Podsumowanie projektu Catching-Up Regions
Zakończyła się druga edycja wdrażania w Polsce inicjatywy Catching-Up Regions, w ramach której na bazie doświadczeń Małopolski i Śląska powstały rekomendacje w zakresie instrumentów wsparcia termomodernizacji budynków jednorodzinnych.
21 czerwca w Muzeum Śląskim w Katowicach odbyła się konferencja podsumowująca efekty inicjatywy Catching-Up Regions, która od maja 2017 roku była wdrażana w województwach: małopolskim, śląskim, podkarpackim, świętokrzyskim i lubelskim. W tym okresie na zlecenie Komisji Europejskiej eksperci Banku Światowego współpracowali z urzędami marszałkowskimi oraz władzami krajowymi, aby wypracować rekomendacje i propozycje zwiększenia efektywności działań w zakresie termomodernizacji budynków, planowania przestrzennego i rozwoju przedsiębiorczości.
W przypadku województwa małopolskiego i śląskiego celem projektu było zwiększenie efektywności energetycznej budynków jednorodzinnych i poprawa jakości powietrza. Międzynarodowi eksperci Banku Światowego przeanalizowali dotychczasowe programy wsparcia do wymiany kotłów oraz termomodernizacji budynków wdrażane w Małopolsce i na Śląsku. Wzięli również pod uwagę przyjęte uchwały antysmogowe wprowadzające obowiązki w zakresie stosowania nowoczesnych niskoemisyjnych kotłów grzewczych.
Instrumenty wsparcia dostosowane do różnych grup społecznych
Podstawowym założeniem projektu było wypracowanie efektywnych instrumentów wsparcia dla jednoczesnej wymiany starych kotłów i przeprowadzenia termomodernizacji budynków, które będą mogły zostać wdrożone w całej Polsce. Rozwiązania bazują więc na doświadczeniach dwóch województw, ale mają potencjał wykorzystania w innych regionach i na poziomie władz krajowych.
Eksperci Banku Światowego zaproponowali trzy główne linie wsparcia. W przypadku osób najuboższych powinny to być dotacje na poziomie 90-100% kosztów dystrybuowane za pośrednictwem gmin. Dla osób bardziej zamożnych zaproponowano wykorzystanie preferencyjnych pożyczek wdrażanych przez banki komercyjne połączonych z dotacją w wysokości 20% kosztów przeprowadzenia termomodernizacji. Trzecim powszechnym instrumentem wsparcia mogą być ulgi i odliczenia podatkowe.
Planowana jest kontynuacja prac ekspertów w kolejnym okresie do czerwca 2019 roku a jej zakres zostanie uzgodniony w porozumieniu z Komisją Europejską oraz władzami rządowymi i samorządowymi.
Kluczowe tezy raportu Banku Światowego:
- Najbardziej efektywnym kosztowo sposobem zmniejszenia emisji pyłów i CO2 jest wymiana niezgodnych z normami kotłów na paliwo stałe na kotły gazowe, pompy ciepła oraz systemy grzewcze wykorzystujące energię odnawialną (OZE), np. biomasę, o ile tylko jest to możliwe, a także na kotły na paliwo stałe zgodne z obowiązującymi normami wynikającymi z uchwał antysmogowych, w połączeniu z termomodernizacją budynków jednorodzinnych.
- Uchwały antysmogowe i egzekwowanie przepisów mają kluczowe znaczenie dla stymulowania popytu na wymianę kotłów i zmianę paliwa, a standardy jakości paliwa stałego są niezbędne, aby ograniczyć zanieczyszczenie powietrza.
- Całkowitą wartość inwestycji potrzebnych, by wymienić niezgodne z normami kotły na paliwo stałe i przeprowadzić pełną termomodernizację w sektorze budynków jednorodzinnych szacuje się na ok. 30,1 mld zł w woj. małopolskim i śląskim, oraz 154,1 mld zł na terenie całego kraju.
- Kwalifikującym się osobom ubogim rząd RP mógłby zaoferować 90-100 procentowe dofinansowanie do wymiany kotła, zmiany paliwa i termomodernizacji; dotacje trafiałyby do beneficjentów za pośrednictwem gmin.
- Osobom nieubogim rząd RP mógłby zaoferować 20-procentową dotację do wymiany paliwa na paliwo gazowe, pompy ciepła i systemy OZE oraz termomodernizację, w połączeniu z zachętami podatkowymi, które byłyby administrowane przez banki komercyjne oferujące pożyczki na pozostałą część inwestycji.
- Niezwykle ważna będzie koordynacja strumieni wyasygnowanych środków publicznych (rządowych i z UE) zarówno na szczeblu krajowym, jak i regionalnym; w tym celu zaleca się utworzenie Krajowego Funduszu Antysmogowego i Efektywności Energetycznej, który zarządzałby pulą środków pochodzących z różnych źródeł finansowania.
- Program walki ze smogiem i poprawy efektywności energetycznej trzeba wyposażyć w takie elementy jak pomoc techniczna (tj. merytoryczna) i rozwój potencjału instytucjonalnego, a także kampanie edukacyjne i budowanie świadomości wśród opinii publicznej.
[easy_image_gallery gallery=”135″]
