Fakty i mity o uchwałach anytsmogowych w Małopolsce i na Śląsku

Przeciwnicy przepisów antysmogowych twierdzą, że są one przyczyną wzrostu cen węgla. Ceny węgla rosną na rynkach globalnych, i to jest główną przyczyną, dla której ceny węgla rosną w Polsce. Przykładowo, tona węgla w największym hubie węglowym w Rotterdamie 31.08.2016 kosztowała 56,80 USD, a rok później już ponad 50% więcej. Trudno raczej te globalne zmiany przypisywać wpływowi uchwał anytsmogowych na Śląsku i w Małopolsce.

Fakty i mity o uchwałach anytsmogowych

Zakaz spalania odpadów węglowych

Uchwały antysmogowe zakazują spalania odpadów węglowych – mułów i flotokoncentratów. Prawdą jest że są to paliwa bardzo tanie – kosztujące około 300 zł za tonę. Jednak ich jakość też jest bardzo niska – charakteryzują się bardzo niską wartością opałową. Co to oznacza dla zwykłego Kowalskiego? Oznacza to, że żeby wyprodukować taką samą ilość energii musi zużyć dwa razy więcej paliwa tańszego niż paliwa droższego – bo kluczową kwestią jest właśnie wartość opałowa. W przypadku mułów i flotokoncentratów zawartość popiołu może dochodzić nawet do 50%. A więc połowa tego co wrzucamy do pieca po prostu nie odda żadnej energii.

Inną kwestią jest szkodliwość spalania odpadów węglowych. Ze względu na ich marną jakość, dużą zawartość popiołu, wilgoci, siarki czy chloru, spalanie ich w kotłach domowych powoduje bardzo wysoką emisję pyłu, rakotwórczego benzo(a)pirenu czy silnie toksycznych dioksyn. Z tego względu spalanie mułu i flotokoncentratu w domowych kotłach musi być zakazane. Tak jak zakazane jest spalanie śmieci.

Warto przy tym zaznaczyć, że sprzedaż mułów czy flotokoncentratów była zabroniona przed 2003 rokiem. Później wymogi dotyczące węgla sprzedawanego do gospodarstw domowych uległy rozluźnieniu i przestały być obowiązkowe. W tym samym czasie, ze względu na zmiany technologiczne w produkcji węgla lepszej jakości, kopalnie zaczęły produkować coraz więcej odpadów węglowych.

Uchwały antysmogowe wprowadzają również wymóg stopniowej wymiany kotłów i pieców, które emitują duże ilości zanieczyszczeń, tak zwanych kopciuchów. Na ten cel samorządy oferują dotacje. Ministerstwo Rozwoju zapowiedziało w tym zakresie specjalny program dla najuboższych, wspierający ich w wymianie kotłów i zakupie paliwa. Nowoczesne kotły niskoemisyjne mają bardzo wysoką sprawność – około 85%. Oznacza to, że z każdej jednostki węgla wykorzystywane jest aż 85% energii w nim zawartym. Sprawność kopciuchów to około 55% – co oznacza, że aż 45% energii zawartej w paliwie nie jest wykorzystywana, marnuje się.

Koszty ogrzewania

Koszt ogrzewania odpadem węglowym w starym piecu lub kotle jest praktycznie taki sam jak koszt ogrzewania wysokokalorycznym węglem w kotle nowoczesnym. W skali roku różnica ta to około 250 zł rocznie, czyli około 65 groszy dziennie. Zatem, koszt ogrzewania w przypadku wymiany starego kotła węglowego, na nowy, niskoemisyjny, pozostaje na niemal takim samym poziomie.

Fakty i mity o uchwałach anytsmogowych

Różnica w koszcie ogrzewania między mułem (1390 zł), a węglem dobrej jakości (1438 zł) to 48 zł rocznie czyli 13 groszy dziennie.

Argumentem często podnoszonym przez przeciwników przepisów antysmogowych jest twierdzenie, że węglem palą jedynie ubodzy. Jest to twierdzenie po prostu nieprawdziwe. Jak pokazują dane Instytutu Ekonomii Środowiska, 70% domów jednorodzinnych w Polsce jest ogrzewanych węglem. Oznaczałoby to, że 70% domów jednorodzinnych w Polsce należy do osób ubogich. Skala wykorzystywania węgla do ogrzewania jest znacznie szersza niż skala ubóstwa.

