Co wprowadza dla Krakowa?
Od 1 września 2019 roku w Krakowie obowiązuje całkowity zakaz stosowania węgla i drewna w kotłach, piecach i kominkach.
Więcej informacji znajdziesz na stronie:
Jakie przepisy obowiązują w Małopolsce (poza Krakowem)?
Jeśli budujesz dom lub chcesz wymienić urządzenie grzewcze, w pierwszej kolejności wybierz czyste lub niskoemisyjne ogrzewanie– podłączenie do sieci ciepłowniczej, ogrzewanie elektryczne, pompę ciepła, panele słoneczne, ogrzewanie gazowe lub lekkim olejem opałowym.
Jeśli zdecydujesz się na kocioł lub kominek na paliwa stałe, to po 1 lipca 2017 musisz zainstalować nowoczesne urządzenie spełniające wymagania ekoprojektu. Kotły powinny posiadać automatyczny podajnik paliwa bez możliwości zamontowania rusztu awaryjnego (za wyjątkiem kotłów zgazowujących). Więcej informacji o wymaganiach ekoprojektu dla kotłów, pieców i kominków znajdziesz na stronie: Wymagania ekoprojektu dla urządzeń grzewczych na paliwa stałe.
Już od 1 lipca 2017 roku nie wolno spalać mułów, flotów i miałów węglowych (węgla o zawartości ziaren 0-3 mm powyżej 15%) oraz drewna i biomasy o wilgotności powyżej 20%. Drewno przed spaleniem powinno być sezonowane co najmniej 2 lata.
Jeśli posiadasz kocioł na węgiel lub drewno, który nie spełnia wymogów co najmniej klasy 3, to do końca kwietnia 2024 roku musisz go wymienić (termin wymiany został przesunięty z końca 2022 roku). Stary kocioł możesz zastąpić: ogrzewaniem z miejskiej sieci ciepłowniczej, ogrzewaniem elektrycznym, pompą ciepła, kotłem gazowym, kotłem na lekki olej opałowy lub kotłem na węgiel czy drewno spełniającym wymogi ekoprojektu. Kocioł na węgiel lub drewno klasy 3 lub 4 musisz wymienić do końca 2026 roku. Kocioł klasy 5 zainstalowany przed 1 lipca 2017 roku, możesz używać bezterminowo.
W przypadku pieców i kominków od 1 maja 2024 roku będzie dopuszczone używanie tylko urządzeń, które spełniają wymagania ekoprojektu lub mają sprawność cieplną na poziomie co najmniej 80%. Dane dotyczące sprawności cieplnej zawiera dokumentacja techniczna lub instrukcja kominka lub pieca. Urządzenia grzewcze, które nie spełniają tych wymagań, będą musiały zostać wymienione lub wyposażone w urządzenia redukujące emisję pyłu np. elektrofiltry.
Więcej informacji znajdziesz na stronie:
Jak będą odbywać się kontrole przestrzegania uchwał antysmogowych?
Uchwały antysmogowe są aktami prawa miejscowego. Dlatego uprawnionymi do kontroli mieszkańców są wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast oraz upoważnieni przez nich pracownicy urzędów gmin lub straży gminnych.
Uprawnienia do przeprowadzenia kontroli oraz nakładania mandatów karnych ma również Policja, a w przypadku podmiotów prowadzących działalność gospodarczą Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska.
Użytkownik urządzenia grzewczego powinien okazać kontrolerom dokumenty potwierdzające, że piec, kocioł lub kominek, z którego korzysta spełniają wszystkie wymogi określone w uchwale antysmogowej. Takim dokumentem może być np. instrukcja użytkowania urządzenia (jeśli zawiera wymagane dane) lub wyniki badań emisji z urządzenia.
Jeżeli użytkownik instalacji nie przestrzega przepisów uchwały antysmogowej, może zostać ukarany mandatem do 500 zł. Kontrolujący może również skierować wniosek do sądu o ukaranie karą grzywny do 5 tys. zł. Karę można nałożyć ponownie przy każdym przypadku eksploatacji instalacji niezgodnie z uchwałą antysmogową.
Przypadki naruszenia wymagań uchwały antysmogowej mogą być zgłaszane poprzez formularz Ekointerwencji.
Wsparcie dla mieszkańców
Sprawdź dostępne programy dofinansowania do wymiany kotłów węglowych, przeprowadzenia termomodernizacji budynku oraz instalacji odnawialnych źródeł energii na stronie:
Zapytaj również w gminie o możliwość dopłaty do kosztów ogrzewania w ramach programu pomocy społecznej.
Dlaczego uchwały antysmogowe zostały przyjęte?
