+++ (EEI co najmniej 150). Współczynniki efektywności energetycznej wyznaczane są w oparciu o sprawność użytkową kotła przy zastosowaniu współczynników korygujących określonych w rozporządzeniu Komisji UE.

Wymagania programów dofinansowania

W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020 wspierana jest wymiana starych palenisk na paliwa stałe na nowoczesne niskoemisyjne kotły na biomasę (poddziałanie 4.4.1 i 4.4.2) i na węgiel (poddziałanie 4.4.3)⁵. Natomiast ze środków Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie dofinansowanie do wymiany starych palenisk na paliwa stałe realizowane jest w ramach programu Czyste Powietrze⁶. W ramach obu programów instalowane kotły na paliwa stałe muszą osiągnąć poziom efektywności energetycznej i normy emisji zgodne z ekoprojektem. Oznacza to, że nie jest wystarczające spełnienie przez kocioł wymagań klasy 5, ale konieczne jest potwierdzenie spełnienia wymagań ekoprojektu.

Wymagania uchwały antysmogowej dla Małopolski

Uchwała antysmogowa dla Małopolski⁷ wprowadziła wymagania ekoprojektu dla wszystkich urządzeń grzewczych na paliwa stałe. Od 1 lipca 2017 roku wszystkie nowo eksploatowane kotły, kominki i piece na węgiel i drewno muszą spełniać wymagania ekoprojektu. Instalacje, które były eksploatowane przez 1 lipca 2017 roku, muszą być wymienione do końca kwietnia 2024 roku. W przypadku istniejących kotłów klasy 3 lub 4, obowiązek wymiany został przedłużony do końca 2026 roku. Istniejące kotły klasy 5 mogą być eksploatowane do końca swojej żywotności.

Natomiast zgodnie z uchwałą antysmogową dla Krakowa⁸ od 1 września 2019 roku zakazane jest stosowanie paliw stałych (węgla, drewna i innych) w kotłach i ogrzewaczach pomieszczeń. Zakaz dotyczy także urządzeń grzewczych spełniających wymagania ekoprojektu.

Przypisy

Aktualizacja: 2023-01-23

Baza wiedzy

Ogrzewanie budynków