Fakty i mity o uchwałach anytsmogowych

Dane w rozbiciu na grupy dochodowe również pokazują, że węgiel jest w porównywalnym stopniu wykorzystywany przez osoby z niższej jak i wyższej grupy dochodowej. Kotła/pieca węglowego używa aż 66,4% z wyższej grupy dochodowej i 74,9% z niższej grupy dochodowej.

Fakty i mity o uchwałach anytsmogowych

Popyt na węgiel

Kolejnym argumentem podnoszonym przez przeciwników przepisów antysmogowych jest to, że wymuszają one rezygnację z węgla złej jakości, przez co znacznie wzrośnie popyt na węgiel dobrej jakości i polskie kopalnie nie będą w stanie zastąpić tak dużego popytu. Podnoszone jest to jako argument przeciwko zakazywaniu stosowania węgla gorszej jakości.

Powyższe obawy nie są jednak uzasadnione. Popyt na węgiel dobrej jakości nie ulegnie znacznemu wzrostowi z prostego powodu: większość wymian starych kotłów na węgiel to wymiany na inny rodzaj ogrzewania: ciepło sieciowe, gaz, energia elektryczna, pompy ciepła, itp. Przykładowo, w Małopolsce w latach 2013-2015 w jedynie 30% przypadków stare kotły węglowe zostały wymienione na nowoczesne kotły węglowe. W 70% przypadków wymieniono je na źródło ciepła nie oparte o węgiel.

Należy również zaznaczyć, że uchwały antysmogowe zawierają bardzo długie okresy przejściowe, dzięki czemu producenci węgla będą w stanie dostosować się do nowych wymogów. W zależności od województwa te okresy kończą się w 2026-2028 roku. Wymiany na niskoemisyjne kotły będą więc rozłożone na wiele lat.

W poniedziałek (2 października 2017 r.) rozpoczęła się w Polsce kontrola w zakresie jakości powietrza prowadzona przez Europejski Trybunał Obrachunkowy. Kontrola ma na celu sprawdzenie projektów realizowanych w zakresie poprawy jakości powietrza, które finansowane są przez Komisję Europejską.

Od 3 do 6 października br. audyt prowadzony jest w Małopolsce. Sprawdzeniu podlegają następujące projekty:

  • Projekt zintegrowany LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze”
  • Program ograniczenia niskiej emisji dla miasta Krakowa
  • Termomodernizacja budynków oświatowych w Gminie Miejskiej Kraków
  • Zintegrowany transport publiczny w aglomeracji krakowskiej – II etap
  • Budowa instalacji odazotowania spalin dla kotłów nr 3 i 4 w EDF Polska S.A. Oddział nr 1 w Krakowie

Program ochrony powietrza

W trakcie pierwszego dnia kontroli omówiono strategię poprawy jakości powietrza dla Małopolski – Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego, wsparcie finansowe na regionalną politykę energetyczną ze środków RPO WM na lata 2014 – 2020, działania Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie w zakresie prowadzonych kontroli w gminach. Na zakończenie tego dnia, kontrolerzy z ETO odbyli wizytę na stacji pomiarowej zlokalizowanej przy al. Karsińskiego oraz w Krajowym Laboratorium Referencyjnym i Wzorcującym Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

Projekt LIFE

W drugim dniu kontroli zaprezentowano cele i założenia projektu zintegrowanego LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” wraz ze wskazaniem dotychczasowych efektów wdrażania programu. Zatrudnieni w ramach projektu Eko-doradcy, z gminy Gdów, Wolbrom Wadowice oraz Zakopane zaprezentowali swoje działania podejmowane lokalnie w zakresie poprawy jakości powietrza. Działania w projekcie LIFE zaprezentowało także miasto Kraków oraz Krakowski Alarm Smogowy. Warto przypomnieć, iż projekt LIFE-IP MALOPOLSKA został pozytywnie oceniony przez Komisję Europejską i uznany za najlepszy spośród 39 projektów zintegrowanych zgłoszonych z obszaru Unii Europejskiej.

