Podsumowanie LIFE Małopolska – grudzień 2023

Najważniejsze wydarzenia

• 11 grudnia wszedł w życie zaktualizowany Program ochrony powietrza (POP). Stanowi on aktualizację Programu przyjętego w 2020 r. Województwo zapewniło środki m.in. z Funduszy Europejskich dla Małopolski (2021-2027) na realizację wybranych działań określonych w POP. Gminy będą mogły liczyć na wsparcie działań z zakresu zrównoważonego transportu, funkcjonowania straży gminnych/miejskich oraz działalności ekodoradców.
• 18 grudnia w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie miała miejsce uroczysta Gala finałowa projektu LIFE „Małopolska w zdrowej atmosferze”. To wyjątkowe wydarzenie stanowiło podsumowanie ośmiu lat działań na rzecz poprawy jakości powietrza w Małopolsce. Podczas gali uhonorowano gminy, instytucje oraz osoby, które odegrały kluczowa rolę w realizacji strategii mającej na celu poprawę jakości powietrza w regionie.
• 12 grudnia br. w Rzepienniku Strzyżewskim odbyła się konferencja zorganizowana przez Związek Polskich Samorządów w ramach projektu „Promocja Idei Samorządności w Polsce”. Przedstawiono m.in. aktualne nabory projektów realizowanych w ramach Funduszy Europejskich dla Małopolski na lata 2021-2027 dla działania 2.5 „Wdrażanie Programu Ochrony Powietrza”.
• 12 grudnia zorganizowano spotkanie trójstronne (GIOŚ, WCZK, UMWM) dot. zaktualizowanego Programu ochrony powietrza i Planu Działań Krótkoterminowych. W ramach projektu PIONIER stworzony został system SYSLOP – system do powiadamiania o ostrzeżeniach (stopniach zagrożenia zanieczyszczeniem powietrza). Na spotkaniu omówiono dalsze postępowanie dot. wdrożenia systemu w Małopolsce.
• Ekodoradcy rozdystrybuowali łącznie ponad 55 tys. materiałów informacyjno–edukacyjnych oraz udzielili ponad 9 tys. porad mieszkańcom Małopolski.

C.1. Ekodoradcy

Porady i pomoc mieszkańcom

W grudniu Ekodoradcy zatrudnieni w ramach programu LIFE zapewnili pomoc doradczą mieszkańcom Małopolski w wymiarze:

• 4 104 osoby przyjęte w biurze,
• 3 503 telefonicznie,
• 251 pisemnie lub mailowo,
• 1 630 w trakcie wizyt w terenie.

Przeprowadzono 1 604 kontrole u mieszkańców w zakresie spalania odpadów. W 25 przypadkach stwierdzono naruszenie przepisów.

Ankiety od mieszkańców i wnioski o dofinansowanie

Ekodoradcy zaangażowani byli w zbieranie od mieszkańców wniosków o dofinansowanie. W grudniu 2023 roku:

• zebrano 358 wniosków od mieszkańców zainteresowanych skorzystaniem z dofinansowania do wymiany źródeł ciepła.

Ekodoradcy wprowadzili lub zaktualizowali dane o 6 657 nieruchomościach w Centralnej Ewidencji Ogrzewania Budynków (CEEB).

C.2. Centrum Kompetencji

Aplikacja “Ekointerwencja”

W grudniu przyjęto 325 zgłoszeń. Aplikacja jest dostępna na stronie internetowej https://ekomalopolska.pl/app/ekointerwencja/index.html.

Można wyszczególnić:

• 272 zgłoszenia dotyczące zanieczyszczeń powietrza,
• 22 nielegalnego wywożenia odpadów,
• 26 dotyczyło ścieków i zrzutów nieczystości,
• 5 zakwalifikowano jako inne zgłoszenia,

Centrum Kompetencji udzieliło odpowiedzi na ponad 90 zapytań skierowanych do UMWM w formie wiadomości e-mail oraz 100 zapytań telefonicznych.

Spotkanie z ekspertem

Krajowa Agencja Poszanowania Energii w ramach szkoleń online pn. „Spotkanie z ekspertem” w grudniu zorganizowała dwa wydarzenia, w których wzięli udział ekodoradcy:
6.12 – „Lokalne formy retencji wody dla przeciwdziałania suszy i powodzi „,
20.12 – „Samorządy vs. atom. Co można zyskać, a stracić na budowie elektrowni jądrowej?”,

D.1. Monitoring efektów wdrażania Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego (MPOP)

