Podsumowanie LIFE Malopolska – marzec 2024!

Centrum kompetencji koordynuje działania służące wzmocnieniu wdrażania Programu ochrony powietrza. Zapewnia ciągłe wsparcie i szkolenia dla ekodoradców we wszystkich istotnych dziedzinach. W ramach centrum opracowywane są również narzędzia wspierające pracę ekodoradców.

Najważniejsze wydarzenia:

• 31 marca do Ministra Klimatu i Środowiska przekazane zostało okresowe sprawozdanie z Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego za 2024 r. Wynika z niego, że w 2024 roku na terenie Małopolski dokonano likwidacji nieefektywnych źródeł ciepła na paliwa stałe łącznie w 16 273 budynkach/lokalach. Kotły zostały wymienione głównie na zasilane gazem (50% wszystkich wymian), kotły na biomasę (24%) oraz odnawialne źródła energii typu pompa ciepła (13%). Przeprowadzono 24 667 kontroli z zakresu spalania odpadów i przestrzegania uchwał antysmogowych.

• 31 marca zakończył się nabór do nowego programu pn. „Wsparcie osób najuboższych na wymianę pieców pozaklasowych”, który ma na celu wsparcie gmin w walce z ubóstwem energetycznym i poprawę jakości powietrza w regionie.Dzięki tej inicjatywie, Małopolska przeznaczy 5 mln zł na dofinansowanie dla gmin, które chcą wesprzeć swoich mieszkańców w wymianie przestarzałych pieców na nowoczesne i ekologiczne źródła ciepła. Program wpisuje się w realizację uchwały antysmogowej, która nakłada obowiązek likwidacji starych pieców i ograniczenia emisji zanieczyszczeń.

• 18-19 marca odbyły się warsztaty dla Urzędów Marszałkowskich zorganizowane przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Na spotkaniu przedstawiono dotychczasowe wyniki prac resortowego Zespołu ds. wdrażania dyrektywy (UE) 2024/2881 oraz grup roboczych pracujących w ramach Zespołu, w tym propozycję wybranych rozwiązań prawnych.

• 20-21 marca w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie odbyło się kolejne Forum Czystego Powietrza. Wydarzenie, zorganizowane przez Marszałka Województwa Mazowieckiego, Mazowiecką Agencję Energetyczną oraz Miasto Stołeczne Warszawa, zgromadziło ekspertów, samorządowców i przedstawicieli instytucji związanych z ochroną środowiska. Istotnym punktem programu była debata poświęcona edukacji społecznej, w której aktywnie uczestniczyła Dyrektor Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego Kinga Radoń.

Przedstawiciele Centrum Kompetencji wzięli udział w kolejnych webinariach z cyklu „Spotkanie z ekspertem KAPE”.

• 26.03 – „Zalety i wady wprowadzenia działań standardowych do wsparcia efektywności energetycznej”

C2. Centrum Kompetencji

Aplikacja „Ekointerwencja”

W marcu przyjęto 560 zgłoszeń poprzez aplikację dostępną także na stronie internetowej

Wyszczególniono:

• 328 zgłoszeń dotyczących zanieczyszczeń powietrza,
• 150 zgłoszeń dzikich wysypisk,
• 62 zgłoszenia wylewania ścieków i zrzutów nieczystości,
• 20 zgłoszeń zakwalifikowanych jako „inne” zgłoszenia,

Centrum Kompetencji udzieliło odpowiedzi na ponad 80 zapytań skierowanych do UMWM w formie wiadomości e-mail oraz 40 zapytań telefonicznych.

Centrum kompetencji koordynuje działania służące wzmocnieniu wdrażania Programu ochrony powietrza. Zapewnia ciągłe wsparcie i szkolenia dla ekodoradców we wszystkich istotnych dziedzinach. W ramach centrum opracowywane są również narzędzia wspierające pracę ekodoradców.

Najważniejsze wydarzenia:

• 2 grudnia w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie odbyła się kolejna konferencja zorganizowana przez Departament Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. Wydarzenie zgromadziło 200 pracowników gmin i powiatów. Podczas konferencji omówiono wdrażanie uchwał antysmogowych, szczególnie w kontekście uchwały antysmogowej dla Małopolski. Kolejnym ważnym tematem było wsparcie motywacyjne dla ekodoradców w wykonywaniu ich pracy.

• 5-6 grudnia 2024 roku w Krakowie odbyła się konferencja „Połączył nas LIFE”, która zgromadziła ponad 40 przedstawicieli z 13 projektów realizowanych w ramach Programu LIFE. Wydarzenie stworzyło przestrzeń do wymiany doświadczeń, dialogu oraz inspiracji dla działań proekologicznych w Polsce.

• 11 grudnia odbyła się konferencja REPowerEU – zielona transformacja energetyczna dla samorządów lokalnych. Organizatorem spotkania było Ministerstwo Funduszu i Polityki Regionalnej oraz Instytut Innowacji i Odpowiedzialnego Rozwoju INNOWO. Podczas wydarzenia omówiono wyzwania technologiczne, prawne i administracyjne aspekty oraz korzyści społeczne i środowiskowe zielonej transformacji energetycznej.

• Marszałek Województwa Małopolskiego skierował apel do przedstawicieli polskiego rządu, w tym Premiera, Ministra Klimatu i Środowiska oraz Prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, o natychmiastowe przywrócenie pełnego funkcjonowania Programu Czyste Powietrze. Program Czyste Powietrze od lat stanowi istotne wsparcie dla mieszkańców w procesie termomodernizacji budynków oraz wymiany przestarzałych urządzeń grzewczych. W Małopolsce Program jest fundamentem wdrażania uchwały antysmogowej.

• Przedstawiciele Centrum Kompetencji wzięli udział w kolejnych webinariach z cyklu „Spotkanie z ekspertem KAPE”.
• 4.12 – Skuteczne wdrażanie Dyrektywy EPBD – współpraca i europejskie dobre praktyki,
• 18.12 – Różnice i harmonizacja świadectw charakterystyki energetycznej w Europie – projekt crossCert.

C2. Centrum Kompetencji

Aplikacja „Ekointerwencja”

W grudniu przyjęto 620 zgłoszeń poprzez aplikację dostępną także na stronie internetowej

Wyszczególniono:

• 532 zgłoszenia dotyczące zanieczyszczeń powietrza,
• 34 zgłoszenia dzikich wysypisk,
• 36 zgłoszeń wylewania ścieków i zrzutów nieczystości,
• 18 zgłoszeń zakwalifikowanych jako „inne” zgłoszenia,

Centrum Kompetencji udzieliło odpowiedzi na ponad 30 zapytań skierowanych do UMWM w formie wiadomości e-mail oraz 40 zapytań telefonicznych.

Centrum kompetencji koordynuje działania służące wzmocnieniu wdrażania Programu ochrony powietrza. Zapewnia ciągłe wsparcie i szkolenia dla ekodoradców we wszystkich istotnych dziedzinach. W ramach centrum opracowywane są również narzędzia wspierające pracę ekodoradców.

Najważniejsze wydarzenia:

• 14–15 listopada w Krakowie odbyła się VI edycja Międzynarodowej Konferencji „Jakość Powietrza a Efektywność Energetyczna 2024”, zorganizowana przez Małopolskie Centrum Budownictwa Energooszczędnego Politechniki Krakowskiej we współpracy z Departamentem Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. Było to kluczowe wydarzenie w ramach Krakowskich Konferencji Naukowych, poświęcone budownictwu neutralnemu dla klimatu.

• 4 listopada odbyło się spotkanie z monitorem projektu LIFE IP Małopolska w zdrowej atmosferze przy udziale tzw. „Project Advisor” ze strony Agencji CINEA. Podczas spotkania dokonano ewaluacji projektu, omówiono postępy prac oraz plan działań projektu na najbliższe miesiące.

• 22 listopada 2024 r. odbyło się kolejne spotkanie przedstawicieli województw małopolskiego i podkarpackiego. Było to ważne wydarzenie w ramach współpracy międzyregionalnej, której celem jest wymiana doświadczeń i wspólne działania na rzecz ochrony środowiska. Podkarpacie, realizujące obecnie projekt LIFE „Podkarpackie – żyj i oddychaj”, miało okazję czerpać inspiracje z doświadczeń Małopolski, która z sukcesem wdraża projekt LIFE IP „Małopolska w zdrowej atmosferze”.