W trakcie spotkań wielokrotnie wskazywano na bariery skutecznego wdrażania działań, wskazując m.in. na brak przepisów prawa regulujących parametry jakościowe paliw stałych dopuszczonych do sprzedaży osobom indywidualnym, określających procedury kontroli emisji z eksploatowanych kotłów na paliwa stałe czy przepisów umożliwiających wdrożenie stref ograniczonej emisji komunikacyjnej w centrach miast. Zwrócono także uwagę na wstrzymanie na szczeblu krajowym dofinansowania do wymiany urządzeń grzewczych (program KAWKA) oraz do termomodernizacji budynków jednorodzinnych (program RYŚ).

Kontrola NIK

Jednocześnie w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego kontrolę w zakresie planowania, realizacji i monitorowania działań mających na celu osiągnięcia wymaganej jakości powietrza na obszarze województwa rozpoczęła Najwyższa Izba Kontroli.

Województwo Małopolskie od lat podejmuje nowatorskie w skali Polski działania w ramach posiadanych kompetencji, które służą poprawie jakości powietrza i warunków życia mieszkańców. Jednakże brak wsparcia na poziomie krajowym powoduje, że skuteczność podejmowanych działań jest ograniczona oraz zagrożona jest możliwość osiągnięcie szybkich efektów poprawy jakości powietrza w regionie.

Przypomnijmy, iż Europejski Trybunał Obrachunkowy jest niezależnym zewnętrznym kontrolerem Komisji Europejskiej. Odpowiada za kontrolowanie prawidłowego gromadzenia i wykorzystywania funduszy UE oraz pomaga w doskonaleniu zarządzania finansami UE. Kontrola ETO w Polsce potrwa do 6 października 2017 r. Kontrolę koordynuje Ministerstwo Środowiska. Podobne kontrole realizowane są w Niemczech, Belgii, Włoszech, Czechach oraz Bułgarii.

Wojewódzki Sąd Administracyjny wydał 3 października 2017 roku wyrok w sprawie czterech skarg złożonych na uchwałę Sejmiku Województwa Małopolskiego w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa małopolskiego ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw.

Skargi dwóch firm prowadzących działalność w zakresie dystrybucji węgla zostały odrzucone ze względu na brak wykazania naruszenia ich interesu prawnego. Przepisy uchwały nie ograniczają bowiem swobody gospodarczej i nie zabraniają sprzedaży urządzeń grzewczych lub paliw stałych.

W przypadku skarg dwóch osób fizycznych, które wykorzystują do ogrzewania pozaklasowe kotły na paliwa stałe, skargi zostały rozpatrzone i oddalone. Wyrok potwierdził, iż uchwała antysmogowa dla Małopolski została przyjęta zgodnie z prawem oraz spełnia wymagania art. 96 ustawy Prawo ochrony środowiska. Sąd podkreślił, że samorządy województw mogą przyjmować ograniczenia w zakresie eksploatacji instalacji i stosowania paliw, gdy wymaga tego sytuacja złej jakości powietrza. Uchwała realizuje konstytucyjne prawo obywateli do życia w czystym środowisku oraz ochrony ich zdrowia. Przepisy obowiązujące w Małopolsce zostały również uznane za zgodne z przepisami unijnymi, gdyż wdrażają europejskie wymagania w zakresie poprawy jakości powietrza.

Uchwała antysmogowa dla Małopolski weszła w życie 1 lipca 2017 roku i wprowadziła zakaz stosowania mułów i flotów węglowych oraz drewna o wilgotności powyżej 20%, a także zakaz eksploatacji nowych kotłów i kominków, które nie spełniają unijnych standardów ekoprojektu. Mieszkańcy Małopolski mają czas do końca 2022 roku na wymianę istniejących kotłów nie spełniających norm emisji oraz do końca 2026 roku w przypadku eksploatacji kotłów 3 lub 4 klasy.

Uchwały antysmogowe zostały przyjęte rownież w województwie śląskim i opolskim, natomiast prace nad przygotowaniem podobnych przepisów trwają w województwach dolnośląskim, mazowieckim, łódzkim i wielkopolskim.