Zła jakość powietrza w Krakowie i Małopolsce
Pomiary jakości powietrza prowadzone na przestrzeni ostatnich lat, wskazują, że w Małopolsce występują bardzo wysokie poziomy stężeń zanieczyszczeń w powietrzu. Roczna ocena jakości powietrza dokonywana jest przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Zgodnie z nią, od roku 2009, wszystkie strefy ochrony powietrza w Małopolsce zaliczono do stref, w których przekroczone zostały poziomy dopuszczalne pyłu PM10 i poziomy docelowe benzo(a)pirenu. Natomiast od roku 2011, po rozpoczęciu pomiarów pyłu PM2,5, również w tym zakresie corocznie we wszystkich strefach występowały przekroczenia poziomu dopuszczalnego.
Również analizy Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego, potwierdziły zły stan jakości powietrza. Na obszarze wszystkich gmin w Małopolsce występują przekroczenia poziomu docelowego benzo(a)pirenu. Na wysokie poziomy tego zanieczyszczenia narażonych jest nawet 94% mieszkańców Małopolski.
Więcej informacji na temat jakości powietrza w Polsce znajdziesz w artykule: Jakość powietrza w Polsce na tle Unii Europejskiej.
Negatywny wpływ smogu na zdrowie
Zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym i benzo(a)pirenem ma ogromny wpływ na nasze zdrowie i może przyczynić się do:
- chorób układu oddechowego: astmy, raka płuc, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, częstych infekcji dróg oddechowych,
- poważnych chorób układu krwionośnego: zawału serca, nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca, zaburzeń rytmu serca, niewydolności serca,
- chorób układu nerwowego: problemów z pamięcią i koncentracją, wyższego poziomu niepokoju, stanów depresyjnych,
- zmian anatomicznych w mózgu, choroby Alzhaimera, przyspieszonego starzenia układu nerwowego, udaru mózgu,
- chorób układu rozrodczego: bezpłodności, przedwczesnego porodu, obumarcia płodu.
Więcej o wpływie zanieczyszczenia powietrza na zdrowie przeczytasz w artykule:
Zgodnie z Konstytucją (art. 68 ust. 4 i art. 74 ust. 2) obowiązkiem władz samorządowych Województwa Małopolskiego było podjęcie działań, które ograniczą poziom zanieczyszczenia powietrza oraz ich negatywny wpływ na zdrowie ludzi i na środowisko.
Analizy Programu ochrony powietrza
W Programie ochrony powietrza dla województwa małopolskiego przeprowadzona została analiza wariantów regulacji ograniczających emisję z sektora indywidualnego ogrzewania. Z tych analiz wynika, że kontynuacja prowadzenia dotychczasowych działań bez uregulowania emisji z kotłów na poziomie województwa, nie przyniesie wystarczających efektów. Nie będzie też wystarczające wprowadzenie łagodniejszych wymagań na poziomie klasy 3 lub 4. Dlatego wymagane jest zastosowanie nowoczesnych kotłów i ogrzewaczy pomieszczeń na paliwa stałe o emisji na poziomie wymagań ekoprojektu.
Koszty wdrożenia regulacji zostały oszacowane na 4,8 mld zł. Natomiast szacunkowe zaoszczędzone koszty zewnętrzne związane z wpływem zanieczyszczeń powietrza na zdrowie to około 2,9 mld zł rocznie.
Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego znajdziesz na stronie: Program ochrony powietrza.
Dlaczego w Krakowie obowiązują ostrzejsze przepisy?
W Krakowie występują wysokie stężenia zanieczyszczeń powietrza. Wynika to w dużym stopniu z szczególnych warunków meteorologicznych i topograficznych miasta (duża ilość dni z ciszami wiatrowymi, położenie w niecce). Znaczące ograniczenie zanieczyszczenia powietrza w Krakowie jest szczególnie istotne ze względu na dużą koncentrację mieszkańców. Na wysokie poziomy zanieczyszczeń narażonych jest bowiem prawie 1 mln mieszkańców i osób przebywających w Krakowie.
Kraków jako jedno z niewielu miast w Małopolsce posiada także potencjał techniczny zastosowania czystych źródeł ogrzewania. To przede wszystkim możliwość podłączenia do scentralizowanej sieci ciepłowniczej lub gazowej.
Całkowitego zakazu spalania paliw stałych domagali się również sami mieszkańcy. W ramach prowadzonych konsultacji projektu uchwały wpłynęły liczne uwagi mieszkańców Krakowa, którzy domagali się radykalnych i szybkich działań na rzecz poprawy jakości powietrza.
Materiały informacyjne o uchwale antysmogowej
Wszystkie materiały informacyjne i edukacyjne dostępne są do pobrania w wersji elektronicznej na stronie internetowej: Materiały edukacyjne.
Zalecamy również kontakt z Ekodoradcą, który dysponuje takimi materiałami. Dane kontaktowe do Ekodoradców są dostępne na stronie: Ekodoradcy.
W przypadku dodatkowych pytań zachęcamy do kontaktu poprzez Formularz kontaktowy.