• 26-27 listopada odbyły się warsztaty dla pracowników urzędów marszałkowskich w zakresie przygotowania do wdrażania nowej dyrektywy w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy oraz Forum Jakości Powietrza. Spotkanie zostało zorganizowane przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska w ramach projektu Partnerstwo: Środowisko dla Rozwoju.

• W listopadzie wciąż trwała kontrola przeprowadzana przez Najwyższą Izbę Kontroli (NIK) w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego. Kontrola dotyczyła realizacji uchwał antysmogowych. Ma ona na celu ocenę wdrożenia i skuteczności działań podejmowanych na terenie województwa małopolskiego w celu poprawy jakości powietrza.

• Przez cały miesiąc trwały spotkania dotyczące Społecznego Funduszu Klimatycznego (SFK), podczas których omawiano szczegóły związane z nowym źródłem wsparcia finansowego. SFK został ustanowiony w celu łagodzenia skutków społecznych związanych z wprowadzeniem nowego systemu handlu emisjami ETS2. Fundusz ma wspierać inwestycje ograniczające zużycia paliw kopalnych, tworzenie nowych miejsc pracy oraz realizację celów Europejskiego Zielonego Ładu.

• Poznaliśmy laureatów piątej edycji plebiscytu EKO HERO Małopolski 2024. Najlepszymi gminami rankingu Eko Hero Gmina 2024, który kompleksowo ocenia działania podejmowane przez jednostki samorządu terytorialnego województwa małopolskiego oraz mieszkańców gmin na rzecz poprawy sytuacji w obszarze stanu i ochrony środowiska, są Bukowno, Liszki i Szczawnica; w obszarze ochrony powietrza atmosferycznego i klimatu: Sucha Beskidzka, Pałecznica i Skała.

• Przedstawiciele Centrum Kompetencji wzięli udział w kolejnych webinariach z cyklu „Spotkanie z ekspertem KAPE”.
• 6.11 – „Ślad węglowy budynku – platforma FoCA – pierwszy krok”. 
• 20.11 – „Polsko-Niemiecka Platforma Energetyczna. Tworzenie społeczności energetycznych w oparciu o studia przypadków”.

C2. Centrum Kompetencji

Aplikacja „Ekointerwencja”

W listopadzie przyjęto 668 zgłoszeń poprzez aplikację dostępną także na stronie internetowej

Wyszczególniono:

• 576 zgłoszeń dotyczących zanieczyszczeń powietrza,
• 42 zgłoszenia dzikich wysypisk,
• 37 zgłoszeń wylewania ścieków i zrzutów nieczystości,
• 13 zgłoszeń zakwalifikowanych jako „inne” zgłoszenia,

Centrum Kompetencji udzieliło odpowiedzi na ponad 65 zapytań skierowanych do UMWM w formie wiadomości e-mail oraz 50 zapytań telefonicznych.

Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. (KAPE) świętuje 30-lecie swojej działalności, odgrywając kluczową rolę w promowaniu efektywności energetycznej w Polsce. Z tej okazji 16 października 2024 r. w Warszawie odbyła się uroczysta konferencja pod hasłem „Transformacja energetyczna – wyzwania, możliwości i perspektywy”, będąca okazją do refleksji nad przyszłością polskiej energetyki oraz wymiany doświadczeń i dobrych praktyk w zakresie wdrażania zmian.

Dyskusje o przyszłości energetyki!

Do udziału w wydarzeniu zaproszono wybitnych ekspertów, liderów branży energetycznej, przedstawicieli administracji publicznej, samorządów, sektora prywatnego oraz organizacji pozarządowych, a także przyjaciół, współpracowników i konkurentów KAPE, którzy wspólnie dyskutowali nad przyszłością transformacji energetycznej w Polsce i Europie.

Konferencja „Transformacja energetyczna – wyzwania, możliwości i perspektywy” stanowiła platformę do wielowątkowej dyskusji nad kondycją polskiej energetyki, możliwości i szans, które się pojawiają wraz z uruchomieniem kolejnych programów i środków pomocowych na transformację. Program konferencji obejmował pięć paneli dyskusyjnych, które umożliwiły wymianę doświadczeń, poglądów oraz dobrych praktyk z różnych sektorów gospodarki. Dyskusje skupiły się na takich tematach jak:
Poprawa efektywności energetycznej w przemyśle i budownictwie
Wyzwania sektora budynkowego w kontekście Zielonego Ładu
Transformacja energetyczna ciepłownictwa
Finansowanie transformacji energetycznej
Wizja transformacji energetycznej w kontekście realizacji celów 2050

Zwieńczeniem konferencji była uroczysta Gala, podczas której wręczono nagrody dla podmiotów, które w sposób szczególny przyczyniły się do poprawy efektywności energetycznej oraz realizacji projektów transformacyjnych.

Współpraca KAPE z Małopolską

Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. aktywnie współpracowała z Małopolską przy realizacji Projektu LIFE „Małopolska w zdrowej atmosferze”, co zaowocowało wieloma cennymi inicjatywami. W ramach współpracy powstały kluczowe dokumenty i narzędzia, takie jak „Raport z analizy możliwości rozwoju gmin uzdrowiskowych pod względem ograniczenia niskiej emisji i rozwoju sieci ciepłowniczych” oraz „Wytyczne do analizy ubóstwa energetycznego”. Opracowano platformę e-learningowa dla Ekodoradców. Wspólnie zorganizowano także wizytę studyjną do Danii, która pozwoliła partnerom projektu na zapoznanie się z najlepszymi europejskimi praktykami w zakresie walki z niską emisją. Współpraca ta była nie tylko okazją do wymiany wiedzy i umiejętności, ale także umożliwiła wzajemne inspirowanie się do podejmowania kolejnych wspólnych inicjatyw na rzecz poprawy jakości życia mieszkańców. Liczymy na kontynuację tej owocnej współpracy i rozwijanie kolejnych projektów w przyszłości.

Perspektywy na przyszłość

30-lecie KAPE to nie tylko moment podsumowania dotychczasowych osiągnięć, ale także czas na spojrzenie w przyszłość i wyznaczanie nowych kierunków działania. Transformacja energetyczna jest nieodłącznym elementem rozwoju Polski i całej Europy, a podejmowane działania są kluczowe dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju oraz osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku.

Małopolska jako jedyny region w Polsce realizuje aż trzy projekty Programu LIFE!
W działaniach na rzecz środowiska i klimatu mamy się czym pochwalić.

Czym jest projekt LIFE

Program LIFE jest jedynym instrumentem finansowym Komisji Europejskiej
na rzecz środowiska i działań na rzecz klimatu.

W ramach programu możliwe jest uzyskanie wsparcia na realizację projektów aktywnej ochrony przyrody,  testowania i przygotowania do szerokiego rozpowszechnienia rozwiązań mogących przyczynić się do poprawy stanu środowiska oraz przezwyciężania barier w przechodzeniu na czystą energię.

W ostatnich trzech latach łączna kwota pozyskana przez Polskę w naborach LIFE przekroczyła 110 mln euro. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) jest głównym krajowym podmiotem współfinansującym projekty LIFE realizowane w Polsce, także przez polskich partnerów projektów zagranicznych.

Polska zajmuje pierwsze miejsce wśród państw uczestniczących w LIFE pod względem liczby realizowanych projektów strategicznych w dwóch ostatnich perspektywach finansowych Komisji Europejskiej. Sukces projektów z Polski to w dużej mierze efekt wysokiego zaangażowania w aplikowanie o środki z programu LIFE samorządów województw. Liderem jest Województwo Małopolskie, wdrażające dwa projekty strategiczne, a trzeci rozpocznie swoją realizację w styczniu 2025 roku.