Więcej informacji o uchwale: https://powietrze.malopolska.pl/antysmogowa

Zdjęcie: Marcin Hałat, Wikipedia Commons

Rozpoczęły się konsultacje społeczne projektu dokumentu „Program ochrony powietrza dla terenu województwa śląskiego mający na celu osiągnięcie poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu oraz pułapu stężenia ekspozycji”.

Nowy Program ochrony powietrza ma zastąpić dotychczasowy, przyjęty w listopadzie 2014 r. Obecnie konsultowany projekt cechuje szersza niż dotąd warstwa analityczna, przygotowana dzięki unijnemu finansowaniu. Dofinansowanie było możliwe dzięki przystąpieniu województwa śląskiego do koordynowanego przez województwo małopolskie, projektu zintegrowanego LIFE pod nazwą „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze”.

Z projektem programu można zapoznać się w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Śląskiego w Katowicach, w Wydziale Ochrony Środowiska przy ul. Reymonta 24 w Katowicach (w godzinach pracy Urzędu) oraz na stronie internetowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego.

Równocześnie z konsultacjami społecznymi trwają rozmowy z organizacjami pozarządowymi i pożytku publicznego, a także z Radą Działalności Pożytku Publicznego Województwa Śląskiego.

Od 2014 roku funkcjonuje nowy mechanizm postępowań kompensacyjnych w przypadku wydawania pozwoleń na emisję gazów lub pyłów do powietrza i pozwoleń zintegrowanych. Umożliwia on ograniczenie emisji pochodzącej z domowych instalacji grzewczych, dzięki czemu angażuje zarówno przedsiębiorstwa, jak i mieszkańców danego obszaru w działania związane z poprawą jakości powietrza.

Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska, postępowanie kompensacyjne przeprowadzane jest w przypadku nowo budowanych lub rozbudowywanych instalacji wprowadzających gazy lub pyły do powietrza, znajdujących się na obszarach, na których zanotowano przekroczenia norm jakości powietrza. Aby uzyskać pozwolenia na emisję, prowadzący instalację zobowiązany jest do redukcji na tym samym obszarze o 30% więcej zanieczyszczeń, jakie zamierza emitować do powietrza. Oznacza to konieczność likwidacji lub ograniczenia innego źródła emisji zlokalizowanego na terenie tej samej lub w wyjątkowych sytuacjach sąsiedniej gminy.

Na terenie województwa małopolskiego wydano już pierwsze pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza w ramach mechanizmu kompensacji z wykorzystaniem domowych instalacji grzewczych. Pierwsze postępowanie kompensacyjne przeprowadzone zostało na terenie miasta Oświęcim. Starosta Oświęcimski wydał taką decyzję dla spółki Alupol Films. Spółka ta dokonała redukcji ilości emitowanego do powietrza pyłu o około 14 kg w skali roku poprzez likwidację pieców kaflowych użytkowanych przez mieszkańców Oświęcimia oraz podłączenie lokalu mieszkaniowego do miejskiej sieci ciepłowniczej. Kolejną decyzję o przeprowadzeniu postępowania kompensacyjnego wydał Starosta Krakowski dla spółki SKANSKA, która zobowiązana została do redukcji ilości pyłu emitowanego do powietrza przez mieszkańców Skawiny o ponad 150 kg w skali roku.

Wykorzystywanie mechanizmu kompensacji w wydawaniu pozwoleń emisyjnych stanowi efektywne rozwiązanie dla terenów rozwijających się i może stanowić wzorzec dla innych gmin i przedsiębiorstw. Umożliwia ono rozwój gospodarczy regionu przy jednoczesnym ograniczaniu niskiej emisji, która jest główną przyczyną złej jakości powietrza w sezonie zimowym.

Przyjęte zostały krajowe przepisy, które wprowadzają wymagania w zakresie emisji zanieczyszczeń z kotłów na paliwa stałe o mocy cieplnej do 500 kW. Opublikowane zostało Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe określające parametry emisji dla kotłów wprowadzanych do obrotu i użytkowania. Dotyczy więc ono zarówno urządzeń dopuszczonych do sprzedaży jak również na etapie podłączania do systemu centralnego ogrzewania.