11 grudnia wszedł w życie zaktualizowany Program ochrony powietrza. Województwo zapewniło środki m.in. z Funduszy Europejskich dla Małopolski (2021-2027) na realizację wybranych działań. Gminy będą mogły liczyć na wsparcie działań z zakresu zrównoważonego transportu, funkcjonowania straży gminnych/miejskich oraz działalności ekodoradców. Zaktualizowany Program ochrony powietrza wprowadza działania naprawcze, służące szybszej poprawie jakości powietrza w Małopolsce. Dzięki zaplanowanym działaniom mieszkańcy Małopolski zyskają czystsze powietrze, wsparcie finansowe w wymianie starych źródeł ciepła, profesjonalne doradztwo i ułatwiony dostęp do programów finansowych. Na podkreślenie zasługuje także fakt zwiększania dostępności do edukacji ekologicznej i dostęp do informacji o jakości powietrza. Program zwraca uwagę na konieczność ochrony osób szczególnie wrażliwych. Przykładowo, znalazły się w nim rekomendacje dążenia do jak najszybszej poprawy jakości powietrza w otoczeniu żłobków, przedszkoli, szkół, szpitali i domów spokojnej starości. Można to osiągnąć np. poprzez intensywne nasadzenie zieleni izolującej od zanieczyszczenia powietrza na terenie wokół tych obiektów.

E.2. Lokalne działania informacyjno–edukacyjne w zakresie ochrony powietrza

Materiały edukacyjne o tematyce ochrony powietrza

Ekodoradcy w gminach:

• rozdystrybuowali 53 932 ulotki i broszury oraz 388 plakatów,
• przygotowali i rozdystrybuowali 1 544 innych materiałów edukacyjnych i promocyjnych (materiały promocyjne, ulotki związane z Programem Czyste Powietrze, gry planszowe i materiały szkolne dla dzieci).

Spotkania i wydarzenia

Ekodoradcy zorganizowali spotkania i wydarzenia:

• 5 spotkań w szkołach i przedszkolach, w którym wzięło udział 1 097 uczestników,
• 12 konkursy dla dzieci i młodzieży, w którym wzięło udział 956 uczestników,
• 118 spotkań z mieszkańcami, w których uczestniczyło 821 osób,
• 29 spotkania z lokalnymi liderami, łącznie z 186 osobami,
• 10 innych wydarzeń o tematyce ochrony powietrza, w których uczestniczyło 2 615 osób.

Wykorzystanie mediów

Ekodoradcy w gminach przygotowali:

• 35 artykułów w prasie,
• 82 artykuły i posty w Internecie i mediach społecznościowych,
• 41 razy wykorzystano inne media
• 3 audycje w radiu lub TV

E3. Tworzenie sieci wymiany doświadczeń z innymi projektami

Promocja idei samorządności i funduszy na ochronę środowiska

12 grudnia br. w Rzepienniku Strzyżewskim odbyła się konferencja zorganizowana przez Związek Polskich Samorządów w ramach projektu „Promocja Idei Samorządności w Polsce”. Urząd Marszałkowski reprezentowała Katarzyna Stadnik – Kierownik Zespołu Ochrony Powietrza, która szczegółowo przedstawiła aktualne nabory projektów realizowanych w ramach Funduszy Europejskich dla Małopolski na lata 2021-2027 dla działania 2.5 „Wdrażanie Programu Ochrony Powietrza”.

Spotkanie z Wojewódzkim Centrum Zarządzania Kryzysowego

12 grudnia zorganizowano spotkanie trójstronne (GIOŚ, WCZK, UMWM) dot. zaktualizowanego Programu ochrony powietrza i Planu Działań Krótkoterminowych. W ramach projektu PIONIER stworzony został system SYSLOP – system do powiadamiania o ostrzeżeniach (stopniach za-grożenia zanieczyszczeniem powietrza). Na spotkaniu omówiono dalsze postępowanie dot. wdrożenia systemu w Małopolsce.

E4. Promocja realizacji projektu

18 grudnia w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie miała miejsce uroczysta Gala finałowa projektu LIFE „Małopolska w zdrowej atmosferze”. To wyjątkowe wydarzenie stanowiło podsumowanie ośmiu lat działań na rzecz poprawy jakości powietrza w Małopolsce. Podczas gali uhonorowano gminy, instytucje oraz osoby, które odegrały kluczowa rolę w realizacji strategii mającej na celu poprawę jakości powietrza w regionie.
Podczas uroczystej Gali finałowej projektu LIFE „Małopolska w zdrowej atmosferze” nagrodzono zaangażowanie gmin w sześciu kategoriach. Na sukces ten procowali głównie Ekodoradcy. Oto laureaci poszczególnych kategorii:
I. Kategoria Edukacyjna Eksplozja – laureat gmina Andrychów,
II. Kategoria Mistrzowie Spotkań – laureat gmina Świątniki Górne,
III. Kategoria Media Magnetyzm – laureat miasto Limanowa,
IV. Kategoria Zielone dialogi – laureat gmina Liszki,
V. Kategoria EkoRewolucja po małopolsku – laureat gmina Skawina,
Nagroda specjalna Clean Air Champion dla Krakowa za szereg działań w walce o czyste powietrze.