Projekty LIFE w Małopolsce

Projekt LIFE IP Małopolska w zdrowej atmosferze
Projekt LIFE IP „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze”

• Okres realizacji: 01.10.2015 – 31.12.2025
• Główny cel to wdrożenie Programu ochrony powietrza w województwie małopolskim poprzez efektywne wykorzystanie środków unijnych i krajowych przeznaczonych na poprawę jakości powietrza
• Partnerzy: Województwo Małopolskie i Śląskie, 69 małopolskich gmin, Krakowski Alarm Smogowym, Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A., a także instytucje zagraniczne – Instytut VITO NV z Belgii, Słowacki Instytut Hydrometeorologii w Bratysławie, Ministerstwo Środowiska Republiki Czeskiej.
• Budżet: 16,8 mln EUR

Główne efekty:

• Ekodoradcy w małopolskich gminach
• Kampanie edukacyjno-informacyjne o szerokim zasięgu regionalny
• Oczyszczacze dla szkół i przedszkoli
• Sieć czujników do pomiaru jakości powietrza w Małopolsce
• Liczne szkolenia dla pracowników gmin, w tym 3 edycje studiów podyplomowych
• Materiały edukacyjne i informacyjne dla mieszkańców
• Aplikacje – Ekointerwencja, Baza danych o emisjach przemysłowych

Projekt LIFE IP Ekomałopolska dla klimatu

1 stycznia 2021 roku Małopolska jako jedyny region w Europie rozpoczęła realizację drugiego Projektu LIFE IP EKOMAŁOPOLSKA „Wdrażanie Regionalnego Planu Działań dla Klimatu i Energii”.

• Okres realizacji: 01.01.2021-31.12.2030
• Najważniejsze założenia: promocja odnawialnych źródeł energii, poprawa efektywności energetycznej i szeroko zakrojone działania na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu.
• Partnerzy: Województwo Małopolskie i Śląskie, Akademia Górniczo Hutnicza, Europejskie Centrum Czystego Powietrze, Instytut ds. Energii, Klimatu i Środowiska w Wuppertalu, Brandenburski Uniwersytet Techniczny w Cottbus oraz 21 małopolskich powiatów i miast na prawach powiatu.
• Budżet: 16,4 mln EUR

Projekt LIFE DREAM CITIES

• Realizacja zaplanowana na okres 1.01.2025 – 31.12.2029
• Ogólny cel: opracowanie, wdrożenie i zademonstrowanie rozwiązań, które przyspieszą realizację działań zwiększających odporność miast na negatywne skutki postępującej zmiany klimatu, jak np. gwałtowne ulewy, okresy suszy czy fale upałów.
• Partnerzy: Województwo Małopolskie, 7 miast (Bochnia, Gorlice, Nowy Targ, Olkusz, Oświęcim, Skawina, Zakopane), Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités” Investeko S.A.
• Budżet: 5,24 mln EUR

Przyszłość projektów LIFE

Europejska Agencja Wykonawcza ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA) 18 kwietnia 2024 r. uruchomiła nowe nabory do Programu LIFE. Szczegółowe informacje można uzyskać tutaj a terminy naborów kończą się 19 września br.

Wnioski można składać w różnych naborach, m.in.:

Wnioskodawcy mogą ubiegać się o dofinansowanie w przedziale między 60% a 75 % kosztów kwalifikowanych.

Polscy Wnioskodawcy planujący realizację projektu LIFE mogą dodatkowo ubiegać się o współfinansowanie projektu ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Dofinansowanie pozwala uzupełnić budżet projektu nawet do 95% kosztów kwalifikowanych. Dodatkowo NFOŚiGW udostępnia środki w wysokości do 80 tys. zł na przygotowanie i złożenie wniosków do Programu LIFE.

Wsparcie informacyjne dla Wnioskodawców można uzyskać w Krajowym Punkcie Kontaktowym LIFE prowadzonym przez NFOŚiGW (kontakt).

To nie koniec ery projektów LIFE – Małopolska nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa.

31 lipca odbyło się spotkanie online, w którym wzięli udział przedstawiciele trzech projektów LIFE: Małopolska w zdrowej atmosferze, HungAiry z Węgier oraz Populair ze Słowacji. Celem spotkania było przygotowanie do październikowych warsztatów, które zostaną zorganizowane na Węgrzech.

Współpraca projektów LIFE

W październiku zespół LIFE HungAiry organizuje warsztaty, które posłużą wymianie wiedzy i doświadczeń w zakresie ochrony powietrza. Podobne spotkanie odbyło się już w maju 2023 roku na Słowacji.

W październikowym wydarzeniu wezmą udział także przedstawiciele projektu LIFE Podkarpackie – Żyj i Oddychaj, który rozpoczął się w styczniu tego roku. Projekt LIFE Podkarpackie ma na celu poprawę jakości powietrza i zwiększenie efektywności energetycznej w regionie. Oferuje mieszkańcom doradztwo i wsparcie w wyborze źródeł finansowania oraz w składaniu wniosków o dotacje. Zatrudnieni w ramach programu doradcy wspierają też mieszkańców w doborze systemów ogrzewania, termomodernizacji i odnawialnych źródeł energii. Dodatkowo, projekt zakłada m.in. stworzenie gminnego systemu zarządzania energią oraz wkład w poprawę planowania przestrzennego.

Międzynarodowe spotkanie projektów

Podczas spotkania online uczestnicy przeprowadzili wstępne konsultacje dotyczące nadchodzących warsztatów. Skupili się na omówieniu kluczowych tematów październikowego wydarzenia. Wspólnie ustalili, że warsztaty będą dotyczyć zagadnień takich jak programy ochrony powietrza, nowe wymogi prawne, czy informowanie społeczeństwa o jakości powietrza.

Tematy te mają ogromne znaczenie dla wszystkich krajów realizujących projekty LIFE. Wspólna dyskusja z pewnością pozwoli na wymianę doświadczeń i najlepszych praktyk między uczestnikami. Poruszone zostaną także kwestie stref czystego transportu, rynku samochodów elektrycznych oraz rozwoju OZE. To tematy istotne zarówno pod kątem ochrony środowiska jak i polityki energetycznej, różniącej się w każdym kraju.

Jednym z kluczowych tematów będzie z pewnością ogrzewanie gospodarstw domowych. Uczestnicy warsztatów będą dyskutować o problemach związanych z ogrzewaniem, możliwościach poprawy oraz metodach podnoszenia świadomości mieszkańców. W październiku zostaną też omówione sposoby zarządzania systemem ekodoradców oraz zapewnienia trwałości wyników projektów. Z pewnością podczas warsztatów nie zabraknie przykładów dobrych praktyk, które mogą stać się inspiracją do działania w innych projektach i miejscach.

Małopolskę reprezentowały: Katarzyna Stadnik – kierownik Zespołu Ochrony Powietrza oraz Klaudia Kowalczyk. Spotkanie online było ważnym krokiem w przygotowaniach do październikowych warsztatów. Dzięki wspólnej dyskusji uczestnicy mogli wypracować najlepsze metody i tematy, które przyczynią się do dalszego rozwoju projektów LIFE i poprawy jakości powietrza w regionie.

Od kilku dni w Małopolsce trwają szkolenia pracowników starostw i gmin z obsługi kamer termowizyjnych. Szkolenia są realizowane w ramach projektu LIFE EKOMAŁOPOLSKA dla Klimatu i Energii .

Kamera termowizyjna to urządzenie, które dzięki promieniowaniu podczerwonemu, zapisuje obraz dokumentujący rozkładanie się energii cieplnej oraz miejsca przenikania energii przez przegrody. Urządzenie służy do rejestrowania ciepła emitowanego przez dany obiekt. Dzięki temu możliwe jest dokładne poznanie różnic temperatur np. budynków i przestrzeni. To zaś pozwala stwierdzić, czy w budynku nie ma miejsc niekontrolowanej ucieczki ciepła.

Badanie kamerą termowizyjną pozwala więc na wykrycie wielu potencjalnych problemów budowlanych, m.in:

• ubytków ciepła spowodowanych niewłaściwą izolacją lub nieszczelnościami,
• wilgoci w strukturach budynku, co może prowadzić do rozwoju pleśni lub grzybów,
• uszkodzeń w instalacjach grzewczych lub chłodniczych, które mogą prowadzić do nieefektywności energetycznej.