Parametry emisji zanieczyszczeń do powietrza określone w rozporządzeniu odpowiadają wymaganiom klasy 5 według normy PN-EN 303-5:2012:

Graniczne wartości emisji
(mg/m³ przy 10% O2)
COOGCPył
Kotły z ręcznymzasilaniem paliwem
7003060
Kotły z automatycznym zasilaniem paliwem5002040

Jednocześnie jednak zastosowano kilka wyłączeń np. dla kotłów służących tylko do wytwarzania ciepłej wody użytkowej i kotłów na biomasę niedrzewną. Rozporządzenie zakazuje stosowania w konstrukcji kotła rusztu awaryjnego.

Rozporządzenie wchodzi w życie 1 października 2017 r. Przepisy rozporządzenia do kotłów wyprodukowanych, ale niewprowadzonych do obrotu i użytkowania przed jego wejściem w życie będą obowiązywały od 1 lipca 2018 r.

Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe

Dnia 14 lipca 2017 r. odbyło się szkolenie dla pracowników CASTORAMY w związku z wejściem w życie uchwały antysmogowej dla Krakowa i Małopolski. W szkoleniu wzięli udział pracownicy zajmujący się sprzedażą urządzeń grzewczych i opału. Na spotkaniu przedstawione zostały wymogi uchwał antysmogowych, które nie dopuszczają od 1 lipca 2017 r. stosowania nowych kotłów lub kominków nie spełniających wymagań ekoprojektu oraz złej jakości opału. Szczegółowo omówione zostały wymagania ekoprojektu dla urządzeń grzewczych na paliwa stałe. Istotnym było, aby pracownicy sklepu dzięki zdobytej wiedzy mogli informować klientów, że eksploatacja nowego kotła, pieca lub kominka, który nie spełnia wymagań ekoprojektu będzie niezgodna z prawem i zagrożona karą finansową ze strony organów kontrolnych. Zakazane jest również stosowanie złej jakości opału. Pracownicy zainteresowani byli również tematem dofinansowania do dostosowania instalacji i wymiany urządzeń grzewczych oraz termomodernizacji budynków. Jak sami podkreślają, chcą nabyć wszelką niezbędną wiedzę, aby w sposób rzetelny i kompleksowy umieć doradzić i odpowiedzieć na wszystkie pytania zadawane przez klientów.

Szkolenie przeprowadzili Pan Tomasz Pietrusiak – Zastępca Dyrektora Departamentu Środowiska UMWM oraz Pan Piotr Łyczko – Kierownik Zespołu ds. Ochrony Powietrza w Departamencie Środowiska UMWM.

Szkolenie było przeprowadzone w ramach realizacji działania „C.2. Centrum Kompetencji” projektu zintegrowanego LIFE „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze” / LIFE-IP MALOPOLSKA / LIFE14 IPE PL 021

Materiały szkoleniowe:

Uchwały antysmogowe wynikiem działań zmierzających do poprawy jakości powietrza

Wymagania ekoprojektu

Już 1 lipca 2017 roku wchodzą w życie przepisy uchwały antysmogowej dla Małopolski i zacznie obowiązywać zakaz spalania mułów i flotów węglowych oraz biomasy o wilgotności powyżej 20%, natomiast wszystkie nowo eksploatowane kotły, piece i kominki powinny spełniać wymagania ekoprojektu w zakresie emisji zanieczyszczeń i efektywności energetycznej. Kontrola przestrzegania wymogów uchwały należy do zadań gmin, które powinny ją realizować przy pomocy straży miejskich i gminnych lub pracowników urzędów gmin.

Aby przygotować gminy do kontroli i egzekwowania wymagań uchwały, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego zorganizował w dniach 13 i 14 czerwca 2017 roku szkolenie dla pracowników  wszystkich gmin w Małopolsce oraz przedstawicieli straży gminnych i miejskich. Szkolenie obejmowało zagadnienia techniczne związane z konstrukcjami i wymaganiami dla kotłów i ogrzewaczy pomieszczeń, sposobami identyfikacji mułów lub flotów węglowych, pobierania próbek paliwa, a także zagadnienia prawne związane z przygotowywaniem upoważnień do kontroli i procedury ich przeprowadzania. Wykłady poprowadzili specjaliści z Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu, Instytutu Nafty i Gazu w Krakowie oraz radca prawny fundacji Frank Bold. Doświadczeniami w zakresie prowadzenia kontroli indywidualnych gospodarstw domowych podzielili się również przedstawiciele Straży Miejskiej Miasta Krakowa. Natomiast Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska przedstawił informacje o kontrolach przestrzegania przez gminy obowiązków wynikających z Programu ochrony powietrza.

Tematyka szkolenia

  • Wymagania uchwały antysmogowej dla Małopolski – Tomasz Pietrusiak, Zastępca Dyrektora Departamentu Środowiska UMWM.
  • Kontrole realizacji przez gminy Programu ochrony powietrza – Ryszard Listwan, Zastępca Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska.
  • Omówienie rodzajów instalacji dla których wprowadzono ograniczenia – Katarzyna Matuszek, Kierownik Laboratorium Technologii Spalania i Energetyki w Instytucie Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu,
    • przedstawienie różnic pomiędzy kotłem automatycznym a ręcznym,
    • prezentacja kotłów automatycznych (różne typy np. z podajnikiem ślimakowym, szufladowym),
    • przedstawienie różnicy pomiędzy kotłami spełniającymi wymagania normy PN-EN 303-5:2012 a ekoprojektu,
    • rodzaje i weryfikacja (odczytanie, interpretacja) dokumentów potwierdzających, że eksploatowane urządzenia grzewcze spełniają wymogi normy PN-EN 303-5:2012 lub ekoprojektu,
    • prezentacja sposobów nielegalnych przeróbek konstrukcyjnych kotłów, montażu dodatkowych elementów w kotle,
    • wskazanie możliwości rozpoznania czy kocioł posiada ruszt awaryjny,
    • prezentacja przykładów nieprawidłowej eksploatacji kotłów, wskazanie złych nawyków, praktyk w tym zakresie,
    • omówienie kwestii obowiązku dokonywania przeglądów kominiarskich oraz negatywnych skutków braku czyszczenia przewodów kominowych.
  • Omówienie rodzaju paliw, dla których wprowadzono zakaz stosowania – Łukasz Smędowski, Kierownik Laboratorium Paliw i Węgli Aktywnych w Instytucie Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu,
    • przedstawienie sposobów organoleptycznej identyfikacji mułów i flotów węglowych – prezentacja próbek,
    • przedstawienie procedury badania uziarnienia węgla – wskazanie wytycznych jak pobrać próbkę, do jakiego laboratorium wysłać próbkę do badania,
    • przedstawienie wymaganych przy sprzedaży węgla dokumentów potwierdzających parametry paliwa (certyfikat jakościowy, potwierdzenie parametrów na fakturze),
    • przegląd certyfikatów węgla wraz ze sposobem odczytywania informacji w nich zawartych.
  • Omówienie zakresu obejmującego eksploatację kominków – Robert Wojtowicz, Kierownik Laboratorium Badań Urządzeń Gazowych i Grzewczych w Instytucie Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy w Krakowie,
    • omówienie kominków otwartych i zamkniętych, ogrzewaczy wolnostojących, typy i różnice między nimi,
    • prezentacja wymogów ekoprojektu dla kominków,
    • rodzaje i weryfikacja dokumentów potwierdzających, że eksploatowany kominek spełnia wymogi ekoprojektu, odczytywanie i interpretacja dokumentów,
    • sprawdzenie wilgotności drewna i prezentacja pomiaru wilgotnościomierzem.
  • Aspekt praktyczny prowadzenia kontroli – Andrzej Ryś, kierownik Referatu Kontroli Odpadów, Straż Miejska Miasta Krakowa.
  • Aspekt prawny prowadzenia kontroli – Miłosz Jakubowski, Radca Prawny w Fundacji Frank Bold,
    • praktyczne przedstawienie procedury i doświadczeń prowadzenia kontroli spalania paliw na przykładzie miasta Krakowa,
    • przedstawienie zakresu prowadzonej kontroli,
    • wydawanie upoważnienia uprawniającego do przeprowadzenia kontroli,
    • możliwość pobierania próbek popiołu do analizy,
    • sporządzenie protokołu z kontroli,
    • kierowanie wniosków o ukaranie do sądu,
    • wysokość kar finansowych.