Kamery termowizyjne w JST

W ramach LIFE EKOMAŁOPOLSKA dla Klimatu i Energii zakupiono 40 kamer termowizyjnych dla starostw powiatowych i Małopolskiego Centrum Przedsiębiorczości. Wcześniej 10 zestawów kamer termowizyjnych w ramach projektu LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” zakupiono na potrzeby gmin. W dalszym ciągu gminy mają możliwość wypożyczenia kamer wnioskując do Departamentu Środowiska UMWM. Dodatkowo, w ramach programu, Fundusze Europejskie dla Małopolski 2021–2027, Działanie 2.5 Wdrażanie Programu Ochrony Powietrza, małopolskie gminy mają możliwość sfinansowania zakupu kolejnych kamer termowizyjnych.

Kamery termowizyjne w urzędach gmin i starostw powiatowych są wykorzystywane do analizy budynków użyteczności publicznej oraz budynków prywatnych, aby zdiagnozować ewentualne straty ciepła. To zaś może posłużyć podjęciu decyzji o uszczelnieniu budynku i termomodernizacji przy wsparciu finansowym z dostępnych dotacji.

Bezpłatne szkolenia

Aby szczegółowo poznać specyfikę działania kamer, Departament Środowiska UMWM zorganizował dla wszystkich zainteresowanych powiatów i gmin cykl szkoleń. Pierwsze szkolenia odbyły się 30-31.07.24. Kolejne zaplanowano na 6.08.24, 8.08.24, 9.09.24 i 14.08.24. Pod okiem specjalisty uczestnicy szkoleń mogą poznać zasady funkcjonowania i obsługi kamery termowizyjnej. Jest to też okazja to samodzielnego przeprowadzenia badania termowizyjnego.

Skorzystaj z kamer termowizyjnych!

Mieszkańców chcących wykonać bezpłatne badania budynku kamerą termowizyjną zapraszamy do kontaktu z Ekodoradcą ze swojej gminy lub Doradcą ds. klimatu i środowiska w powiecie. Oprócz badania specjaliści zapewniają bezpośrednią pomoc doradczą w zakresie wymiany źródła ciepła i termomodernizacji. Udzielają też informacji na temat dostępnych form dofinansowań oraz pomagają wypełniać wnioski.

_{Przeprowadzenie szkoleń jest wynikiem realizacji projektu LIFE-IP EKOMALOPOLSKA „Wdrażanie Regionalnego Planu Działań dla Klimatu i Energii dla województwa małopolskiego”.}

Unia Europejska rozpoczęła kampanię mającą na celu promowanie przykładów dobrej administracji. Wiadomo bowiem, że skuteczne zarządzanie może przyczynić się do poprawy jakości życia obywateli. Jednym z wyróżnionych działań w tej kampanii jest projekt LIFE-IP Małopolska w zdrowej atmosferze, który stanowi znakomity przykład udanej współpracy i efektywnego działania na rzecz środowiska.

Doskonałość we współpracy

Projekt LIFE-IP Małopolska w zdrowej atmosferze ma na celu wsparcie wdrażania Programu ochrony powietrza, który przynosi wymierne korzyści dla 3,4 miliona mieszkańców naszego regionu. Dzięki współpracy z różnymi instytucjami i pozyskaniu środków finansowych, projekt przyczynił się do znaczącej poprawy jakości powietrza. Jego efekty mają bezpośredni wpływ na zdrowie i jakość życia mieszkańców.

W 2017 roku projekt LIFE-IP Małopolska w zdrowej atmosferze zdobył nagrodę Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w kategorii Doskonałość we Współpracy (eng. Excellence in Collaboration). Nagroda jest przyznawana co dwa lata, aby docenić wyjątkową pracę wykonaną przez administrację UE. Organizatorzy wyróżnili projekt za skuteczne połączenie sił Komisji Europejskiej, Europejskiej Agencji Infrastruktury Klimatycznej i Środowiska (CINEA), władz regionalnych oraz społeczeństwa obywatelskiego w Małopolsce.

Kampania informacyjna

Aby zwiększyć świadomość na temat sukcesów nagrodzonych projektów, Unia Europejska zorganizowała w tym roku specjalną kampanię promocyjną. W ramach akcji opublikowano spot informacyjny na temat projektu LIFE. Maja Mikosińska z CINEA oraz Wilhelmus (Guido) de Wilt z Komisji Europejskiej wyjaśniają w nim, jak projekt wpłynął na życie mieszkańców Małopolski, a także jak zainspirował inne regiony do podejmowania podobnych działań. Spot jest dostępny online i można go obejrzeć m.in. na stronie internetowej Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich.

Jednocześnie promocja projektu miała miejsce w social mediach:

• poniedziałek 27 maja: Platforma X (dawniej Twitter)
• wtorek 28 maja: Instagram oraz LinkedIn

Kampania stanowi skoordynowane działanie zespołu ds. komunikacji Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich i Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Środowiska.

Znaczenie dobrej administracji

Kampania Unii Europejskiej, promująca przykłady dobrej administracji, podkreśla znaczenie projektów takich jak LIFE-IP Małopolska w zdrowej atmosferze. Dzięki takim inicjatywom, wspieranym przez efektywną współpracę i właściwe finansowanie, możliwe jest osiąganie wymiernych korzyści dla obywateli i środowiska. Projekt ten jest nie tylko dowodem na skuteczność unijnej administracji, ale także inspiracją dla innych regionów do podejmowania działań na rzecz poprawy jakości życia swoich mieszkańców.

Więcej informacji o kampanii i projekcie można znaleźć na stronie Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich.

Najważniejsze wydarzenia:

• W kwietniu odbyły się konsultacje społeczne projektu Programu ochrony środowiska przed hałasem dla województwa małopolskiego wraz z Prognozą oddziaływania na środowisko. W dniu 23 kwietnia w Krakowie odbyło się również spotkanie konsultacyjno – informacyjne, w którym wzięło udział 50 osób. Podczas spotkania omówiono metodę opracowania oraz zawartość konsultowanego projektu.

• 4 kwietnia odbyło się szkolenie online dla pracowników gmin i powiatów województwa małopolskiego. W szkoleniu wzięło udział ponad 240 osób. Głównymi tematami szkolenia były Plan Działań Krótkoterminowych, który został zaktualizowany pod koniec 2023 roku oraz nowe funkcjonalności systemu SYSLOP.

• 4 kwietnia przedstawiciele Projektu LIFE Małopolska w zdrowej atmosferze wzięli udział w kolejnej odsłonie Małopolskich Dni dla Klimatu. W tym roku akcja odbyła się w Gminie Lisia Góra. Wraz z mieszkańcami, uczniami lokalnych szkół i przedszkolaków posadzono 500 młodych drzewek, a kilkadziesiąt kolejnych przekazano mieszkańcom. Ogółem w akcji uczestniczyło ponad 300 osób.

• 23 kwietnia odbyło się spotkanie online w ramach prac grupy roboczej ds. ochrony powietrza w ramach projektu „Partnerstwo dla środowiska”. Projekt jest realizowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Jego celem jest utworzenie platformy współpracy organów odpowiedzialnych za ochronę środowiska i klimatu. Omówiono plan działań grupy na najbliższy rok i główne obszary planowanych działań Ministerstwa Klimatu i Środowiska w zakresie poprawy jakości powietrza w Polsce. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele Projektu zintegrowanego LIFE

• 25 kwietnia przedstawiciele Centrum Kompetencji wzięli udział w kolejnym webinarium z cyklu #AkademiaCzystegoPowietrza2024. Eksperci z NFOŚiGW oraz Instytutu Ochrony Środowiska przedstawili najważniejsze informacje dotyczące nowych zasad w programie Czyste Powietrze.

• Przedstawiciele Centrum Kompetencji wzięli udział w kolejnych webinariach z cyklu „Spotkanie z ekspertem KAPE”.
  • 10.04 – „Zasada „efektywność energetyczna przede wszystkim” (EE1st) w wybranych krajach UE”
  • 24.04 – „Wyzwania w procesie wdrażania znowelizowanej dyrektywy EPBD”

C2. Centrum Kompetencji

Aplikacja „Ekointerwencja”

W kwietniu przyjęto 244 zgłoszenia poprzez aplikację dostępną także na stronie internetowej

Wyszczególniono:

• 142 zgłoszenia dotyczące zanieczyszczeń powietrza,
• 61 zgłoszeń dzikich wysypisk,
• 26 zgłoszeń wylewania ścieków i zrzutów nieczystości,
• 15 zgłoszeń zakwalifikowanych jako „inne” zgłoszenia,

Centrum Kompetencji udzieliło odpowiedzi na ponad 30 zapytań skierowanych do UMWM w formie wiadomości e-mail oraz 55 zapytań telefonicznych.