Materiały szkoleniowe

Wymagania uchwały antysmogowej dla Małopolski

Wymagania dla kotłów na paliwa stałe

Wymagania dla paliw stałych

Wymagania dla kominków i ogrzewaczy

Praktyczne aspekty kontroli

Prawne aspekty kontroli

Wzór upoważnienia do kontroli

Wzór zawiadomienia o kontroli

Wzór wniosku o ukaranie

Szkolenia odbyły się w ramach realizacji projektu LIFE IP MALOPOLSKA / LIFE14 IPE PL 021 współfinansowanego ze środków LIFE Unii Europejskiej.

Sejmik Województwa Małopolskiego przyjął 24 kwietnia 2017 roku uchwałę w sprawie wprowadzenia na obszarze Gminy Miejskiej Kraków, w okresie od dnia 1 lipca 2017
roku do dnia 31 sierpnia 2019 roku, zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw. W efekcie od 1 lipca 2017 r. nie będzie można w Krakowie ogrzewać domów i mieszkań węglem niskiej jakości. Dotyczy to:

  • paliw, w których udział masowy węgla kamiennego lub węgla brunatnego o uziarnieniu 0-5 mm wynosi powyżej 5%,
  • paliw zawierających węgiel kamienny lub węgiel brunatny spełniających w stanie roboczym co najmniej jeden z następujących parametrów: wartość opałowa poniżej 26 MJ/kg, zawartość popiołu powyżej 10%, zawartość siarki powyżej 0,8%,
  • paliw zawierających biomasę o wilgotności w stanie roboczym powyżej 20%.

Te regulacje będą obowiązywać przez ok. dwa lata. Od 1 września 2019 r. w życie wchodzi całkowity zakaz palenia węglem na obszarze gminy miejskiej Krakowa.

Uchwała Nr XXXV/527/17 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 24 kwietnia 2017 r. w sprawie wprowadzenia na obszarze Gminy Miejskiej Kraków, w okresie od dnia 1 lipca 2017 roku do dnia 31 sierpnia 2019 roku, zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw

Konferencja Małopolska w zdrowej atmosferze-likwidacja niskiej emisji i modernizacja ciepłownictwa w kontekście wymagań dyrektywy MCP odbyła się 3 marca 2017 r. w Centrum Energetyki AGH przy ul. Czarnowiejskiej 36 w Krakowie.

W konferencji wzięli udział przedstawiciele szeregu krajowych i międzynarodowych instytucji zajmujących się ciepłownictwem, między innymi Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie, Regulatory Assistance Project, przedsiębiorstwa ciepłownicze z Małopolski i Śląska a także przedstawiciele nauki.

Adresaci, czyli przedstawiciele samorządów i ciepłownictwa, kadry zarządzającej systemami wytwórczymi energii cieplnej (zwłaszcza opartymi o paliwa stałe), ekodoradców oraz zainteresowanych instytucji dopisali w liczbie ponad 60 osób.

Konferencja składała się z 3 części:

  • Sesji prezentującej problemy strategiczne
  • Panelu dyskusyjnego pt. Dyrektywa MCP a wizja ciepłownictwa w 2030 roku.
  • Sesji technologicznej

W sesji poświęconej problemom formalnym i strategicznym głos zabrali:

Janusz Cieszyński, Kierujący Departamentem MŚP Ministerstwa Rozwoju, – Działania na rzecz ciepłownictwa w Polsce

Bogusław Regulski, Wiceprezes Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie – Wyzwania strategiczne ciepłownictwa w kontekście Dyrektywy MCP

Tomasz Pietrusiak, Wicedyrektor Departamentu Środowiska UMWM – Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego.

Wojciech Ignacok, Prezes Zarządu Geotermia Podhalańska – Doświadczenia z podłączania domów jednorodzinnych do sieci ciepłowniczych PEC Geotermia Podhalańska S.A.

Jan Rączka, Regulatory Assistance Project – Ciepłownictwo w Polsce – uwarunkowania i perspektywa.

Głównym punktem konferencji był panel dyskusyjny Dyrektywa MCP a wizja ciepłownictwa w 2030 roku. Wprowadzeniem do panelu była prezentacja przez Janusza Mazura wyników badań przedsiębiorstw ciepłowniczych w województwie małopolskim.