Najważniejsze wydarzenia:

• 27 marca do Ministra Klimatu i Środowiska przekazane zostało okresowe sprawozdanie z Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego za 2023 r. Wynika z niego, że w 2023 roku na terenie Małopolski dokonano likwidacji nieefektywnych źródeł ciepła na paliwa stałe łącznie w 12 251 budynkach/lokalach. Kotły zostały wymienione głównie na zasilane gazem (62% wszystkich wymian), odnawialne źródła energii typu pompa ciepła (15%) oraz kotły na biomasę (13%). Przeprowadzono 35 308 kontroli z zakresu spalania odpadów i przestrzegania uchwał antysmogowych.

• 14 marca przedstawiciele Centrum Kompetencji wzięli udział w kolejnej odsłonie Akademii Czystego Powietrza. Spotkanie było świetną okazją do doskonalenia technik komunikacji z beneficjentami programu „Czyste Powietrze”. W wydarzeniu wzięło udział ponad 700 przedstawicieli jednostek samorządowych oraz pracowników Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki z całego kraju.

• Przedstawiciele Centrum Kompetencji wzięli udział w kolejnych webinariach z cyklu „Spotkanie z ekspertem KAPE”.
  • 13.03 – Zielone obligacje – ramy prawne, proces emisji, alternatywy,
  • 27.03 – Ślad węglowy organizacji w kontekście raportowania ESG,

C2. Centrum Kompetencji

Aplikacja „Ekointerwencja”

W marcu przyjęto 365 zgłoszeń poprzez aplikację dostępną na stronie internetowej.

Wyszczególniono:

• 228 zgłoszeń dotyczących zanieczyszczeń powietrza,
• 109 zgłoszeń dzikich wysypisk,
• 17 zgłoszeń wylewania ścieków i zrzutów nieczystości,
• 11 zgłoszeń zakwalifikowano jako inne zgłoszenia,

Najważniejsze wydarzenia:

• 29 lutego w Muzeum Lotnictwa Polskiego odbyło się szkolenie dedykowane pracownikom merytorycznym urzędów gmin oraz starostw powiatowych. Tematem przewodnim spotkania była aktualizacja Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego (POP). Łącznie w szkoleniu wzięło udział 212 uczestników. W pierwszej części spotkania przedstawiciele Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie omówili różne źródła finansowania przedsięwzięć z zakresu efektywności energetycznej. Kolejnym punktem spotkania było omówienie POP, którego aktualizacja została nastąpiła w listopadzie 2023 r. Ostatnim punktem spotkania było wystąpienie przedstawiciela Fundacji Frank Bold, który omówił podstawowe kwestie związane z uchwałą antysmogową dla Małopolski.

• W dniach 7-8 luty w Kielcach odbyła się kolejna edycja Międzynarodowych Targów Energetyki i Elektrotechniki oraz Odnawialnych Źródeł Energii ENEX. Tegoroczna edycja zgromadziła 300 wystawców z 15 krajów świata. Była to okazja do spotkania wiodących producentów i dystrybutorów oraz najnowszych rozwiązań w branży energetycznej, a także nawiązania wartościowych relacji procentujących w przyszłości. Zaprezentowane zostały m.in. najnowsze rozwiązania z użyciem dronów, nowoczesne systemy montażowe i fotowoltaiczne, a także modele inwerterów i pomp ciepła oraz stacje do ładowania samochodów elektrycznych i osprzęt elektroinstalacyjny. Małopolskę reprezentowali przedstawiciele dwóch projektów LIFE: „Małopolska w zdrowej atmosferze” oraz EKOMALOPOLSKA dla Klimatu i Energii.

• 7 lutego 2024 r. odbyła się konferencja pn. „SMOG Skawina walczy – a jednak da się!?”. Konferencja stanowiła ważne forum wymiany doświadczeń i refleksji nad dotychczasowymi działaniami oraz przyszłością walki ze smogiem w Polsce. Program konferencji obejmował trzy sesje, podczas których eksperci i przedstawiciele instytucji zajmujących się ochroną środowiska dzielili się swoimi doświadczeniami i przemyśleniami. Pierwsza sesja konferencji, poświęcona edukacji i informacji, pozwoliła na dyskusję o skutecznych metodach docierania do mieszkańców. Jednym z prelegentów w tej sesji była Pani Katarzyna Stadnik – kierownik zespołu ochrony powietrza UMWM. Podczas drugiej sesji omawiano kwestie związane z przepisami prawa i narzędziami kontrolnymi. Rolę jednego z ekspertów podczas tej części pełnił Pan Tomasz Pietrusiak – Zastępca Dyrektora Departamentu Środowiska UMWM. Trzecia sesja konferencji, nosząca tytuł „Ekorewolucja – to już się dzieje!”, skoncentrowała się na przyszłości działań antysmogowych.

• 28 lutego przedstawiciele Centrum Kompetencji wzięli udział w kolejnym webinarium z cyklu „Spotkanie z ekspertem KAPE”. W trakcie spotkania ekspert przedstawił założenia funkcjonowania Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB). Omówił historię powstania CEEB oraz wszystkie jej funkcjonalności.

C2. Centrum Kompetencji

Aplikacja „Ekointerwencja”

W lutym przyjęto 367 zgłoszeń. Aplikacja jest dostępna na stronie internetowej https://ekomalopolska.pl/app/ekointerwencja/index.html.

Wyszczególniono:

• 244 zgłoszenia dotyczące zanieczyszczeń powietrza,
• 82 zgłoszenia dzikich wysypisk,
• 35 zgłoszeń wylewania ścieków i zrzutów nieczystości,
• 6 zgłoszeń zakwalifikowano jako inne zgłoszenia,

Centrum Kompetencji udzieliło odpowiedzi na ponad 40 zapytań skierowanych do UMWM w formie wiadomości e-mail oraz 75 zapytań telefonicznych.

D1. Monitoring efektów wdrażania Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego (MPOP)

• 15 lutego upłynął termin składania sprawozdań z realizacji Programu ochrony powietrza przez gminy oraz powiaty Województwa Małopolskiego. Województwo Małopolskie na postawie przesłanych sprawozdań przygotowuje zbiorcze zestawienie dla Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Najważniejsze wydarzenia:

• 12 stycznia odbyło się uroczyste zakończenie trzeciej edycji studiów podyplomowych. Ochrona powietrza, zrównoważone źródła energii, efektywność energetyczna czy lokalne planowanie energetyczne, to tylko wybrane kursy realizowane na krakowskiej Akademii Górniczo – Hutniczej. 32 pracowników z 27 małopolskich gmin miało okazję zgłębić tajniki wiedzy przydanej w codziennym życiu zawodowym. Kierunek studiów dedykowany był pracownikom gmin, którzy zajmują się głównie ochroną powietrza. Słuchacze zdobyli nie tylko wiedzę teoretyczną, ale także praktyczne umiejętności. Warto podkreślić, że słuchacze brali udział w warsztatach z autoprezentacji, wystąpień publicznych czy negocjacji, aby w codziennym kontakcie z mieszkańcami ich praca była jeszcze bardziej efektywna.

• W styczniu odbył się cykl spotkań pomiędzy Operatorami programu Czyste Powietrze oraz małopolskimi Ekodoradcami. W spotkaniach uczestniczyło ponad 260 pracowników samorządów lokalnych, na obszarze których operatorzy prowadzą swoją działalność. Celem spotkań było wzajemne poznanie, zrozumienia ról każdej strony oraz ułatwienia efektywnej współpracy. W spotkaniach, obok Operatorów, udział wzięli także przedstawiciele Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie oraz Urzędu Marszałkowskiego, który odpowiedzialny był za koordynację spotkań.

• 11 stycznia odbył się Dzień Informacyjny LIFE, który był niepowtarzalną okazją do zapoznania się z możliwościami jakie oferuje Program LIFE. Podczas wydarzenia 13 podmiotów otrzymało podziękowania za dotychczasową realizację LIFE. Województwo Małopolskie za realizacje 2 projektów LIFE otrzymało nagrodę w kategorii: Samorząd, który najefektywniej wykorzystuje środki programu LIFE. Nagrodę odebrał Tomasz Pietrusiak – Zastępca Dyrektora Departamentu Środowiska UMWM.

• 25 stycznia w Tauron Arenie Kraków odbyło się pierwsze w tym roku spotkanie pn. Forum Wójtów, Burmistrzów i Prezydentów Małopolski. Na spotkaniu zaprezentowano nową perspektywę finansową Funduszy Europejskich dla Małopolski na lata 2021-2027 (FEM). Przedstawiciele Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego wskazali programy szczególnie związane z ochroną środowiska. Tomasz Pietrusiak Zastępca Dyrektora Departamentu Środowiska UMWM omówił koncepcje szkół neutralnych klimatycznie. Podczas spotkania, Katarzyna Stadnik Kierownik Zespołu ochrony powietrza, przedstawiła bieżące nabory do projektów realizowanych w ramach FEM, ze szczególnym uwzględnieniem działań związanych z ochroną powietrza.

• 16 i 25 stycznia odbyły się bezpłatne szkolenia na temat możliwości ubiegania się o dofinansowanie do wyposażenia sprzętowego straży gminnych/międzygminnych w ramach FEM 2021-2027. Organizatorem spotkań był Punkty Informacyjny Funduszy Europejskich oraz Departament Środowiska. Szkolenia były skierowane do jednostek samorządu terytorialnego. Łącznie wzięło w nich udział 62 uczestników. Wśród nich znaleźli się przedstawiciele gmin oraz straży miejskich. Podczas obu szkoleń zostały przedstawione informacje na temat zakresu wsparcia oraz warunków ubiegania się o środki, zasad kwalifikowalności wydatków, kryteriów oceny projektu, procesu rejestracji wniosku w systemie IGA, a także zasad przygotowania wniosku o dofinansowanie projektu.

Centrum Kompetencji

Aplikacja „Ekointerwencja”

W styczniu przyjęto 387 zgłoszeń. Aplikacja jest dostępna na stronie internetowej https://ekomalopolska.pl/app/ekointerwencja/index.html.

W styczniu przyjęto:

• 312 zgłoszeń dotyczących zanieczyszczeń powietrza,
• 35 zgłoszeń dzikich wysypisk,
• 32 zgłoszeń wylewania ścieków i zrzutów nieczystości,
• 8 zgłoszeń zakwalifikowano jako inne zgłoszenia,

Centrum Kompetencji udzieliło odpowiedzi na ponad 40 zapytań skierowanych do UMWM w formie wiadomości e-mail oraz 70 zapytań telefonicznych.

Najważniejsze wydarzenia

• 11 grudnia wszedł w życie zaktualizowany Program ochrony powietrza (POP). Stanowi on aktualizację Programu przyjętego w 2020 r. Województwo zapewniło środki m.in. z Funduszy Europejskich dla Małopolski (2021-2027) na realizację wybranych działań określonych w POP. Gminy będą mogły liczyć na wsparcie działań z zakresu zrównoważonego transportu, funkcjonowania straży gminnych/miejskich oraz działalności ekodoradców.
• 18 grudnia w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie miała miejsce uroczysta Gala finałowa projektu LIFE „Małopolska w zdrowej atmosferze”. To wyjątkowe wydarzenie stanowiło podsumowanie ośmiu lat działań na rzecz poprawy jakości powietrza w Małopolsce. Podczas gali uhonorowano gminy, instytucje oraz osoby, które odegrały kluczowa rolę w realizacji strategii mającej na celu poprawę jakości powietrza w regionie.
• 12 grudnia br. w Rzepienniku Strzyżewskim odbyła się konferencja zorganizowana przez Związek Polskich Samorządów w ramach projektu „Promocja Idei Samorządności w Polsce”. Przedstawiono m.in. aktualne nabory projektów realizowanych w ramach Funduszy Europejskich dla Małopolski na lata 2021-2027 dla działania 2.5 „Wdrażanie Programu Ochrony Powietrza”.
• 12 grudnia zorganizowano spotkanie trójstronne (GIOŚ, WCZK, UMWM) dot. zaktualizowanego Programu ochrony powietrza i Planu Działań Krótkoterminowych. W ramach projektu PIONIER stworzony został system SYSLOP – system do powiadamiania o ostrzeżeniach (stopniach zagrożenia zanieczyszczeniem powietrza). Na spotkaniu omówiono dalsze postępowanie dot. wdrożenia systemu w Małopolsce.
• Ekodoradcy rozdystrybuowali łącznie ponad 55 tys. materiałów informacyjno–edukacyjnych oraz udzielili ponad 9 tys. porad mieszkańcom Małopolski.

C.1. Ekodoradcy

Porady i pomoc mieszkańcom

W grudniu Ekodoradcy zatrudnieni w ramach programu LIFE zapewnili pomoc doradczą mieszkańcom Małopolski w wymiarze:

• 4 104 osoby przyjęte w biurze,
• 3 503 telefonicznie,
• 251 pisemnie lub mailowo,
• 1 630 w trakcie wizyt w terenie.

Przeprowadzono 1 604 kontrole u mieszkańców w zakresie spalania odpadów. W 25 przypadkach stwierdzono naruszenie przepisów.

Ankiety od mieszkańców i wnioski o dofinansowanie

Ekodoradcy zaangażowani byli w zbieranie od mieszkańców wniosków o dofinansowanie. W grudniu 2023 roku:

• zebrano 358 wniosków od mieszkańców zainteresowanych skorzystaniem z dofinansowania do wymiany źródeł ciepła.

Ekodoradcy wprowadzili lub zaktualizowali dane o 6 657 nieruchomościach w Centralnej Ewidencji Ogrzewania Budynków (CEEB).

C.2. Centrum Kompetencji

Aplikacja “Ekointerwencja”

W grudniu przyjęto 325 zgłoszeń. Aplikacja jest dostępna na stronie internetowej https://ekomalopolska.pl/app/ekointerwencja/index.html.

Można wyszczególnić:

• 272 zgłoszenia dotyczące zanieczyszczeń powietrza,
• 22 nielegalnego wywożenia odpadów,
• 26 dotyczyło ścieków i zrzutów nieczystości,
• 5 zakwalifikowano jako inne zgłoszenia,

Centrum Kompetencji udzieliło odpowiedzi na ponad 90 zapytań skierowanych do UMWM w formie wiadomości e-mail oraz 100 zapytań telefonicznych.

Spotkanie z ekspertem

Krajowa Agencja Poszanowania Energii w ramach szkoleń online pn. „Spotkanie z ekspertem” w grudniu zorganizowała dwa wydarzenia, w których wzięli udział ekodoradcy:
6.12 – „Lokalne formy retencji wody dla przeciwdziałania suszy i powodzi „,
20.12 – „Samorządy vs. atom. Co można zyskać, a stracić na budowie elektrowni jądrowej?”,

D.1. Monitoring efektów wdrażania Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego (MPOP)

11 grudnia wszedł w życie zaktualizowany Program ochrony powietrza. Województwo zapewniło środki m.in. z Funduszy Europejskich dla Małopolski (2021-2027) na realizację wybranych działań. Gminy będą mogły liczyć na wsparcie działań z zakresu zrównoważonego transportu, funkcjonowania straży gminnych/miejskich oraz działalności ekodoradców. Zaktualizowany Program ochrony powietrza wprowadza działania naprawcze, służące szybszej poprawie jakości powietrza w Małopolsce. Dzięki zaplanowanym działaniom mieszkańcy Małopolski zyskają czystsze powietrze, wsparcie finansowe w wymianie starych źródeł ciepła, profesjonalne doradztwo i ułatwiony dostęp do programów finansowych. Na podkreślenie zasługuje także fakt zwiększania dostępności do edukacji ekologicznej i dostęp do informacji o jakości powietrza. Program zwraca uwagę na konieczność ochrony osób szczególnie wrażliwych. Przykładowo, znalazły się w nim rekomendacje dążenia do jak najszybszej poprawy jakości powietrza w otoczeniu żłobków, przedszkoli, szkół, szpitali i domów spokojnej starości. Można to osiągnąć np. poprzez intensywne nasadzenie zieleni izolującej od zanieczyszczenia powietrza na terenie wokół tych obiektów.