Janusz Mazur – Dylematy strategiczne małych i średnich systemów ciepłowniczych w Małopolsce – przegląd wyników badań

Główne wątki dyskusyjne panelu to:

  • Ciepłownictwo a niska emisja;
  • Granice małych systemów zdalaczynnych;
  • Kierunki zmian – czysty węgiel, kogeneracja, oczyszczanie spalin, czy atomizacja gazowa?; –
  • Kierunki i szanse rozwoju ciepłownictwa w małych i średnich miastach – CWU, domki jednorodzinne,
  • Chłód z adsorpcji – realny rynek czy rozwiązanie dla następnego pokolenia?
  • Efektywny Energetycznie System Ciepłowniczy w dużych miastach a „upośledzone”; systemy w Polsce powiatowej,
  • Master Plany dla ciepłownictwa.

W panelu prowadzonym przez Janusza Mazura udział wzięli:

  • Dr Mateusz Klinowski Burmistrz Miasta Wadowice,
  • Bogusław Regulski Wiceprezes Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie,
  • Jacek Boroń – Prezes Zarządu Węglokoks Energia,
  • Edward Wypych – Prezes Zarządu KZGM w Proszowicach,
  • Andrzej Guła – Prezes Krakowskiego Alarmu Smogowego.

Ostatnim blokiem tematycznym konferencji były zagadnienia technologiczne prezentowane przez naukowców Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie i Instytutu Certyfikacji Emisji Budynków:

Wojciech Nowak – Program działalności Centrum Energetyki AGH w aspekcie wsparcia projektów ochrony powietrza

Jan Górski – Oferta rynku małych i średnich układów kogeneracyjnych w kontekście potrzeby branży ciepłowniczej

Dr Adolf Mirowski, Instytut Certyfikacji Emisji Budynków – Rola ciepłownictwa systemowego w walce z niską emisją zanieczyszczeń

Tematami wielokrotnie pojawiającymi się podczas dyskusji były m.in.:

  • Istnieje konieczność wprowadzenia odpowiednich regulacji na szczeblu krajowym, by wspomóc samorządy w walce z niską emisją i wspierać firmy ciepłownicze, szczególnie w małych miastach.
  • Formalno – prawne warunki funkcjonowania przedsiębiorstw ciepłowniczych kupujących ciepło w elektrociepłowniach w dużych miastach (tzw. efektywne energetycznie systemy ciepłownicze) są dużo korzystniejsze niż przedsiębiorstw z własnymi ciepłowniami w małych i średnich miastach.
  • Pojawia się konieczność wykonania przez firmy ciepłownicze restrukturyzacji technologicznej aby dostosować się do wymagań Dyrektywy MCP a także zapisów ustawy prawo energetyczne o efektywnym energetycznie systemie ciepłowniczym.
  • Dyrektywa MCP nie jest zagrożeniem dla branży, ale może skutkować niewielkim wzrostem cen z ciepłowni wymagających modernizacji.
  • Ciepłownictwo może być ważnym partnerem w procesach ograniczenia niskiej emisji. Potrzebne są szybkie rozwiązania ustawowe w zakresie uproszczenia procedur budowlanych przy inwestycjach liniowych („ustawa korytarzowa”), poprawienie procedur regulacyjnych w zakresie taryfowania, zdjęcie ograniczeń w zakresie pomocy publicznej czy poszerzenie obowiązków przyłączeniowych.
  • Istnieje potrzeba dalszego budowaniu świadomości ekologicznej społeczeństwa i promowania nisko-emisyjnego ciepła systemowego jako jednego z kierunków rozwiązywania problemów smogu.
  • Skuteczna walka z niską emisją wymaga równoległych działań nakierowanych na zmniejszenie ubóstwa energetycznego.

Szersze podsumowanie konferencji będzie dostępne w raporcie zamykającym projekt, w którym znajdą się przede wszystkim wyniki i podsumowanie badań (jakościowych i ilościowych) ale także rekomendacje wynikające z analizy badań i wysłuchania głosów podczas panelu dyskusyjnego na konferencji.

Konferencja została zorganizowana wspólnie przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Centrum Energetyki AGH oraz Krakowski Alarm Smogowy i Instytut Ekonomii Środowiska, który zainicjował i zlecił badania jakościowe i ilościowe przeprowadzone przez eksperta w zakresie ciepłownictwa Janusza Mazura.