E.2. Lokalne działania informacyjno–edukacyjne w zakresie ochrony powietrza

Materiały edukacyjne o tematyce ochrony powietrza

Ekodoradcy w gminach:

• rozdystrybuowali 53 932 ulotki i broszury oraz 388 plakatów,
• przygotowali i rozdystrybuowali 1 544 innych materiałów edukacyjnych i promocyjnych (materiały promocyjne, ulotki związane z Programem Czyste Powietrze, gry planszowe i materiały szkolne dla dzieci).

Spotkania i wydarzenia

Ekodoradcy zorganizowali spotkania i wydarzenia:

• 5 spotkań w szkołach i przedszkolach, w którym wzięło udział 1 097 uczestników,
• 12 konkursy dla dzieci i młodzieży, w którym wzięło udział 956 uczestników,
• 118 spotkań z mieszkańcami, w których uczestniczyło 821 osób,
• 29 spotkania z lokalnymi liderami, łącznie z 186 osobami,
• 10 innych wydarzeń o tematyce ochrony powietrza, w których uczestniczyło 2 615 osób.

Wykorzystanie mediów

Ekodoradcy w gminach przygotowali:

• 35 artykułów w prasie,
• 82 artykuły i posty w Internecie i mediach społecznościowych,
• 41 razy wykorzystano inne media
• 3 audycje w radiu lub TV

E3. Tworzenie sieci wymiany doświadczeń z innymi projektami

Promocja idei samorządności i funduszy na ochronę środowiska

12 grudnia br. w Rzepienniku Strzyżewskim odbyła się konferencja zorganizowana przez Związek Polskich Samorządów w ramach projektu „Promocja Idei Samorządności w Polsce”. Urząd Marszałkowski reprezentowała Katarzyna Stadnik – Kierownik Zespołu Ochrony Powietrza, która szczegółowo przedstawiła aktualne nabory projektów realizowanych w ramach Funduszy Europejskich dla Małopolski na lata 2021-2027 dla działania 2.5 „Wdrażanie Programu Ochrony Powietrza”.

Spotkanie z Wojewódzkim Centrum Zarządzania Kryzysowego

12 grudnia zorganizowano spotkanie trójstronne (GIOŚ, WCZK, UMWM) dot. zaktualizowanego Programu ochrony powietrza i Planu Działań Krótkoterminowych. W ramach projektu PIONIER stworzony został system SYSLOP – system do powiadamiania o ostrzeżeniach (stopniach za-grożenia zanieczyszczeniem powietrza). Na spotkaniu omówiono dalsze postępowanie dot. wdrożenia systemu w Małopolsce.

E4. Promocja realizacji projektu

18 grudnia w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie miała miejsce uroczysta Gala finałowa projektu LIFE „Małopolska w zdrowej atmosferze”. To wyjątkowe wydarzenie stanowiło podsumowanie ośmiu lat działań na rzecz poprawy jakości powietrza w Małopolsce. Podczas gali uhonorowano gminy, instytucje oraz osoby, które odegrały kluczowa rolę w realizacji strategii mającej na celu poprawę jakości powietrza w regionie.
Podczas uroczystej Gali finałowej projektu LIFE „Małopolska w zdrowej atmosferze” nagrodzono zaangażowanie gmin w sześciu kategoriach. Na sukces ten procowali głównie Ekodoradcy. Oto laureaci poszczególnych kategorii:
I. Kategoria Edukacyjna Eksplozja – laureat gmina Andrychów,
II. Kategoria Mistrzowie Spotkań – laureat gmina Świątniki Górne,
III. Kategoria Media Magnetyzm – laureat miasto Limanowa,
IV. Kategoria Zielone dialogi – laureat gmina Liszki,
V. Kategoria EkoRewolucja po małopolsku – laureat gmina Skawina,
Nagroda specjalna Clean Air Champion dla Krakowa za szereg działań w walce o czyste powietrze.

12-13 czerwca br. w Warszawie odbyło się spotkanie grupy roboczej Task Force on Techno-Economic Issues (TFTEI) w ramach prac Konwencji w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości. Spotkanie miało na celu wymianę informacji i doświadczeń w zakresie poprawy jakości powietrza oraz walki z transgranicznym zanieczyszczeniem.

Wydarzenie zostało zorganizowane przez National Agency for New Technologies, Energy and Sustainable Economic Development (ENEA) z Włoch we współpracy z organizacją Technical Reference Center for Air Pollution and Climate Change (CITEPA) z Francji oraz Ministerstwem Klimatu i Środowiska z Polski.

Czym jest Konwencja?

Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczeni powietrza na dalekie odległości jest międzynarodowym porozumieniem mającym na celu redukcję emisji substancji zanieczyszczających powietrze i ochronę jakości powietrza na terytorium wielu państw. W ramach konwencji państwa członkowskie ustalają wspólne cele redukcji zanieczyszczeń i podejmują środki pozwalające na osiągnięcie tych celów. Konwencja obejmuje również wymianę informacji, monitorowanie stanu powietrza, ocenę skutków zanieczyszczeń oraz współpracę w zakresie opracowywani i wdrażanie efektywnych technologii i strategii ochrony powietrza. TFTEI jest jednym z organów tej konwencji, skupiającym ekspertów z różnych krajów, którzy współpracują w celu opracowania i wdrażania skutecznych rozwiązań w zakresie ochrony powietrza.

Po pierwsze – czyste powietrze!

W spotkaniu brali udział m.in. przedstawiciele z Włoch, Francji, Armenii, Czarnogóry, Kazachstanu, Turcji. Jednym z prelegentów była Katarzyna Stadnik – kierownik Zespołu Ochrony Powietrza Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. Uczestnicy spotkania zadawali wiele pytań o działania podejmowane w Krakowie i w całym regionie na rzecz poprawy jakości powietrza. Szczególnym zainteresowaniem cieszyły się zagadnienia dotyczące ograniczeń w zakresie zakazu stosowania paliw stałych w celach grzewczych w gospodarstwach domowych w Krakowie. Kolejnym ważnym tematem poruszanym podczas wystąpienia było wdrażanie Programu ochrony powietrza. Program ten obejmuje szeroki zakres działań mających na celu redukcję zanieczyszczeń powietrza w województwie małopolskim. W trakcie wystąpienia omówiono również efekty wdrażania projektu zintegrowanego LIFE na rzecz jakości powietrza w województwie, w tym pracę Ekodoradców.

Konferencja Trilateral workshop of LIFE projects odbyła się w dniach 17-19 maja w Pieszczanach na Słowacji. Wzięli w niej udział przedstawiciele trzech projektów LIFE z Polski, Słowacji oraz Węgier.

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego reprezentował zastępca dyrektora Departamentu Środowiska Piotr Łyczko wraz z Zespołem ochrony powietrza oraz ekodoradcami. Konferencja organizowana przez Projekt Populair zgromadziła ekspertów z różnych dziedzin związanych z jakością powietrza. Dodatkowo ekodoradcy ze Słowacji, Węgier i Polski wymienili się doświadczeniami z realizacji projektu zintegrowanego LIFE. Była to okazja do omówienia dobrych praktyk w zakresie monitorowania jakości powietrza, redukcji emisji i poprawy stanu środowiska. Panele dotyczyły nowych rozwiązań i technologii w dziedzinie ochrony środowiska. 

Wymiana doświadczeń

Każdy z zaproszonych projektów zaprezentował działania i wyniki osiągnięte w wyniku realizacji projektów LIFE. Wystąpieniom towarzyszyły ożywione dyskusje. Projekt LIFE IP Małopolska w zdrowej atmosferze cieszył się dużą popularnością wśród uczestników spotkania. Przedstawiciele województwa małopolskiego odpowiedzieli na wiele pytań, występując jednocześnie w charakterze lidera programu LIFE, gdyż to właśnie Małopolska jest jedynym regionem, który realizuje jednocześnie aż dwa projekty zintegrowane. Pierwszy projekt służący poprawie jakości powietrza realizowany jest już od 2015 roku. Zaś drugi , polegający na wdrażaniu Regionalnego Planu Działań dla Klimatu i Energii dla województwa małopolskiego, od 2021 roku.

Warsztaty

Drugi dzień obfitował w dyskusje panelowe i pracę w grupach. Uczestnicy spotkania przedstawili krajowe i regionalne regulacje dotyczące jakości powietrza. Debatowano także o systemie monitorowania i modelowania jakości powietrza. Ciekawy dyskurs wywołały zagadnienia związane z dotacjami na rzecz poprawy powietrza w poszczególnych krajach. Nie zabrakło także akcentów odnoszących się do działań edukacyjnych podnoszących świadomość wśród dzieci i mieszkańców. Niezwykle cenne okazały się przykłady dobrych praktyk rozpowszechnianych w regionie. Dyskusja podczas pracy w zespołach była bardzo owocna.

Wizyta studyjna w Centrum Sortowania

W ostatnim dniu spotkania uczestnicy konferencji odwiedzili Centrum Sortowania Správca Zálohového Systému Kočovce – Rakoľuby. Rozwiązanie wdrożone w słowackiej sortowni ma docelowo zmniejszyć ilość odpadów, a także doprowadzić do wzrostu ponownego wykorzystania surowców. Produkcja nowych opakowań oraz zwiększenie wartość estetyczna środowiska to główne kierunki działania instalacji. Gospodarze przedstawili uczestnikom wizyty studyjnej nowoczesne rozwiązania, jakie są wykorzystywane do segregacji odpadów oraz zachęcenia mieszkańców do aktywnych działań związanych z recyklingiem. Na Słowacji powszechny jest system zwrotu opakowań kaucjonowanych (głównie plastikowych butelek i puszek) także w miejscach innych niż sklep.

Wyjazd zorganizowany został w ramach rewizyty. W dniach 24-25 lutego 2020 roku gościliśmy w Małopolsce, przedstawicieli Projektów LIFE w ramach LIFE Air Workshop.

Dzień Ziemi to doskonała okazja do propagowania działań ekologicznych. W tym roku, jednym z działań Ekodoradcy była lekcja ekologiczna wśród Młodzieżowej Drużyny Pożarniczej.

Gminny Ekodoradca przedstawił młodym mieszkańcom Nawojowej, jak możemy dbać o Naszą Ziemię oraz skutki zanieczyszczonej planety. Było też trochę historii związanej ze Światowym Dniem Ziemi.

Po krótkiej prelekcji, młodzież wraz z Ekodoradcą wykonali wspólny plakat, którego tematem było hasło: „ Skojarzenia z Dniem Ziemi”.  Na zakończenie odbył się konkurs wiedzy ekologicznej.

Młodzieżowa Drużyna Pożarnicza chętnie angażowała się podczas zajęć i odpowiadała na zadane przez Ekodoradcę pytania.

Zrealizowano w ramach projektu „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” LIFE-IP MALOPOLSKA / LIFE 14 IPE PL 021 dofinansowanego ze środków programu LIFE Unii Europejskiej oraz środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Ponad sto osób wzięło udział w akcji „Posprzątaj z nami Małopolskę”, która odbyła się w czwartek 20 kwietnia w lesie Chodówki. Na wspólne sprzątanie lasu przybyło ponad 100 osób z terenu gminy Miechów, w tym młodzież szkolna oraz przedszkolaki, którzy czynnie uczestniczyli w wydarzeniu.

Dla wszystkich dzieci biorących udział w akcji przygotowano niezbędny sprzęt w postaci rękawiczek, worków na śmieci oraz na zakończenie w miejscu stoiska Ekodoradcy Gminy Miechów można było odebrać upominek w postaci specjalnej ekologicznej butelki z filtrem. Udało się zebrać wiele odpadów m.in. plastikowe puszki, butelki, papierki po słodyczach i innym jedzeniu, odłamki szkła.

Bardzo dziękujemy wszystkim, którzy przyczynili się do wydarzenia mającego na celu dbanie o naszą planetę.

Akcja odbyła się się w ramach projektu zintegrowany LIFE pn. „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” dofinansowanego ze środków UE oraz NFOŚiGW.

W dniu 24.04.2023 r. z okazji Dnia Ziemi w Centrum Promocji Obszarów Natura 2000 w Pstroszycach Drugich odbyły się zajęcia ekologiczne dzieci z Przedszkola Samorządowego nr 3 w Miechowie. Każdy z uczniów wykonał „ekologiczny” latawiec, który potem mógł sobie zabrać ze sobą do domu.

Zajęcia mają na celu pokazanie najmłodszym mieszkańcom naszej gminy, że nie które z odpadów mogą być ponownie wykorzystane np. do wykonania latawca. Każde z dzieci otrzymało za udział w zajęciach butelkę filtrującą dofinansowaną z projektu #LIFE-IP#.

Dziękujemy Przedszkolakom za udział w zajęciach.

Inicjatywa odbyła się w ramach projektu pn. „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” LIFE-IP MALOPOLSKA / LIFE14 IPE PL 021 dofinansowanego ze środków programu LIFE Unii Europejskiej oraz NFOŚiGW.

Jawory, lipy, brzozy i jarzęby zasadzili na terenie byłego wysypiska śmieci mieszkańcy, którzy całymi rodzinami włączyli się w drugą edycję akcji „SadziMY las w Miechowie”.

Wydarzenie odbyło się w sobotnie przedpołudnie 22 kwietnia na byłym składowisku odpadów po rekultywacji (ulica Ogrodowa).

Na uczestników czekały potrzebne narzędzia i akcesoria, woda, zdrowe przekąski, a także upominki – sadzonki kwiatów i ziół, ekologiczne butelki z filtrem oraz eko torby z nadrukiem.

Łącznie posadzonych zostało 1000 nowych drzew (500 sadzonek dostarczyło Nadleśnictwo). We wspólne sadzenie zaangażowały się dzieci, młodzież oraz seniorzy z gminy, jak również goście.

Inicjatywa odbyła się w ramach projektów: „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” LIFE-IP MALOPOLSKA / LIFE14 IPE PL 021 dofinansowanego ze środków programu LIFE Unii Europejskiej oraz NFOŚiGW oraz „Poprawa jakości powietrza w Gminie Miechów przez redukcję emisji zanieczyszczeń pochodzących z systemów indywidualnego ogrzewania budynków mieszkalnych” współfinansowanego przez Unię Europejską.

W dniu 18 kwietnia 2023 r. przed budynkiem Astro Centrum w Chełmcu odbyło się wydarzenie ekologiczne „Zamień plastik na czyste powietrze” dążące do poprawy jakości powietrza w regionie, które cieszyło się dużym zainteresowaniem wśród mieszkańców gminy.

W ramach wydarzenia mieszkańcy gminy, przynieśli plastikowe nakrętki, których dochód ze sprzedaży przeznaczony będzie dla dzieci niepełnosprawnych, dzięki temu będą one mogły uczestniczyć w rehabilitacjach. Mieszkańcy w ten sposób wspomagają chore dzieci, a także poprzez posadzenie sadzonek borówek wspólnie przyczyniają się do zwiększania produkcji tlenu. Takie działanie wzbudza troskę społeczeństwa o lokalny klimat oraz zwiększenie zieleni. 

Podczas wydarzenia gminni Ekodoradcy udzielały informacji dotyczących uchwały antysmogowej dla mieszkańców małopolski. Mieszkańcy mogli zapoznać się również z możliwościami uzyskania dofinansowań przy wykonywaniu prac remontowych związanych z termomodernizacją budynków oraz wymianą źródeł ciepła w programie Czyste Powietrze oraz Ciepłe Mieszkanie.

Stoisko gminne wystawione zostało w ramach projektu LIFE -IP-MAŁOPOLSKA pod patronatem wójta gminy Bernarda Stawiarskiego.

Tuż przy gminnym namiocie Ekodoradcy postawiony został namiot Starostwa Nowosądeckiego, które w ramach II Małopolskiego Dnia dla Klimatu promowało kampanię „Drzewa są ważne”. Kampania objęta pod patronatem Starosty Nowosądeckiego – Pana Marka Kwiatkowskiego.

Wydarzenie zostało zrealizowane w ramach projektu „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” /LIFE-IP MALOPOLSKA/LIFE14 IPE PL021/ dofinansowanego ze środków programu LIFE Unii Europejskiej.